NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE FRANSE MINISTER van Defensie, Charles Millon, reist deze week door China. De bewindsman werpt zich op als wapenleverancier voor het geval het internationale wapenembargo wordt opgeheven dat werd ingesteld na de moordpartij onder opstandige studenten op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989. Millon doet zijn best om voor Frankrijk een omvangrijk contract in de wacht te slepen en, al doende, de concurrentie voor te blijven. Over ruim een maand zal president Chirac op zijn beurt de Chinezen trachten te overtuigen van de kwaliteit van het Franse wapentuig.

Tegen deze achtergrond is het minder verrassend dat Frankrijk zich heeft verzet tegen het Nederlandse voornemen om namens de Europese Unie bij de Verenigde Naties een resolutie in te dienen waarin China zou worden veroordeeld wegens schending van de rechten van de mens. Er zijn voldoende aanwijzingen dat het met die rechten in China nog steeds bijzonder slecht gesteld is, en uit dien hoofde zou een duidelijke Europese veroordeling zonder meer gerechtvaardigd zijn geweest. De Franse vertegenwoordigers in het maanden vergende Unie-overleg over dit onderwerp hadden bovendien laten weten dat Parijs de zorgen van de andere lidstaten deelde. Maar toen het erom ging aan die zorgen uiting te geven lieten de Fransen minister Van Mierlo in de steek. Het wapen van de veroordelende resolutie zou volgens hen te bot zijn geworden om nog langer doelmatig te kunnen zijn.

HOE DAN WEL de gedeelde zorgen naar buiten hadden moeten worden gebracht, is onduidelijk gebleven. Minister Van Mierlo reageerde op het Franse veto tegen zijn plannen aanvankelijk geërgerd met het dreigement dat het Nederlandse voorzitterschap dan helemaal geen veroordelende resoluties meer zou indienen. Het ging volgens hem niet aan kleine landen wel op hun schendingen van universele rechten aan te spreken, en de grote vrijuit te laten gaan. Hoewel dit 'alles of niets'-standpunt op zichzelf consistent mocht worden genoemd, kreeg de Nederlandse bewindsman geen enkele steun. Ook hier bleek ergernis een slechte raadgever - Van Mierlo bevestigde zijn reputatie zowel over politiek temperament als over een dunne huid te beschikken. Voor de tweede keer binnen een week moest hij retireren. Het resultaat van de onderneming is een hopeloos verdeelde Europese Unie en een China dat als lachende derde Denemarken bedreigt en Frankrijk prijst. De Denen hebben namelijk aangekondigd nu zelf een resolutie te zullen indienen die door andere lidstaten van de Unie kan worden gesteund. Maar zelfs als die steun er komt, kan de Unie haar gezicht niet meer redden. Grote landen als Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje hebben het laten afweten toen het voorzitterschap om eenheid vroeg en om solidariteit met de om hun politieke overtuiging vervolgden in China. De Unie heeft een kans laten lopen om het morele gezag waarop Europa zich zo graag laat voorstaan, voor een ieder zichtbaar en voelbaar te maken. TOCH RESTEREN VRAGEN over de door Nederland gevolgde tactiek. In de politiek en meer nog in de internationale variant daarvan gaat het erom gelijk te krijgen. Dat houdt in een grote gevoeligheid voor de nuances en tegenstrijdigheden in de standpunten van anderen. Zodra morele en ethische uitgangspunten om de voorrang strijden met zakelijke belangen, winnen doorgaans de laatste. De Franse wapenindustrie maakt moeilijke tijden door. De concurrentie is zwaar. China is inderdaad ongevoelig gebleken voor kritiek. Zelfs harde Amerikaanse maatregelen hebben in het verleden op het regime in Peking nauwelijks indruk gemaakt. Washington heeft daaruit de consequenties getrokken. De Franse houding liet zich dan ook voorspellen. Van Mierlo heeft daarmee geen rekening gehouden of willen houden. Hij is ten langen leste zijn doel voorbijgeschoten. De nasmaak is bitter; de les is hard.