NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Er zijn tijden geweest dat verre verwanten elkaar in dit donkere jaargetijde per radio spraken, de zogenaamde radiotelefonie. Het schrijnende liedje 'Hallo Bandung' is erop gebaseerd. Tot voor enkele jaren leefde dit radiocontact nog voort in de programma's met 'Groeten van overzee' van de Wereldomroep, waarin moeders, zonen en andere verwanten elkaar - veelal met een snik in de stem - het beste wensten. De authenticiteit van de stem van de geliefde - daarop berustte dit soort programma's, dat inmiddels zelfs bij de Wereldomroep niet meer bestaat. Ze zijn verschrompeld tot een zakelijk verzoekplatenprogramma met Kerstmis, waarin de enige stem nog die van de presentator is.

Detransatlantische telefoonverbinding is inmiddels zo ingeburgerd en financieel bereikbaar geworden voor de meeste mensen, dat het medium radio geen functie meer heeft bij het onderhouden van de intermenselijke contacten. Zou je denken. Maar vanaf 6 januari is er Wereldnet, elke werkdag van 8 tot 9 op Radio 5 en van 10 tot 11 op de Wereldomroep. Wereldnet beoogt datgene te doen wat tot voor kort een gepasseerd station leek: radio gebruiken als een middel voor contact tussen Nederlanders in alle delen van de wereld, en tegelijkertijd de Nederlanders aan het thuisfront laten profiteren van de veelvormige ervaring die Nederlanders in den vreemde opdoen. Niks ouderwets, vindt Ton van der Graaf, eindredacteur en een van de toekomstige presentatoren van het programma. Weliswaar wordt de basis voor de radio-uitzendingen gelegd door verbindingen per telefoon met enkele vaste punten in het buitenland, maar dan wel met behulp van een brandnieuwe techniek: de Scoop, een apparaat van de Franse onderneming Aeta, dat via een conventionele telefoonlijn het geluid van de menselijke stem omzet in een 7-kilohertzsignaal. Eenmaal teruggeconverteerd in Hilversum zal het geluid uit bijvoorbeeld New York, Nairobi, Singapore of Moskou bijna-studiokwaliteit hebben. En dat alles dus voor de prijs van een gewoon telefoontje: niets geen dure ISDN-lijnen of satellietverbindingen, die tot nu toe voor het bereiken van studiokwaliteit onontbeerlijk waren. Van der Graaf is een echte radioman: al sinds 1977 is hij verbonden aan de VPRO-radio en hij prijst de voor Hilversumse begrippen ongekende snelheid waarmee het projekt Wereldnet, een gezamenlijke onderneming van VPRO, NPS en Radio Nederland Wereldomroep, uit de grond kon worden gestampt. ,,Vooral bij de Wereldomroep weten ze van wanten, ik had me ze daar veel bureaucratischer voorgesteld''. Voor NPS en VPRO maakt Wereldnet deel uit van het streven, door horizontale programmering de slecht beluisterde zender Radio 5 op te krikken.

De bedoeling van het programma is geenszins de herleving van familiegroeten of nostalgisch geleuter, vertelt Van der Graaf. De bedoeling is dat uit de vaste punten in den vreemde - de Scoop komt te staan bij een aantal Nederlanders dat als vaste 'gastheer' optreedt - steeds andere Nederlanders zich melden om over de actualiteit van de dag te praten met de presentator in Hilversum. Wat houdt de gemoederen in den vreemde bezig en hoe kijken ze daar tegen het wereldnieuws aan? Als het goed is, zal radioluisterend Nederland straks worden geconfronteerd met hot items die nu volledig aan ons voorbij gaan: omvangrijke geitenroof in Kenia, uitvallende stadsverwarming in Moskou. Per dag wordt verbinding gelegd met twee punten in den vreemde. Daarnaast is Wereldnet nog van plan Nederlanders voor de variatie met een satelliettelefoon op pad te sturen in gebieden waar geen Scoop vast staat geïnstalleerd. Bij geen van deze bijdragen is het overigens de bedoeling dat er professionele journalisten aan het woord komen. Wereldnet wil juist greep krijgen op de authentieke nieuwsbeleving van Nederlanders overzee, en het programma zal dus in weinig lijken op de rondjes correspondentenbijdragen van Radio 1. Van der Graaf ziet wel in, dat er vele valkuilen zijn voor zijn Wereldnet. Soms is de kring van Nederlanders in den vreemde van een weinig kosmopolitisch gehalte bijvoorbeeld - het beeld doemt op van per KLM ingevlogen haring op de ambassadereceptie voor Koninginnedag als hoogtepunt van het jaar. Als een meer concreet gevaar voor zijn onderneming noemt Van der Graaf het feit, dat niet overal in deze wereld de overheid gediend is van een openhartige gedachtenwisseling voor de Nederlandse radio vanaf haar grondgebied. Maar Van der Graaf ziet wel - zijn vertrouwen in de onderneming Wereldnet lijkt onbegrensd. Bij de radio, zegt hij, ,,is de verbeelding nog aan de macht. Dat is het mooie van het medium''.

Wereldnet is vanaf 6 januari elke werkdag te beluisteren via Radio 5 (middengolf 1008 KHz en in stereo via de kabel), en van 10 tot 11 uur Nederlandse tijd via de Wereldomroep (diverse kortegolf-frequenties en in Europa via de Astra-satelliet, 10.847 GHz, vertikaal, audio-subcarrier 7.38 MHz.