NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Frits Abrahams
Engeland vormde gisteren het hart van de programmering van de VPRO, de enige publieke omroep die zich niets aantrekt van de concurrentie met het wereldkampioenschap voetbal. De VPRO kwam voor de dag met interessante Engelse producties en reportages van eigen makelij in Lopende Zaken en Diogenes.

's Middags, op de plek van De Plantage, zond de VPRO een nogal gedurfde BBC-documentaire over Oscar Wilde uit. Volgens de maker, Michael Bracewell, was Wilde de eerste popheld van de eeuw en als zodanig een voorloper van mensen als David Bowie, Bryan Ferry, Mick Jagger, ja zelfs Cliff Richard. Een theorie waar nogal wat op af te dingen valt, want de meeste popsterren zijn juist niet de monumenten van eigenzinnigheid waar Bracewell hen voor houdt. Daarvoor heeft de commercie een te grote greep op hen.

Gelukkig werden er ook andere meningen over Wilde verkondigd die belangwekkender waren, zoals deze van de toneelschrijver Tom Stoppard: ,,Hij was geen homoseksuele held, maar een held voor de hele wereld.'' Maar de beste uitspraken waren toch van Wilde zelf, op onverwachte momenten gedeclameerd door onbekende mensen. Enkele om te onthouden: ,,Met het kiezen van je vijanden kun je niet voorzichtig genoeg zijn.'' En: ,,Wat interessant is aan nette mensen is het masker dat ze dragen, niet wat erachter zit.'' En: ,,Het echte leven is het leven dat je niet leidt.''

De Engelse dramaserie Mosley over de Britse fascistenleider Sir Oswald Mosley beleefde haar slot. Het was, gemeten naar de Nederlandse kijkcijfers, geen succes. Vermoedelijk was de serie te 'Engels' om een groter publiek te bereiken. Dat wil zeggen: excentriek 'Engels', zoals in Brideshead Revisited, is toegestaan, maar politiek 'Engels' - zeker als het om de vooroorlogse jaren gaat - is kennelijk een brug te ver. Jammer, want het was in veel opzichten een voorbeeldige serie: prachtig geregisseerd en geacteerd. Mosley kwam er alleen wel érg goed af: als een soort martelaar die gedwongen door de omstandigheden - miskenning van zijn aanvankelijk goede intenties - in reactionair en antisemitisch vaarwater terecht was gekomen. De historici moeten maar beoordelen of dat een juist beeld is. Mij viel op dat Mosley al in het begin van zijn carrière uitriep dat 'ongewenste buitenlanders' uitgewezen moesten worden, en dat hij na de tweede wereldoorlog, als uitgerangeerd politicus, bleef aandringen op repatriëring van de zwarten. Dat wijst op meer consistentie in 's mans gedachtengoed dan de scenarioschrijvers aannamen. In hun weergave verliep Mosley's overstap naar het fascisme nogal abrupt.

'Engeland' keerde ook terug in Lopende Zaken. Daar was men op het lovenswaardige idee gekomen om na te gaan wat er van de privatisering van de Britse spoorwegen - begonnen bij Thatcher - terecht is gekomen. Onderliggende vraag: is het verstandig dat de spoorwegen in Nederland aan de hand van minister Jorritsma ook de kant opgaan van meer concurrentie? Ja, vond directeur P. Sul van Lovers, 'want het imago van reizen per trein moet verbeterd worden'.

De VPRO liet twee Nederlandse conducteurs in Engeland tot de conclusie komen dat het er 'ontzettend gevaarlijk' en chaotisch is: slecht materieel en weinig conducteurs in de treinen. Is dat ook ons voorland? We lijken halfweg: chaotisch is het al op het Nederlandse spoorwegnet.

Laat op de avond nam VPRO's Diogenes na veertien seizoenen afscheid met een reportage over de Ansar-gevagenis in Israel. Diogenes heeft vooral in de eerste helft van haar bestaan rake buitenland-documentaires gebracht, maar later begon de formule zich tegen het programma te keren. Dat was ook in deze laatste aflevering te zien: een goed onderwerp dat smoorde in een tergend trage uitwerking die te weinig toevoegde.