NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Zelfs in de herhaling blijft Pleidooi, de bekende dramaserie van de AVRO, een succes: er kijken wekelijks nog altijd enkele honderdduizenden mensen. En terecht, want Pleidooi is in zijn soort de beste dramaproduktie die er ooit voor de Nederlandse televisie is gemaakt.

Gisteren viel ik in een aflevering die ik destijds gemist moet hebben: die over de vader die door zijn dochter van incest wordt beschuldigd. Juist omdat ik zulke zaken wel eens als verslaggever in de rechtszaal heb meegemaakt, werd ik gefrappeerd door de authenticiteit van de rechtszaalscènes. Zó hoog kunnen de emoties daar inderdaad oplopen.

Het waren klassieke taferelen uit de nooit eindigende tragedie van de incest. De vader als de vermoorde onschuld: ,,Ik wilde je helpen, ik wilde je zelfrespect geven.'' Goed, hij had wel eens 'gestreeld', maar daarbij was het gebleven. De dochter die zich wil wreken voor het onuitwisbare trauma: ,,Jij wilde maar één ding: je wilde me neuken.'' De moeder die eindelijk het zwijgen verbreekt en partij kiest voor haar dochter.

Er werd zeer overtuigend geacteerd in deze scènes, behalve door de acteur die de man van de dochter speelde: die maakte er een ouderwets potje overacting van - maar ik geloof dat het een Belg was, dus hem wordt veel vergeven.

Deze aflevering sterkte me weer eens in de overtuiging dat ook in Nederland op hoog niveau tv-drama gemaakt kan worden. We hoeven in dat opzicht niet per se onder te doen voor de Britten, al moet ik toegeven dat ik niet zonder jaloezie gekeken heb naar Family, de deze week op Nederland 3 beëindigde BBC-serie van de Ierse schrijver Roddy Doyle.

Aanvankelijk had ik enige reserve, omdat hoofdpersoon Charlo Spencer in zijn bruutheid een monster van karikaturale proporties dreigde te worden. In de roman die Doyle later over Spencer en zijn gezin schreef ('De vrouw die tegen de deur aan liep') zaten meer nuanceringen, ook al eindigt Charlo daar zelfs als moordenaar.

De verdienste van de tv-serie was dat Charlo gaandeweg steeds meer naar de achtergrond verdween, zodat we ons als kijker helemaal konden richten op de overlevingsstrategie van Paula, Charlo's vrouw. Het boek eindigt met de scène waarin Paula haar man met de koekenpan het huis uit ranselt. (,,Hij liep van me weg, over de stoep, weg van ons. Doorweekt en bebloed en met een kromme rug als een dolende rat.'') ,,Wat nu?'' vraagt Nicola, de dochter dan. ,,God mag het weten'', zegt Paula, ,,maar één ding staat vast. Hij komt er hier niet meer in.''

Voor een goed begrip van boek én tv-serie moeten we weten dat Paula aanwijzingen had dat Charlo zijn dochter seksueel begon lastig te vallen. (Je kunt veel beroerds van incest zeggen, maar niet dat het ongeschikt is voor (tv-)drama.) Redt Paula het zonder Charlo? De serie geeft daarop impliciet een iets minder pessimistisch antwoord dan het boek, waarin Paula verloedert tot een alcoholiste.

In de laatste aflevering van Family konden we zien hoe Paula het er, met vallen en opstaan, vanaf brengt. Dat leverde een aantal prachtige scènes op. De schoonmaakklus in een riante villa waar ze ten slotte haar onmacht en woede uitschreeuwt tegen de afstandelijke, rijke eigenares. Haar eenzame gang naar pubs waar niemand meer op haar zit te wachten. De daverende ruzie met de schooldirecteur die eist dat Paula's zoontje de tatoeage van zijn arm verwijdert.

De climax was haar laatste ontmoeting met Charlo, die nog eens langskomt om zijn gezin met sluwe smoesjes onder druk te zetten. Charlo doet even erg inschikkelijk en zelfs de onverschrokken Paula dreigt voor de bijl te gaan - totdat haar overlevingsinstinct haar nog net op tijd een wijze influistering doet.

IJzersterk geregisseerd, briljant geacteerd. Kortom, kunst met een grote k.