NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Z.C.A. LUYENDIJK
De STER heeft een spotje van Amnesty International geweerd. In het filmpje wordt een Nigeriaanse voetbalkeeper in zijn doel geëxecuteerd. De STER-directie vindt dat ,,onthutsend'' en wil het niet uitzenden.

Onthutsend is het regime van Sani Abacha in Nigeria zeker. De generaal doodt zijn tegenstanders zonder veel waarneembare gewetensbezwaren. De verontwaardiging daarover beperkt zich niet tot Nederland. Gisteren nog besloten de VS een afvaardiging van Buitenlandse Zaken, die Abacha aan de tand wilde voelen over een ,,hervormingsproces dat uitblijft'', niet naar Nigeria te laten vertrekken. Het regime Abacha stelde ,,onacceptabele eisen''.

Omdat niemand het spotje van Amnesty gezien heeft, is ook niet bekend hoe plastisch de beelden zijn. De beslissing van de STER is er niet minder hypocriet om. Reclameboodschappen zijn in hun aard manipulatief. Gestreefd wordt naar maximaal effect, in de kortst mogelijke tijdspanne. Dat doet de werkelijkheid altijd geweld aan. De STER weet dat heel goed en heeft regels opgesteld, waarvan de bottom line is dat de boodschap niet misleidend mag zijn. Maar dat begrip is rekbaar.

Dat blijkt ook in de praktijk. Het massaproductievoertuig dat in een spotje door kunstige fotografie de lijnen van een Ferrari vertoont, blijkt in werkelijkheid een halfslachtig compromis van bestaande modellen, een product van een marketingafdeling die een groter scala aan smaken wil aanspreken. Het laag alcolohische bier dat 'volledige controle' over het eigen handelen claimt, gaat voorbij aan het feit dat als je er maar genoeg van consumeert, die 'controle' alsnog verloren kan gaan. Het zijn geaccepteerde, 'onschuldige' verdraaiingen. Het zijn overdrijvingen, die de 'boodschap' of de merknaam in het brein van de toeschouwer moeten verankeren en hem naar de showroom of een flesje in de supermarkt moeten lokken.

Amnesty wil niemand lokken. Amnesty heeft zich tot taak gesteld schendingen van de mensenrechten aan te vechten. Het grijpt een bezoek van het Nigeriaanse voetbalelftal aan Nederland aan om de treurige mensenrechtensituatie in Nigeria aan een breed publiek kenbaar te maken. Amnesty verdraait de werkelijkheid daarbij niet. Integendeel. In Nigeria worden mensen geëxecuteerd, zelfs in voetbalstadions. Amnesty overdrijft niets.

De paradoxale situatie doet zich dus voor, dat de STER een spotje weert dat voor een keer de werkelijkheid messcherp weergeeft, terwijl het aan de andere kant voortdurend spotjes toelaat die de werkelijkheid verdraaien.

STER-blokken zijn kennelijk reservaten voor 'goed nieuws'. De wereld is er mooi, blinkend en kleurrijk. Alleen algemeen aanvaardde maatschappelijke problemen waarmee mensen kampen, zoals stoppen met roken, mogen wat scherper worden neergezet. Voor het overige zijn STER-blokken 'voor alle leeftijden', voor alle leden van het gezin.

Misschien spelen ook commerciële belangen mee bij de beslissing van de STER. Het WK-voetbal is een 'feest' voor het bedrijfsleven, dat maximaal wordt uitgebuit. Op het scherm domineert dezer dagen de kleur oranje. Het regent voetbalspelende auto's, sportartikelen, WK-abonnementen en oranje credit-cards. Dus wie beschermt de directie van de STER nu eigenlijk met de beslissing het spotje te weren? Op welk tijdstip wilde Amnesty de spotjes uitgezonden hebben? En bij welke programma's? Bij de huiselijke 'bloopers' van de TROS in De leukste thuis, waar zo hard kan worden gelachen om mensen die van paarden vallen en hun hoofden stoten? Of had Amnesty voorkeur voor het NOS-journaal, waar alle problemen van de wereld in een kwartiertje gerangschikt en 'geduid' worden?

Het maakt eigenlijk niet uit. De rauwere blik op het leven die Amnesty biedt, zet alleen maar een domper op de vreugde van schuimend badschuim en flitsend blik. De STER had er beter aan gedaan om Amnesty om een aanpassing van het spotje te vragen.

Morgen is het Amnesty-spotje te zien in de reclameblokken van RTL4 en Veronica (o.m. 8.25 en 8.55u. op RTL4).