NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

WIM KÖHLER
Pijnpatiënten voelen minder pijn als ze iets beters te doen hebben dan pijn voelen. Deze gedachte, volgens het Teleac-cursusboek Werken aan Pijn afkomstig van professor W. Fordyce, is de de gedachte achter een achtweekse cursus 'Omgaan met chronische pijn'.

Met een jezuïtische redenering werft Teleac aan het begin van de eerste uitzending ruim twee miljoen deelnemers: ,,Ongeveer 28 procent van de Nederlanders geeft aan praktisch nooit last te hebben van pijn. Dat betekent dat 72 procent regelmatig pijn heeft. Van hen heeft een vijfde bijna elke dag pijn.'' Kort daarvoor waren pijnpatiënten in beeld die niet meer konden werken vanwege hun pijnproblemen. Over hoeveel mensen zou het echt gaan? Teleac verkoopt een leesboek, een werkboek, twee geluidsbandjes met ontspanningsoefeningen en een videoband met fitnessoefeningen. Hoe pijn ontstaat en chronische vormen aanneemt, legt een neuroloog in de eerste uitzending uit. Dikke gevoelszenuwbanen geleiden snel acute pijn van de pijnplek door het lichaam naar het ruggenmerg. Dunne zenuwen geven langzame pijnsignalen door, die zeurende en doffe pijn veroorzaken. Schakelcentra in het ruggenmerg besluiten of pijngewaarwordingen naar de hersenen worden doorgegeven. Vaak begane pijnprikkelwegen kunnen diep inslijten en stromen al vol als er nauwelijks pijnprikkels zijn. Dat is de bron van veel chronische pijn. De hersenen (wijzelf) bepalen dus voor een groot deel hoe hard de alarmbel gaat luiden. De cursus gaat ervan uit dat pijn door mentale training en afleiding beïnvloedbaar is. De kijkers worden hun eigen therapeut en delen hun leed met een aantal chronische-pijnpatiënten die voor de camera hun verhaal vertellen.

De opdracht in de eerste aflevering is de autotherapeut ieder half uur te laten opschrijven wat hij doet, hoeveel pijn hij voelt en hoe zijn stemming is. Dit leert mensen, legt cursuspsycholoog Alexandra de Bruijn uit, om een verband te vinden tussen wat ze doen en de intensiteit van hun pijn. Teleac's patiënten vertellen alvast waarom ze baat vonden bij tijdschrijven.

In de latere afleveringen behandelt de psycholoog de zin en de invloed van ontspanningsoefeningen en beweging, vermijdingsgedrag en beloning, reacties van de partner en de omgeving, verandering van negatieve gedachten en assertiviteit (duidelijk zijn). De ontspanningsoefeningen op het bij de cursus horende cassettebandje zijn bedoeld om dagelijks uit te voeren. Ze zijn samengesteld door het Pijnkenniscentrum van het Academisch Ziekenhuis in Maastricht, en bedoeld om gedurende vijf weken driemaal per week een oefeningenreeks van uiteindelijk ruim 20 minuten per keer mee op te bouwen.

De cursus is gebaseerd op gedragstherapie, vaak een effectieve methode om door psyche beïnvloed gedrag te veranderen. De vraag is of de ernstigste patiënten ermee uit hun vicieuze cirkel kunnen komen. Een eigen therapeut of therapie in een groep is waarschijnlijk effectiever dan een virtuele therapeut op video en tv. Psycholoog De Bruijn: ,,Mensen mogen van de cursus verwachten dat ze minder pijn voelen, maar niet dat we de pijn even wegwerken.''

De cursus ziet er goed en nuttig uit. Maar presentatrice Myrna Goossen en psycholoog De Bruijn kunnen, zittend voor de roze en gele achtergrond mijn gedachtesprongen naar Creatief met kurk niet uitbannen. Goossen: ,,Als ik de mensen zo hoor, maakt pijn ook ontzettend veel emotie los.'' De Bruijn: ,,Ja, juist negatieve emoties hebben veel negatieve invloed op de pijn.''

Werken aan Pijn, zaterdag, Ned.2, 21.28-21.50u.