NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

PRESIDENT JELTSIN HEEFT gisteren bekrachtigd dat hij op 27 mei aanstaande in Parijs de overeenkomst zal ondertekenen die de weg moet vrijmaken voor uitbreiding van de NAVO . Was er voorheen sprake van dat tachtig procent van de tekst van dat akkoord vaststond, na Jeltsins publieke verklaring wordt dat percentage op negentig geschat. Dat er geen dreunend applaus losbarstte na Jeltsins woorden komt omdat de werkelijke problemen in de staart zitten. De Russen houden vast aan hun eis dat bepaalde toezeggingen van de kant van de NAVO in steen worden gebeiteld. De NAVO weigert dat.

Jeltsin was gisteren in Baden-Baden de gast van kanselier Kohl. De laatste bood zijn goede diensten aan om Duitslands Atlantische partners van de ernst van de Russische bezwaren te doordringen. Die bezwaren zijn bij alle betrokkenen bekend. Nog onlangs confereerde Jeltsin uitvoerig met president Clinton in Helsinki. Wat Kohls 'bemiddelingspoging' moet inhouden is dan ook hoogst onduidelijk. Het geschenk dat de Russische leider had meegebracht - een aandenken aan de ondertekening van 'Rapallo', 75 jaar geleden - was geen gebaar van diplomatieke subtiliteit. In West-Europa stond dat verbond immers voor een te wantrouwen Russisch-Duits samengaan.

DE EINDSTRIJD tussen Moskou en de NAVO gaat over de status van nieuwe leden als Polen, Tsjechië en Hongarije. Zal hun lidmaatschap al dan niet aan beperkingen zijn gebonden? Van de kant van de NAVO -landen is verschillende keren herhaald dat zij geen plan, geen intentie en geen aanleiding hebben om in Oost-Europa kernwapens te stationeren of eigen troepen permanent te legeren. Maar de Russen willen dat de NAVO zich in de tekst van het te sluiten akkoord op deze toezegging voorgoed vastlegt en zich ook ervan onthoudt een eigen militaire infrastructuur op het grondgebied van de nieuwe lidstaten aan te leggen. Dit zou betekenen dat de Oosteuropese landen tweederangs leden worden.

Wat de toezegging van Jeltsin om in de Franse hoofdstad zijn handtekening te komen zetten precies betekent is onduidelijk. Heeft hij de druk op zijn eigen achterban willen opvoeren - die zeer afwijzend staat tegenover de NAVO -uitbreiding - of heeft hij juist de NAVO tot verdere concessies willen aanzetten? Een op het laatste moment afblazen van de plechtigheid onder het voorwendsel dat het Westen niet aan Ruslands gerechtvaardigde eisen tegemoet heeft willen komen, blijft een reële optie.

Hoe het zij, de NAVO kan niet verder terug. Aan diplomatieke teksten kan zelfs nog voorbij het laatste moment worden geschaafd, maar de lijnen zijn nu getrokken. Het aanbod van een volwaardig lidmaatschap aan de overigens officieel nog steeds niet genoemde kandidaten moet er komen. De exercitie in geloofwaardigheid zou een fatale wending nemen als op het laatste moment op de kernpunten voor de Russische eisen opzij zou worden gegaan. Dat heeft de NAVO over zichzelf afgeroepen. De ruimte voor manoeuvreren is inmiddels minimaal.

KOHL HEEFT, in navolging van Clinton, de nadruk gelegd op de opwaardering die Rusland zelf te wachten staat als lid van de Groep van belangrijkste industrielanden, de G7 die volgens de kanselier straks in Denver een echte G8 zal worden. Dat aanbod moet Jeltsin over de streep trekken, zoals Gorbatsjov destijds de Duitse eenheid binnen de NAVO aanvaardde in ruil voor de belofte dat aan de vijandschap een einde was gekomen en de NAVO zelf zou worden aangepast. De vraag is of het voornemen van de NAVO -uitbreiding van dat laatste een bevestiging is. Het Westen meent van wel, de Russen vertrouwen het niet. De ontmoeting in Baden-Baden heeft daarin geen wezenlijke verandering gebracht.