NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Discussieer mee over
Clintons positie.

OVER HET POLITIEKE hoogtepunt van de tweede ambtstermijn van president William Jefferson Clinton hing de schaduw van Monica Lewinsky en Paula Jones.

De State of the Union, de Amerikaanse troonrede die de president gisteren uitsprak voor het gezamenlijke Congres, had Clinton moeten verzekeren van zijn plaats in de geschiedenis als staatsman met een visie op de maatschappelijke uitdagingen van de toekomst. Gesterkt door uitzonderlijk goede economische omstandigheden had de president van de enig overgebleven supermacht vol zelfvertrouwen de politieke agenda voorbij zijn eigen ambtstermijn kunnen uitzetten. Maar de niet-aflatende golf van smoezelige seksschandalen heeft de geloofwaardigheid van Clinton schade toegebracht. ,,Ons leiderschap is onbetwist en, dames en heren, de staat van onze unie is krachtig'', zei hij. Veel aanwezigen zullen over deze uitspraak zo hun gedachten hebben gehad.

Toch zette de president op twee belangrijke onderwerpen die Amerika en de wereld aangaan, een stevige lijn uit: de toekomst van de internationale economische orde en de toekomst van de Amerikaanse verzorgingsstaat. Clinton is niet van plan zich te laten terugdringen in isolationisme. Hij beklemtoonde dat de Verenigde Staten ,,de mondiale economie moeten vormgeven, en niet moeten ontduiken''. In dit verband pleitte hij voor de goedkeuring van voorstellen die het Congres vorig jaar heeft verworpen: de toekenning van een onderhandelingsmandaat aan de regering voor verdere liberalisatie van de wereldhandel en goedkeuring van een extra bijdrage aan het Internationale Monetaire Fonds. Tegen beide voornemens bestaan grote reserves bij het Congres.

Ten aanzien van de handelswetgeving deed de president een toezegging door te pleiten voor terugdringing van kinderarbeid en de verplichting van milieunormen om sociale en ecologische dumping van goedkope producten uit Derde-Wereldlanden tegen te gaan. De steun aan het IMF is urgent in verband met hulp aan crisislanden in Azië. Dat is ook een welbegrepen Amerikaans belang. ,,De Amerikaanse economie is gezond en sterk en ik wil dat graag zou houden.''

DE RUGWIND VAN zeven jaar economische groei - in niet geringe mate te danken aan de monetaire stuurmanskunst van Alan Greenspan van de Federal Reserve Board - geeft Clinton een sterk uitgangspunt voor zijn binnenlandse sociaal-economische agenda. Het federale begrotingstekort, de erfenis van het onverantwoordelijke begrotingsbeleid uit de tijd van president Reagan, is dit jaar verdwenen. De komende jaren staat de Amerikaanse schatkist een overschot van honderden miljarden dollars te wachten.

De strijd om de bestemming van deze 'meevallers' is volop ontbrand. Clinton heeft gisteren uiteengezet dat hij ,,een nieuwe strategie voor welvaart, verantwoord begrotingsbeleid en economische groei'' wil. Met het oog op de vergrijzing van de naoorlogse geboortegolf die zich in de Amerikaanse samenleving begin volgende eeuw zal voordoen, wil hij het stelsel van sociale zekerheid financieel versterken. Hij heeft kostbare plannen voorgesteld voor gerichte armoedebestrijding, verhoging van het minimumloon, kinderbijslag voor alleenstaande moeders, medische hulp aan ouderen en armen. Als Clinton hiervoor de steun van het Congres krijgt, zou dit een verschuiving zijn in de richting van grotere sociale verantwoordelijkheid van de overheid. In ieder geval maken zijn voorstellen duidelijk dat hervorming van de verzorgingsstaat niet uitsluitend een Europees probleem vormt.

CLINTON WAS DE eerste Democraat sinds Franklin Delano Roosevelt (driemaal herkozen) die van het electoraat meer dan één eigen ambtstermijn mocht volmaken. Inmiddels is gerede twijfel gerezen. Zullen Amerika en de wereld een herhaling te zien krijgen van de drijfjacht die media, politici, aanklagers en rechters in de jaren zeventig ontketenden tegen de Republikein Nixon en die eindigde in diens ondergang? Een week nadat The Washington Post, Newsweek en ABC het volk confronteerden met de blow job-verhalen van Monica Lewinsky valt moeilijk te ontkennen dat de president in ernstige moeilijkheden verkeert. De uitval van Hillary Clinton gisteren tegen de onafhankelijke aanklager Starr en de beheerste voordracht van de State of the Union door de president zelf veranderen hieraan weinig. Er is de afgelopen dagen te veel gezegd en geschreven dan dat dit met een enkel optreden in het openbaar kan worden geneutraliseerd.

Clinton had er voor gekozen in zijn jaarlijkse toespraak tot de natie niet op de hem achtervolgende schandalen in te gaan. Dat moest de sinds vorige week volgehouden verzekering kracht bij zetten als zou Monicagate geen invloed hebben op de staatszaken en als zouden de president en zijn medewerkers zich ongestoord wijden aan hun dagelijkse plichten. Zelfs manifesteerde de president zich een moment als wereldleider toen hij, voor de zoveelste keer overigens, Saddam Hussein de wacht aanzegde. Maar specificaties bleven uit. Eerst moet worden afgewacht of de Russische afgezant in Bagdad iets bereikt en hoe minister Albright de komende dagen in de belangrijkste Europese hoofdsteden zal worden ontvangen.

ZO STAPELEN de onzekerheden zich op. De adviseurs van de president begrijpen dat de tijd niet langer in hun voordeel werkt. Zij hebben de rechter die de Paula Jones-zaak behandelt, verzocht het proces aanzienlijk te vervroegen. Maar Jones die al een keer haar juridisch team verving omdat het was uitgekeken op de vertragingstactiek van het Witte Huis, wil daarvan niet weten. Volgens haar lopen er nog veel meer Monica's rond die een verhaal hebben te vertellen van misbruik en miskenning door het staatshoofd. Dat vergt tijd. Onafhankelijke aanklager Starr toont zich op zijn beurt niet onder de indruk van de aanval van de first lady op zijn persoon. Starrs onderzoek tegen de Clintons heeft eindelijk vaart gekregen. Het verlies van de president en zijn vrouw is zijn winst.

Ook Nixon heeft een tijd lang de fictie van een functionerend presidentschap overeind kunnen houden. Het was Kissinger die de buitenlandse politiek voerde onder zware omstandigheden (de Oktoberoorlog). Nu zijn het minister van Financiën Rubin en minister van Buitenlandse Zaken Albright die een ernstig aangeslagen Clinton bijstaan bij het op koers houden van het schip van staat. Met de State of the Union gaat het goed, zei de president. Maar met de State of the Presidency is het slecht gesteld. Aan de bizarre gevolgen daarvan zal ook de Unie niet kunnen ontkomen.