Bioscoopagenda Nederland
www.bios.nl

Via waterkan en koffiemolen door de keuken

Door HANS BEEREKAMP

Tom Felton, Ceila Imrie, Jim Broadbent, Flora Newbigin in The Borrowers.

De Disney-productie Bedknobs and Broomsticks (Robert Stevenson, 1971), waarin heks Angela Lansbury op een bezemsteel de Nazi's bestrijdt, was gebaseerd op een kinderboek van de Britse schrijfster Mary Norton. Haar grootste bekendheid dankt Norton aan een serie boeken over The Borrowers, een volkje van ongeveer tien centimeter hoge mensachtige wezentjes, dat uit menig huishouden kleine voorwerpen 'in bruikleen' meeneemt naar hun hol.

Hun eerste regel is dat ze nooit gezien mogen worden, de tweede dat je niet meer leent dan je nodig hebt. De leenkabouters zijn in principe niet kwaadaardig, maar een stuk venijniger dan Pinkeltje, Wiplala of de door Wim Sonneveld bezongen Margootje in haar piepkleine Peuzjootje. The Borrowers zijn na een televisieserie nu ook de helden van een speelfilm, tot stand gekomen als Engels-Amerikaanse coproductie en met gebruikmaking van de meest geavanceerde visual effects-technologie. De Engelse regisseur Peter Hewitt verleent ontegenzeglijk charme aan de avonturen van de dwergalpinisten, die zich bepakt en bezakt via koffiemolen en waterkan een weg slingeren door de keuken. Ze sluiten vriendschap met de mensenfamilie, waar ze op parasiteren, en helpen deze in de strijd tegen een akelige huisbaas (John Goodman).

Opmerkelijk is de keuze om de 'Bruikleners' door Engelse acteurs te laten spelen en de mensenfamilie door Amerikanen. Allen wonen in een land dat verdacht veel lijkt op Engeland, maar waar aan de rechterkant van de weg gereden wordt. In de Nederlandse nasynchronisatie zijn de kaboutertjes Belgen en de mensen Noord-Nederlanders. Het is een creatieve oplossing van het taalprobleem, waar de bewerkers zich voor geplaatst zagen, maar die inventiviteit kan me toch niet verzoenen met de sinds kort gebruikelijke praktijk om elke als kinderfilm gelanceerde productie in het Nederlands na te synchroniseren. De ongemakkelijk geringe lipsynchroniteit van levende acteurs werd nog maar een paar jaar geleden in ons land algemeen als verfoeilijk beschouwd, en nu lijkt niemand daar meer om te malen. Het argument van de distributeurs dat het publiek er kennelijk geen moeite mee heeft, kan alleen gelogenstraft worden door demonstratief te kiezen voor de vertoningen in het handvol bioscopen waar de originele Engelse versie draait, zeker wanneer dat gebeurt in gezelschap van kinderen die zelf ondertitels kunnen lezen. Een boycot van de nasynchronisatiebarbarij is immers het enige argument waar de verantwoordelijken nog naar zouden willen luisteren.