NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MARTIJN MEIJER
In Kamer met uitzicht van de VPRO doet de literatuur zich voor als een heer in een geklede jas die zichzelf niet vuil wil maken. Zijn betoog is beschaafd en erudiet, en soms wat saai. Het is prachtig dat deze heer een aantal zondagavonden op de tv mag, ongehinderd door boekentoptiens en prijsuitreikingen - dat hij toevallig langszappende kijkers de indruk kan geven alleen het gezelschap van academici te dulden, moeten we maar voor lief nemen.

Dit jaar had Kamer met uitzicht, waarin Michaël Zeeman steeds twee buitenlandse schrijvers interviewt, een moeizame start. Vooral de tweede aflevering van vorige week viel niet mee. De Hongaar Péter Nádas, schrijver van het veelgeprezen Boek der herinneringen, sprak over zijn werk op een toon die je eerder achter een loket verwacht. Zeeman liet hem ongestraft wegkomen met de bewering, als betrof het een feit dat alleen nog niet tot iedereen was doorgedrongen: ,,De literatuur is lineair. De mensen denken en handelen niet meer lineair, en willen ook niet meer zo lezen. Dus de computer stemt beter overeen met de structuur van het leven van alledag.''

Dit is dan ook niet de Zeeman van Zeeman met boeken, het programma waarin hij zich ook afgelopen seizoen een scherp criticus betoonde en voor levendige discussie met zijn gasten zorgde. Dit is de bewonderende Zeeman, die een aangenaam gesprek voert met een schrijver wiens werk reeds boven kritiek verheven is. Of dit uitgangspunt ook altijd boeiende gesprekken oplevert, is de vraag.

De aflevering van komende zondagavond, met als enige gast Vassily Aksyonov, is wel geslaagd, omdat we niet alleen een idee krijgen van een boek maar ook van de mens die het geschreven heeft. Aksyonov (1932) emigreerde in 1980 gedwongen van de Sovjet-Unie naar de VS, waar hij in Washington aan de universiteit lesgeeft. Hij is ook arts; zijn moeder moedigde hem ooit aan medicijnen te gaan studeren ,,omdat dokters meer kans hebben om te overleven in het kamp''.

In zijn omvangrijke Generaties van de winter beschrijft Aksyonov de dertig jaar van het Stalin-regime aan de hand van de geschiedenis van de familie Gradov. Aksyonov is iemand die als overlevingsstrategie zijn gevoel voor humor heeft ontwikkeld, en oog heeft voor de absurde kanten van de communistische terreur. Zo vertelt hij over een wrede KGB-topman die meisjes kidnapte om te verkrachten, en dan op sommigen verliefd werd. Zijn boek vergelijkt hij met de Forsyte saga van John Galsworthy, en hij merkt dan op: ,,Alleen in mijn boek hebben ze in plaats van de five o' clock tea party de verhoorkamer.''

Kamer met uitzicht, zondag, Ned.3, 20.33-21.15u.