NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door onze correspondent BIRGIT DONKER
PARIJS, 27 MEI. Rusland zal zijn kernraketten niet langer op de zestien NAVO-landen richten. Die belofte deed de Russische president, Jeltsin, vanmorgen in Parijs tijdens een bijeenkomst met de leiders van de NAVO-landen.

Op het Elysée-paleis in Parijs hadden Jeltsin en de zestien staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO-landen even eerder de onlangs overeengekomen 'Stichtingsakte' over de toekomstige betrekkingen tussen Rusland en het Atlantisch bondgenootschap ondertekend.

Na tekening van de overeenkomst en een toespraak van de Amerikaanse president, Clinton, vroeg Jeltsin onverwachts het woord en deed zijn belofte, die op applaus werd onthaald.

De ondertekening vandaag van de akte tussen NAVO en Rusland heeft grote symbolische waarde. Het wordt gezien als het definitieve einde van de Koude Oorlog en het begin van een periode van samenwerking tussen de voormalige vijanden. Conform de Russische wens werd de akte ondertekend tijdens een aparte ceremonie op hoog niveau en niet in de marge van een NAVO-top, begin juli in Madrid, waarop de eerste Oosteuropese landen worden uitgenodigd voor toetreding. Het akkoord is direct van kracht geworden en hoeft niet te worden geratificeerd.

Tijdens de ondertekeningsceremonie werd vooral uitgekeken naar de woorden van de Russische president. In zijn toespraak voorafgaand aan de ondertekening was Jeltsin opvallend constructief. Hij noemde het akkoord met de NAVO, dat Rusland moet verzoenen met de geplande NAVO-uitbreiding naar het Oosten, een ,,overwinning voor de rede''. Hij stelde dat Rusland nog altijd tegen NAVO-uitbreiding is, maar loofde het bondgenootschap voor de wil om een overeenkomst met Moskou te bereiken. ,,Het waren moeilijke onderhandelingen'', gaf Jeltsin toe. President Clinton noemde het ondertekenen van de akte een mogelijkheid om een vrij en open Europa te scheppen. ,,Ons eerste gezamenlijke doel is een vreedzaam, democratisch en verenigd Europa'', aldus Clinton. Hij noemde de NAVO een succesorganisatie en de sterkste organisatie ,,die niet langer tegen een blok is maar voor de veiligheid van alle landen van Europa''. Clinton bedankte NAVO-secretaris-generaal Solana voor de ,,briljante, vasthoudende en altijd goedgehumeurde inspanningen'' waarmee deze de onderhandelingen namens de NAVO leidde.

Een opvallend vrolijke Jeltsin maakte van de ceremonie een show. Hij stak voortdurend zijn duim in de lucht, haalde even diep adem voordat hij zijn handtekening onder de akte zette en zoende secretaris-generaal Solana na de ondertekening.

Frankrijk had de feestzaal van het Elysée beschikbaar gesteld voor de plechtigheid. Tussen de spiegels, kroonluchters en gobelins wapperden op grote schermen de vlaggen van alle NAVO-landen en Rusland. De Franse president Chirac stelde dat de akte een einde maakt aan het akkoord van Jalta over de veiligheid in Europa dat na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd getekend. Dit verdrag, waarvoor Frankrijk niet was uitgenodigd, is in Parijse ogen altijd verkeerd geweest. ,,Frankrijk heeft vanaf het begin, bij monde van generaal De Gaulle, deze tegennatuurlijke verdeling geweigerd'', aldus Chirac.

Na ondertekening van de Stichtingsakte kregen alle zestien staatshoofden en regeringsleiders vijf minuten om een toespraak te houden. Volgens protocol kwamen eerst de Amerikaanse president Clinton en de Turkse president Demirel, omdat zij staatshoofd zijn, vervolgens de regeringsleiders naar anciënniteit, dus de Duitse bondskanselier Kohl als eerste, de Britse premier Blair als laatste en daarna Canada dat werd vertegenwoordigd door minister Irwin. Daarna kwam een lunch van de staatshoofden en regeringsleiders op het Elysée. Om drie uur 's middags zou de bijeenkomst worden afgerond en zouden veel deelnemers naar Nederland reizen voor de herdenking van de Marshall-hulp die vijftig jaar geleden op gang kwam.

Aan de ceremoniële plechtigheid van vandaag was in Parijs al enig politiek overleg voorafgegaan. Clinton had vanmorgen m negen uur een onderhoud met Chirac. De Russische president Jeltsin was gisteravond al op het Elysée, voor een onderhoud met het Franse staatshoofd en een diner waarbij ook de echtgenotes mochten aanschuiven. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, lunchte gisteren met haar Franse collega Hervé de Charette en dineerde met haar Russische ambtgenoot Jevgeni Primakov. Secretaris-generaal Solana overlegde gisteren met president Chirac. Hij zei na afloop, behalve over de ,,historische dag'' van vandaag, ook te hebben gesproken over het Frans-Amerikaanse meningsverschil over het zuidelijk NAVO-commando in Napels. Dat commando, nu in handen van een Amerikaan, zouden de Fransen willen toekennen aan een Europeaan. Het vandaag getekende akkoord tussen Rusland en de NAVO kwam er na vier maanden intensief onderhandelen. Vorige week werd nog aan de tekst gewerkt om de Russische en de Engelse versie te harmoniseren. De nieuwe relatie tussen de voormalige vijanden komt vooral tot uitdrukking in een gezamenlijke permanente raad, die binnen vier maanden bijeen moet komen. In deze raad zal worden overlegd en besloten over onderwerpen van wederzijds belang. Over de bevoegdheden van de raad zijn al interpretatieverschillen gerezen. Een NAVO- functionaris wijst erop dat de raad zich vooral in de praktijk moet bewijzen.

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.