NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Met Jomanda gaat het slecht. Wie nog ingestraald wil worden, moet haast maken.

Het probleem voor Jomanda is dat de televisie zich tegen haar begint te keren. En aan de televisie heeft ze alles te danken. De afgelopen jaren is een baaierd van kritiekloze, zelfs bewonderende, reportages over en interviews met Jomanda uitgezonden. Er waren weken dat Jomanda twee, drie keer uitgebreid op het scherm verscheen. Vooral de commerciële omroepen hebben zich niet onbetuigd gelaten. Jomanda's boodschappen werden verbreid als zegeningen van de Here der heren. Met name Tineke de Nooy van RTL, die toetrad tot het steunfonds van Jomanda, was een belangrijk propagandakanaal voor het wonder van Tiel. Als Tineke niet in de armen lag van gestrande UFO-nauten of zwendelende Indiase goeroes, dan was ze op weg naar de Betuwe.

Nu de klachten van patiënten beginnen te komen, wordt het op de tv stiller rond Jomanda. De interviews krijgen een defensief karakter, Jomanda moet zich verweren tegen keiharde beschuldigingen. Haar koontjes worden rossiger, haar argumenten fletser.

,,Ik sta hier boven, die mensen zijn geestelijk heel arm'', reageerde ze gisteren in Netwerk op de aanklacht van een moeder. De vrouw had haar ongeneeslijk zieke kind toevertrouwd aan Jomanda. ,,Het zal lopen en zwemmen'', had Jomanda beloofd. Toen het stierf, belde de moeder Jomanda op. ,,Ze loopt en zwemt ook, maar niet hier, maar hierboven'', zei Jomanda.

Netwerk interviewde een psycholoog die veertig gevallen van door Jomanda 'genezen' patiënten heeft onderzocht. Het bleek allemaal flauwekul - uiteraard.

,,De conclusie van zijn boek is dat Jomanda niet paranormaal begaafd is'', zei Ria Bremer in haar inleiding. Ik hoop dat die psycholoog nog eens een boek durft te schrijven met de conclusie dat paranormale begaafdheid überhaupt niet bestaat - pas dan komt er misschien een einde aan die optocht van paranormale piskijkers en Overijsselse kruidenvrouwtjes in de (audiovisuele) media.

Het is nog maar zeven jaar geleden dat 'Klazien uit Zalk' een vaste verschijning was in het NCRV-programma 'Passage'. Af en toe, als mijn likdoorn opspeelt en mijn twaalfvingerige darm vieze gebaren maakt, blader ik nog wel eens door het verzameld werk van Klazien. Teksten die zij week in, week uit voorlas bij die brave NCRV.

,,Oudere mensen'', zei Klazien dan grootmoederlijk, ,,vertellen dat een kastanje in de zak goed is tegen reuma en steenpuisten. In Assen hoorde ik dat in Drenthe ook een kastanje wordt meegedragen tegen kiespijn. Met overtuiging wordt beweerd dat een kastanje tussen de kleren voor allerhande klachten uitkomst geeft. Mijn grootvader had ook altijd een kastanje in de broekzak. Elk najaar een verse en hij heeft nooit last van reuma gehad.''

Had u last van baarmoederontsteking? Of van schildkliervergroting? U kon zich tot de eikeschors wenden. Klazien: ,,Bij baarmoederontsteking is het volgende recept goed bruikbaar. Honderd gram schoon en droog eikeblad, een uur zachtjes laten trekken in twee liter water. Het blad er weer zorgvuldig uitzeven en een paar maal daags de ontsteking afwassen.''

Klazien en Jomanda bijna exit, en Emile Ratelband - die ook al zoveel krediet van de tv kreeg - zit tegenwoordig goddank veel in Duitsland. Maar ik ben er niet gerust op, want hun opvolgers staan alweer klaar in de coulissen. De meeste omroepen maakt het niets uit: of je nu een kastanje in de zak koopt, of een kat - als je maar kijkt.

T V   V O O R A F :

Door ARJEN VAN DER ZIEL
Na dertien maanden celstraf doet de vrijheid buiten de gevangenis onwerkelijk aan. ,,Geen muur, niks. Je ziet alles.'' Richard loopt door de stad en kijkt om zich heen. ,,Het is echt wennen hoor, dat duurt wel een dag.'' Hij is die ochtend om zeven uur met een rugzakje en een vuilniszak met spullen de gevangenispoort uitgelopen. Zijn straf zat erop.

De Humantaire Omroep Stichting (HOS) zendt vanavond op Nederland 1 een mooie documentaire uit over Richard, een 26-jarige man die jarenlang verslaafd was aan heroïne en in de gevangenis op eigen kracht is afgekickt. Een cameraploeg volgt Richard de eerste maanden na zijn vrijlating.

Het leven buiten de bajes blijkt een beproeving. Richard heeft geen woonruimte, geen werk en geen geld. Met zijn familie heeft hij al jaren vrijwel geen contact meer. En zijn oude vrienden mijdt hij liever omdat ze allemaal in het drugsmilieu leven.

Richard arriveert, na een bezoek aan de reclassering, om half vijf vrijdagmiddag bij de sociale dienst om een voorschot op een uitkering aan te vragen. De financiële afdeling is al dicht en hij wordt niet meer geholpen. De sociale dienst is bovendien maandag en dinsdag gesloten. Richard kan woensdag terugkomen.

De eerste nachten slaapt hij in de nachtopvang. Overdag kan hij daar niet terecht en loopt hij over straat. ,,Je komt van het ene uiterste in het andere uiterste'', zegt hij 's avonds op een bankje in de stad. Van het vaste ritme in de gevangenis naar de ongestructureerde vrijheid buiten. ,,Binnen zit je eigenlijk heel veilig. Je bent afgeschermd.''

Veruit de meeste verslaafden die in detentie gevangenis afkicken, raken spoedig na hun vrijlating weer aan de drugs. Richard weet waarom. De camera registreert zijn onzekerheid. Lichamelijk is hij niet meer verslaafd, maar geestelijk moet hij zijn onafhankelijkheid nog veroveren.

Zal Richard het redden? ,,De strijd eindigt nooit'', zegt hij zelf tegen het einde van de documentaire.

Richard's vrijheid, Ned.1, 21.59u.