NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Armslag voor filmcultuur

Er zijn in Amsterdam te weinig zalen voor cultureel hoogwaardige filmprodukties. Een groot theater bij het Leidseplein moet de thuisbasis worden van onder meer gesubsidieerde distributeurs en omroepen.

Door onze redacteur HANS BEEREKAMP

,,Met nog meer zaaltjes op postzegelformaat trek je een cultureel geïnteresseerd publiek niet naar de film'', zegt Raymond Walravens, directeur van het Amsterdams Filmhuis Rialto aan de Ceintuurbaan en een van de initiatiefnemers tot de bouw van een groot film- en documentairetheater op de huidige locatie van de bioscopen Calypso en Bellevue Cinerama. Gebrek aan allure bij de innovatie van de bioscopen in de hoofdstad leidt er volgens Walravens toe dat de filmcultuur niet voldoende meeprofiteert van de groei van het bezoek aan kunst- en cultuuruitingen in Amsterdam: ,,In ons plan is elk filmscherm minstens zes meter breed en komen geen zalen voor met minder dan honderd stoelen. Het zouden er zes in totaal moeten worden, met een totale capaciteit van minstens duizend plaatsen.''

Het rommelt al een tijdje in de exploitatie van de Amsterdamse theaters waar cultureel hoogwaardige films vertoond worden. Bij Desmet en Cinecenter vonden recent twee directiewisselingen plaats en de door het Rijk gesubsidieerde distributeurs (Cinemien, het Nederlands Filmmuseum en Contact Cinematheek) klagen over het 'doekentekort' in de hoofdstad: er zijn te weinig specifieke doeken beschikbaar om het brede aanbod van met subsidie gedistribueerde kwaliteitsfilms en documentaires goed - dat wil zeggen: langer dan een of twee weken - in Amsterdam uit te brengen. Bovendien sloot het commerciële bioscoopbedrijf Pathé Cinemas dit jaar Alhambra (twee zalen) en is het van plan eind volgend jaar de exploitatie van arthouse Alfa (vier zalen) te beëindigen. Het succes van het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA) leidt, zeker vanaf 1999, wanneer Alfa er niet meer is, ook tot een capaciteitsprobleem. De voornemens van Desmet en Cinecenter om nieuwe zalen bij te bouwen lijken niet op korte termijn te realiseren.

Behalve Rialto, het huidige vlaggeschip van de gesubsidieerde distributeurs met slechts twee zalen, behoort ook de werkgroep documentaires van de publieke omroep tot de initiatiefnemers van het nieuwe theater. Het komt immers steeds vaker voor dat een geheel of grotendeels door de televisie gefinancierde documentaire of dramaproductie zijn weg tracht te vinden naar het grote scherm.

Ook zijn veel publieke omroepen geïnteresseerd in een locatie in Amsterdam waar speciale vertoningen georganiseerd kunnen worden, zoals persvoorstellingen. Welke vorm de participatie van zendgemachtigden in het theater aan zal nemen, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens de initiatiefnemers hebben de AVRO, NCRV en NPS zich eenduidig positief uitgesproken.

Het plan voor het nieuwe theater rekent op een sluitende exploitatie binnen vijf jaar na aanvang. De gemeente Amsterdam zou ook niet hoeven bij te dragen in de aanloopkosten, die mede gedekt worden door de participatie van 'ideële aandeelhouders', met een belang bij het gebruik van (film)zalen in de omgeving van het Leidseplein, zoals de omroepen, de stichting Doen (promotor van cultuuruitingen uit ontwikkelingslanden) en NRC Handelsblad. Volgens Laura Starink, adjunct-hoofdredacteur van NRC Handelsblad, komt het contact met de initiatiefnemers voort uit de gemeenschappelijke belangstelling voor de documentaire en de goede speelfilm. ,,Wij zijn cosponsors van het International Documentary Film Festival, waarvoor bij onze lezers grote interesse bestaat. Er zijn raakvlakken tussen documentaires en journalistiek. Een locatie in het centrum van Amsterdam geeft ons de mogelijkheid de lezers naast goede films ook debatten en andere activiteiten aan te bieden.'' De ideële aandeelhouders doen niet risicodragend mee aan de exploitatie.

Verwacht Walravens geen problemen van de kant van de gemeente Amsterdam, die op dezelfde erfpachtopbrengst kan rekenen als uit het bioscoopcomplex Calypso/Bellevue, wel is de tijdsplanning lastig. De huidige exploitant Pathé wil Calypso en Bellevue Cinerama pas sluiten, als de nieuwbouw van Tuschinski gereed is. Dat zal op z'n vroegst in maart 1999 zijn en zo lang kan bijvoorbeeld IDFA niet wachten op een nieuwe thuisbasis. Walravens hoopt op een start van de bouw in januari 1999, en dan nog zou IDFA één editie (1999) elders terecht moeten, bijvoorbeeld in City. Het is onwaarschijnlijk dat het nieuwe theater, dat nog geen naam heeft, er voor 1 januari 2000 zal staan.