NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Er is heel wat schrijversmoed voor nodig om een dramaserie als Family te creëren. Roddy Doyle, de Ierse romanschrijver (bekend als Booker Prize-winnaar met Paddy Clarke Ha Ha Ha), heeft het aangedurfd een 4-delige serie te schrijven, waarin een werkloze arbeider zijn gezin terroriseert.

Charlo Spencer - zo heet de arbeider - is een schoft. Hij beukt op zijn vrouw in, hij zuipt, hij rooft. De eerste aflevering, die de NPS gisteravond uitzond, bevatte bloedstollende scènes. Vooral de mishandeling van zijn vrouw in de keuken, onder het machteloos toeziend oog van zijn kinderen, was een gruwelijk tafereel. Ik vond het een schokkender scène dan ik in menige (Amerikaanse) speelfilm heb gezien. Hier werd niet meer gekoketteerd met geweld, zoals in die Tarantino-achtige produkties, nee, dit was het geweld dat zich inderdaad afspeelt in zoveel keukens overal ter wereld.

Het lag voor de hand dat Doyle zich met deze serie de haat op zijn hals zou halen van de Ierse spraakmakende gemeente. ,,En iedereen was woedend'', aldus Doyle. ,,De katholieken omdat ik had gesuggereerd dat niet ieder huwelijk gelukkig was, en daarmee het huwelijk had ondermijnd. De Arbeiderspartij omdat ik een arbeider als meppende hoofdpersoon had gekozen en daarmee alle arbeiders in een kwaad daglicht had gezet.'' (Ik ontleen dit citaat aan een intere sant artikel dat Jos Bloemkolk in Het Parool aan de serie wijdde.)

Is die woede terecht?

Als Family bedoeld is als een portret van de Ierse arbeidersklasse, kan ik me de verontwaardiging van de tegenstanders wel voorstellen. De afgebeelde levensstijl is immers op het dierlijke af, en er is een duidelijke hang naar criminaliteit. Charlo en zijn kornuiten doen mij niet aan arbeiders denken, maar aan het type voetbalvandaal dat we op zondag in onze treinen kunnen bezichtigen. Het zijn praktijken waar ook het overgrote deel van de arbeidersklasse zich verre van houdt.

Maar zou je daarom niet mogen laten zien welke ontsporingen er ook in dat milieu zijn? Mogen er wel dramaseries over decadente, aristocratische kringen en moreel corrupte bankiersfamilies worden gemaakt, maar niet over verloederde arbeidersgezinnen? Dat zou al te dwaas zijn.

Iets anders is of Doyle in staat is voldoende dramatische diepgang en nuancering aan zijn personages mee te geven. Zijn zijn negatieve helden op een interessante manier negatief? Daar ben ik na de eerste aflevering nog niet helemaal zeker van. Hoe raak de dialogen ook zijn, en hoe indrukwekkend er ook geacteerd wordt, met zuipende en kijvende mensen alléén maak je nog geen overtuigend drama.

Op basis van deze serie schreef Doyle later zijn roman The Woman Who Walked Into Doors (vertaald onder de titel 'De vrouw die tegen de deur aan liep'). Ook daarin staat Charlo met zijn gezin centraal. Het loopt bitter slecht met Charlo af: hij wordt door de politie gedood nadat hij een weerloze vrouw heeft vermoord.

Ook de Charlo-uit-de-roman is dus een weinig verheffend heerschap, maar toch weet Doyle in zijn boek ook een andere, tederder kant van hem te belichten. Hij maakt op die manier aannemelijk dat Paula aanvankelijk als een blok voor hem viel en in het begin van haar huwelijk gelukkig met hem was.

Een van de hoogtepunten van het boek is Doyle's beschrijving van de wittebroodsweken. ,,Het was een fantastische huwelijksreis'', vertelt Paula in het boek, ,,van het begint tot het einde, alles. We maakten wandelingen, we speelden op de gokautomaten - wij waren de enigen in de speelhal - we aten patat, we aten ijsjes - alles in de regen.''

De humanere kant van Charlo heb ik in de eerste aflevering van Family nog niet gezien. Misschien was de roman voor Doyle een manier om de gebreken van de serie te compenseren.