NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MET ZIJN KONINGSOFFER heeft het ancien régime in Jakarta toch nog veel van zijn stelling weten te redden. Voor hoe lang, is onzeker.

Vooreerst lijkt de opvolging van Soeharto door diens vertrouweling Habibie de oppositie in verwarring te hebben gebracht. Een van de spraakzaamste Indonesische dissidenten van de afgelopen weken, moslimleider Rais, heeft Habibies nieuwe kabinet van 36 leden het voordeel van de twijfel gegund. Rais noemde zich neutraal, maar zei te verwachten dat het nieuwe staatshoofd niet in staat zal zijn de constitutionele termijn tot 2003 uit te dienen. Nadat hij afgelopen woensdag al een harde confrontatie tussen zijn aanhang en het leger uit de weg was gegaan, heeft Rais zich meer en meer ontpopt als de pragmaticus voor wie de keuze tussen een half ei en een lege dop niet moeilijk was. Na de bewogen dag van gisteren leek overigens ook het studentenverzet over zijn hoogtepunt heen te zijn.

Maar de rust van het moment is er wel een waarin alle belanghebbenden hun tijd beiden. Het nieuwe staatshoofd heeft van zijn kant zelfs een aantal beloften die Soeharto de afgelopen dagen had gedaan niet herhaald. Habibie sprak in een rede tot het volk niet over vrije verkiezingen, noch over het bijeenroepen van de volksraad die een nieuwe president zou moeten kiezen. Ook liet hij het na de breed opgezette commissie te noemen die Soeharto had aangekondigd om een programma van hervormingen te ontwerpen. Voorlopig heeft Habibie zich beperkt tot de vorming van een nieuwe regering waarin inderdaad de twee zwaarst gekritiseerde leden van de 'familie' Soeharto ontbreken. Anderzijds bevat zij voldoende invloedrijke generaals op sleutelplaatsen om de greep van de strijdkrachten op de Indonesische samenleving veilig te stellen. De garanties die generaal Wiranto, nog steeds chef-staf en minister van Defensie, onmiddellijk na diens aftreden aan Soeharto verstrekte, geven aan dat de door de studenten geëiste afrekening met het voormalige staatshoofd en zijn familie en zakenvrinden voorlopig een wensdroom zal blijven.

HET ZIET ER NAAR UIT dat Habibie in zijn eerste ronde is geslaagd. De meest overtuigde dissidenten hebben zichzelf in het parlementsgebouw laten isoleren, waardoor de revolutionaire vonk, gezien ook de beperkte mogelijkheden van de Indonesische media, niet kon overslaan op de toch al niet bijster revolutionaire Indonesische massa's. Het kabinet van Habibie lijkt bovendien in bezetting en toonzetting net voldoende reformasi uit te stralen om de scheuren in het politieke draagvlak van het regime weer enigszins te kunnen dichten. De oud-generaals en oud-functionarissen die de studenten hun adhesie zijn komen betuigen, mogen weer even tevreden zijn.

De derde factor van betekenis, het Internationale Monetaire Fonds, heeft van Habibie te horen gekregen dat Indonesië zijn verplichtingen zal nakomen. Habibies verleden als megalomane vliegtuigbouwer en projectontwikkelaar boezemt het IMF geen vertrouwen in. Maar met de handhaving van Ginandjar Kartasasmita op wat er uitziet als de financieel-economische sleutelpost in het nieuwe kabinet laat de nieuwe president zien dat hij niet van plan is de strijd met het IMF te heropenen. Tenslotte heeft Ginandjar, namens Soeharto, de afgelopen maanden met succes de onderhandelingen met het fonds gevoerd.

Enige soepelheid mag inmiddels wel van de kant van de internationale gemeenschap worden verwacht. De harde soberheidspolitiek die het IMF aan Indonesië had opgelegd, was de directe aanleiding voor het straatoproer vorige week donderdag waarbij vijfhonderd doden vielen en tal van gebouwen in vlammen opgingen.

...en Soeharto

HET TIJDPERK VAN BAPAK Soeharto is voorbij. De man is uitbundig geprezen en, terwijl zijn ambtstermijnen verstreken, ook zwaar verguisd. De militairen en de Golkar-structuur hebben onder Soeharto's leiding het land een ongekende voorspoed gebracht, die het mogelijk maakte de eens diepe verdeeldheid te overwinnen. Soeharto slaagde met harde hand waar de nationalistische utopist Soekarno was mislukt: een natiestaat te bestendigen die in zijn etnische, religieuze en geografische verscheidenheid alles tegenhad.

Macht corrumpeert. Soeharto en zijn naaste familie en vrienden gaan de geschiedenis in als overtuigend bewijs van die stelling. Dissidentie werd niet geduld. Tegenstanders verdwenen in het gevang, werden na jaren dodencel terechtgesteld of worden al sinds jaren vermist. Soeharto c.s. bracht het tegelijkertijd tot een fabelachtige rijkdom die werd verkregen door te parasiteren op staat en samenleving. Het aftredende staatshoofd vroeg om vergeving. Dat doet iedere vrome moslim die uit een ambt treedt. De islam schrijft voor dat een deemoedig zondaar vergiffenis niet mag worden onthouden. Maar Indonesië is een seculiere staat en een gewezen president kan zich niet onttrekken aan de wetten der mensen.

( a d v e r t e n t i e s)