NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In: 50 theaters.

'Star Wars' met nieuw beeld en geluid nu gelanceerd als jeugdfilm

Opgepoetste mythologisering

Door HANS BEEREKAMP
In een aantal opzichten onderscheidt de heruitbreng van Star Wars (1977) zich van al die andere 'director's cuts' en 'special editions', vaak niet meer dan een dun alibi om tegen geringe meerkosten een succes opnieuw uit te melken.

Op de eerste plaats zijn daar de in Amerika fenomenale opbrengsten van de Special Edition van Star Wars en de beide vervolgfilms, The Empire Strikes Back (1980) en Return of the Jedi (1983). De gekte is opnieuw toegeslagen onder voormalige tieners, die de films nu op een groot doek aan hun kinderen willen laten zien; inmiddels vergeten sterren als Mark Hamill en Carrie Fisher zijn niet uit de talkshows weg te slaan en de geschatte bruto recette van Star Wars - Special Edition zou wel eens dicht in de buurt kunnen komen van de oorspronkelijke 220 miljoen dollar in Noord-Amerikaanse bioscopen alleen.

Er is ook een speciale reden voor de reprises, die verder reikt dan het vieren van een twintigjarig jubileum. Regisseur, producent en scenarist van Star Wars George Lucas, die de volgende twee delen door respectievelijk Irvin Kershner en wijlen Richard Marquand liet regisseren en sindsdien nooit meer in de klapstoel plaatsnam, heeft altijd gezegd dat de trilogie in feite de episodes vier, vijf en zes betrof van een negendelige sage over een burgeroorlog in de ruimte. Het ziet er naar uit dat over een jaar of twee eindelijk de eerste episode gereed zal zijn, spoedig gevolgd door deel twee en drie. Het wordt dus tijd het publiek daarop voor te bereiden, vooral de allerjongsten. Zo komt het dat Star Wars nu in de markt gezet wordt als een kinderfilm; op last van de producent mag ook in Europa de pers de film alleen vooruit bekijken in een grote bioscoop vol jeugdig publiek.

Ten slotte zijn de veranderingen in de Special Edition ten opzichte van het origineel nu eens niet ingegeven door een late overwinning van de regisseur in zijn traditionele gevecht met de producent, maar door de wens van Lucas, die beide rollen vervulde, om de revolutie in de filmtechnologie alsnog ten goede te laten komen aan de film waarmee de 'high tech' in de trucage begonnen is. Met de aanvankelijke winst van Star Wars richtte Lucas in Marin County een bedrijfsimperium op, dat toonaangevend is geworden in Hollywood: Skywalker Sound voor geluidsinnovatie, Industrial Light and Magic voor 'visual effects' en Pixar voor computeranimatie. Niet alleen beantwoordt de restauratie van het oude negatief aan de hoogste eisen, ook een aantal nu knullig lijkende scènes, waar Lucas zich wild aan ergerde, werden met de nieuwste snufjes overgedaan. Zo is de entree in de 'ruimtehaven' Mos Eisley glorieuzer geworden, bewegen de Dewbacks (drakerige lastdieren) nu zo soepel als de dinosauriërs in Jurassic Park en werd ruim vier minuten opgekalefaterd restmateriaal toegevoegd. Interessant is vooral de nieuwe dialoog tussen Han Solo (Harrison Ford) en Jabba the Hutt, een vadsig monster, voor wie pas in Return of the Jedi een glansrol weggelegd was. Hun gesprek over een oude schuld, gemodelleerd naar de kameraadschappelijke toon die vijanden in een gangsterfilm tegen elkaar plegen aan te slaan, verschaft de ontwortelde huurling Solo een achtergrond, geeft ook hem een 'thuis'.

Overigens blijven scenario en vormgeving van Star Wars gemakkelijk overeind, als een genrebewuste poging om de Amerikaanse cultuur te mythologiseren, met gebruikmaking van elementen ontleend aan Buck Rogers, Leni Riefenstahl, de western en Laurel en Hardy.