NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MARGOT POLL
Het psychiatrisch ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek ligt onder vuur.

Onlangs kwam het in het nieuws omdat een patiënt andere patiënten seksueel zou hebben misbruikt. Hoe had dat kunnen gebeuren? We zijn geen gevangenis, antwoordde algemeen directeur W. van Ewijk. De patiënten worden niet van minuut tot minuut in de gaten gehouden. Vanavond toont Zembla de littekens die de zelfmoord van drie psychiatrische patiënten bij de familie heeft achtergelaten. Hoe had het kunnen gebeuren? We kunnen patiënten niet tegen hun wil behandelen, zegt dezelfde directeur. De familie kan het ziekenhuis nog zo vaak vragen de patiënt voor zelfmoord te behoeden, de wil van de patiënt is wet.

Volgens de officiële opgave van de overheid maakten vorig jaar 243 psychiatrische patiënten een einde aan hun leven. Zembla portretteert drie van hen die verbleven in het psychiatrisch ziekenhuis Vogelenzang. De familieleden stellen het ziekenhuis verantwoordelijk voor de dood van hun zoon of dochter. De ouders van Mieke Maartens dienden een klacht in bij de tuchtcommissie van het ziekenhuis maar de klacht werd afgewezen. Ze stapten naar de rechter om dan in ieder geval het dossier van hun dochter in te mogen zien om daar uiteindelijk mee aan te kunnen tonen dat het ziekenhuis niet naar hen wilde luisteren en niets voor hun dochter heeft gedaan. ,,Als wij aan deze toestand iets kunnen veranderen, dan is het niet voor niets geweest'', zegt de moeder van Mieke. Het hoger beroep tegen Vogelenzang moet nog voorkomen.

Directeur Van Ewijk verschuilt zich achter de wet, zegt de moeder. Het ziekenhuis trekt zich niets van familieleden aan, zegt de zuster van Robert Nuyens. Ik heb het gevoel dat ze hem vermoord hebben, zegt een ander familielid. Van Ewijk: ,,De familie is hier niet opgenomen. Het gaat ons om de patiënt. Als de familie bang is voor zelfmoordpogingen terwijl de patiënt aangeeft niet suïcidaal te zijn, dan ondernemen we niets. Communicatie is belangrijk maar wij streven vooral naar een vertrouwensband met de patiënt.'' Psycholoog H. van Stolwijk, verbonden aan de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis Overvecht, vindt het verhaal van de patiënt even belangrijk als dat van de familie. Maar, benadrukt ook hij, als het gevaar er niet is, kunnen wij geen medicijnen geven. De families walgen van deze terughoudendheid. Gedwongen behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis is alleen mogelijk wanneer de patiënt een gevaar is voor zichzelf of voor anderen. Zo staat het in de wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) uit 1994. Eind dit jaar wordt de wet geëvalueerd. Volgens psycholoog Van Stolwijk begint 'het ijs wel heel glad te worden'. De BOPZ kwam in de plaats van de Krankzinnigenwet uit 1884 en had als voornaamste doel de rechtspositie van patiënten te verbeteren. De stelling van directeur Van Ewijk blijft daarom: ,,Psychiatrische patiënten kunnen voor zichzelf opkomen. We hebben niet met wilsonbekwamen te maken. Als zij niet willen, kunnen wij niets doen.''

De ouders van Mieke hebben 'als praktische oplossing' en in overleg met het Riagg, de wet overtreden door tegen de zin van hun dochter toch rustgevende pillen in haar koffie te doen. Daar knapte ze van op, maar of zij dat ook wilde blijft de vraag. Mieke belde een vriendin op met de mededeling: dinsdag ga ik zelfmoord plegen. Wil je nog afscheid nemen? Het ziekenhuis deed volgens de familie niets. Mieke gooide zichzelf voor de trein. Is het ziekenhuis daarvoor verantwoordelijk? De documentaire laat het antwoord in het midden maar de drie aanvallende families zijn zeker van hun zaak: de schuld ligt bij het ziekenhuis.

Zembla: Zelfmoord in Vogelenzang. VARA/NPS, Ned.3, 20.50-21.30u.