NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

JOKE MAT
'Geen compromissen, de vrouw moet beslissen', scandeerden de in zwierig roze en paars geklede vrouwen in de abortusdemonstraties van de jaren zeventig. Voor de zwaarte van de beslissing een vrucht uit de buik te laten verwijderen en de emotionele gevolgen ervan, kwam pas later aandacht, ver na de overwinning - de legalisering van abortus. In de documentaire Een kleine ingreep die de Evangelische Omroep vanavond uitzendt, vertellen vijf vrouwen het verhaal van hun abortus(sen). Vijf zeer verschillende vrouwen, variërend van een jonge, christelijk opgevoede vrouw tot een al wat oudere prostituee.

Een EO-documentaire over abortus verdient het met enig wantrouwen te worden bezien. Twee jaar geleden verbood de Amsterdamse rechtbank een uitzending van EO's Tijdsein over abortusklinieken, wegens de dubieuze wijze waarop de informatie was vergaard. Een EO-verslaggeefster toog met de verborgen camera naar een abortuskliniek in Heemstede met het verzoek een zwangerschap van zestien weken te onderbreken omdat ze op wintersport wilde. Doel was aan te tonen dat de Wet afbreking zwangerschap, die artsen verplicht vrouwen vijf dagen bedenktijd te geven, niet goed werd nageleefd. De EO leek een eigen vooroordeel te willen bevestigen; een jaar later concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat de wettelijk verplichte bedenktijd in het algemeen heel goed in acht werd genomen. Van de onzorgvuldigheid die Tijdsein had gesuggereerd bleek niets, aldus de Inspectie.

Hoewel de wijze waarop dubieus was, was het natuurlijk niet verwerpelijk van de EO om de bedenktijd voor abortus weer eens ter discussie te stellen. Ongeveer een kwart van de vrouwen die zich voor abortus aanmelden ziet daar uiteindelijk toch van af, wat iets zegt over hoe moeilijk het is te komen tot een keus. Hoewel abortusartsen meestal spreken van het uitdrijven van 'een vruchtje', beseft iedere vrouw dat dat op zijn minst iets menselijks is en bovendien iets van haarzelf, op dat moment een deel van haar lichaam. Dat maakt de keuze voor abortus intrinsiek zwaar. Nog moeilijker wordt het, als de omgeving geen begrip toont, of als de vrouw verwikkeld is in een afhankelijkheidsrelatie zodat ze de keus niet goed kan maken. De documentaire van vanavond behandelt vijf persoonlijke beslissingen met al zijn complicaties. Een van de vrouwen heeft meegelopen in de pro abortus-demonstraties van de jaren zeventig en staat daar nog helemaal achter, maar haar eigen abortus was een pijnlijke ervaring. Een beeld van haar kind liet haar niet los en ze voelde zich niet vrij daarover te praten. Een ander liet een vrucht die ze al voelde 'tintelen' alleen weghalen omdat haar man dreigde het kind na de geboorte te zullen doodschoppen. Een derde vrouw zegt zich te hebben laten overhalen door haar gynaecoloog, zelfs toen ze vlak voor de operatie zeker wist dat ze het kind wilde houden. Zij heeft spijt, evenals de vrouw die als tiener tot abortus overging om haar moeder tevreden te stellen.

Onafhankelijkheid en een begripvolle omgeving zijn voorwaarden voor een zorgvuldig besluit tot abortus, zo blijkt uit deze EO-documentaire. Na de exercitie met de verborgen camera mag dat verrassend heten. Ook de vorm is aardig gekozen. De vijf vrouwen zitten aan een tafel en bekijken een eerder opgenomen video waarop zij afzonderlijk worden geïnterviewd. Zo worden hun verhalen niet gekleurd door sociale controle van lotgenoten, die vervolgens aan tafel wel de kop op steekt. De 31-jarige Anja, die helemaal geen spijt heeft van haar abortus, zegt op de video dat ze zich op het moment van de ingreep 'heel sterk' voelde. Haar abortus was 'even een routine-iets'. Maar in het bijzijn van de anderen schrikt ze van 'mijn eigen koud- en hardheid'. Aan de tafel is emotionaliteit de norm, wat in het geval van deze vrouw de keuze achteraf kan compliceren.

Een kleine ingreep, Ned.2, 20.20-21.15u