NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

ROELOF VAN GELDER
Dit jaar viert de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, in de wandelgangen KB genaamd, haar tweehonderjarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan is er in het Museum van het Boek in Den Haag een tentoonstelling over de bibliotheek van de grafen van Nassau en de prinsen van Oranje, komt er een grote tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, en verschijnt een gedenkboek. De televisie mag niet achterblijven en de RVU/Educatieve Omroep stelde daarom een documentaire samen. Bij 'educatief' stel je je voor dat de kijker iets wordt bijgebracht, en die 'V' en 'U' staan, als ik me niet vergis, voor de combinatie volk en universiteit, ook al iets dat verwijst naar leren, iets opsteken, ergens wijzer van worden.

Wie de eerste beelden van deze documentaire ziet krijgt al snel het gevoel dat er iets niet pluis is met deze bibliotheek: oude paperassen wapperen in een tochtige ruimte; een gemene kever knabbelt lustig aan het papier waarop ook nog eens waterdruppels vallen. De muziek staat op onheil. Wordt dit een spookfilm? Een geheimzinnige tocht naar geheime folianten?

Nee. Plotseling zijn we weer in de moderne wereld. Vanuit het perspectief van een boek in een bakje op de lopende band zoeven we door de bibliotheek. Een gebouw van glas en staal en modern management. We zien hoe Midas Dekkers een pleidooi houdt voor de privebibliotheek als afspiegeling van een individu. Hij is tegen een universele bibliotheek waar de pretentie heerst dat ze alles bezit. Ook Kees Fens vertelt over zijn passie voor boeken en bibliotheken. Nelleke Noordervliet legt uit waarom het zo spannend is om oude zeventiende-eeuwse pamfletten te bestuderen.

Dan zien we ineens een onderzoekster die alle in deze eeuw in Nederland verschenen tijdschriften bestudeert en die, gehuld in een extra wollen trui wegens de kou in het depot, een gat in de lucht springt als het eerste nummer van Avenue te voorschijn komt. Zo passeren nog meer onderzoekers de revue, van een enthousiaste fan van gothic novels tot de achterkleindochter van een Surinaamse slavin, die aan de hand van oude kranten haar familiegeschiedenis probeert te reconstrueren. Voor zover de opnames in de studiezalen gemaakt zijn wordt er nadrukkelijk gefluisterd.

Vervolgens springen we over naar Londen waar de directeur van de KB op bezoek gaat bij zijn ambtsgenoot. Het blijkt te gaan om een bruikleen voor de tentoonstelling in het Museum van het Boek en heeft dus niet zo veel met de KB als instelling te maken. Toch is dit een rood draadje in deze documentaire, want we zien ook nog eens dat het betreffende handschrift in Den Haag wordt afgeleverd en hoe andere bruiklenen in hun verzendkisten worden verpakt. Plots komt Midas Dekkers weer iets over Brehms Tierleben zeggen en herhaalt Kees Fens de wijze woorden van Ignatius van Loyola dat je op twee dingen nooit bezuinigen mag: op boeken en op ziektekosten. Er komt nog een boekbandrestaurator in beeld, een kaartenrestauratrice en een onzichtbare mevrouw wijst op de verzuring die de boeken bedreigt. En dan krijgen we warempel alweer Fens en Dekkers, onderhoudende vertellers, maar met de KB heeft het weinig te maken. En dan is er een oude meneer in winterjas die boeken over functionele kunst kopieert. Ook zien we de voorbereidingen van het feestmaal dat een eeuw geleden gehouden werd na de inhuldiging van Wilhelmina. Waarom dat nu weer? Aha, er was ijverig gezocht naar recepten in banketbakkersboeken in de KB.

Wat steken we hier nu helemaal van op? Voornamelijk dat de KB-gebruiker niet goed snik is, of althans een wereldvreemde personage, uitgezonderd dat stelletje scholieren dat zich verveelt en de KB gebruikt om fijn te internetten. Ten tweede dat je in de KB kan aantreffen wat je in zoveel andere bibliotheken ook kan vinden.

Wat je niet leert is hoe je in de KB komt, hoe je daar als burger lid van kan worden, wat er wel en niet te vinden is, hoeveel boeken er zijn, hoe de zaak is georganiseerd, wat er voor soort bezoekers komt, welke bijzondere collecties er zich bevinden, voor mijn part wat het duurste of zeldzaamste, kleinste of grootste boek is en vooral waarin deze bibliotheek afwijkt van andere bibliotheken.

Vanavond zien we een reeks verwarrende impressies, zonder veel logica gemonteerd, 55 minuten lang. Een mooie tijd om een goed boek te lezen.

De KB - 200 jaar Koninklijke Bibliotheek. Ned.3, 21.05-22.00u.