NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE VOLHARDING van de dagelijks in de straten van Belgrado terugkerende betogers dwingt respect af. Hun nominale doel is erkenning van de overwinning door de verenigde oppositie in 14 van de 19 grotere steden, waaronder de hoofdstad zelf, behaald bij de lokale verkiezingen van 17 november. President Milosevic heeft de uitslagen onmiddellijk ongeldig verklaard. Die handelwijze en zijn weigering om de demonstranten zelfs maar een haarbreed tegemoet te komen hebben inmiddels het regime zelf tot doelwit gemaakt en de vraag doen rijzen of Milosevic als staatshoofd zijn langste tijd heeft gehad.

Er zijn binnenlandse en internationale factoren die de regerende socialisten nog wel enig respijt zouden kunnen geven. De oppositie is in wezen verdeeld in vijf partijen, die weliswaar voor het moment een verbond hebben gesloten, maar die niet over een gezamenlijk programma beschikken om als alternatief voor de zittende macht te dienen. Bovendien geldt voor de verzamelde oppositie hetzelfde als voor de socialisten: het Servisch nationalisme is bindmiddel en stuwende kracht. De weerzin tegen Milosevic in de steden is niet ingegeven door zijn Groot-Servische ideeën maar door de offers die zijn oorlogen het Servische volk binnen en buiten Servië hebben opgelegd, door zijn maniakale vasthouden aan de ongedeelde macht en door de onverzoenlijkheid waarmee hij de oppositie is tegemoetgetreden.

Vanuit het buitenland, vooral van de kant van de Amerikaanse regering, wordt druk geoefend op de machthebbers in Belgrado om zich te matigen. Zoals juist deze week bleek heeft die druk maar betrekkelijk effect. Niet alleen de aan hem loyale plattelanders, maar ook de oproerpolitie heeft Milosevic, met gewelddadige gevolgen, ingezet om de betogers te dwarsbomen. De Servische president beseft dat hij vooralsnog onmisbaar is voor het slagen van de geallieerde vredespolitiek. De Servische republiek van Pale vormt nog steeds een onverteerbaar brok dat de vorming van een pluriforme staat in Bosnië in de weg staat. Milosevic valt als mede-ondertekenaar van het akkoord van Dayton voorlopig niet weg te denken als makelaar in het Bosnische vredesproces. Een andere regering in Belgrado zou vermoedelijk niet over de invloed beschikken die de president nog altijd op zijn volksgenoten in Bosnië kan uitoefenen.

DE ONTWIKKELINGEN in Servië verscherpen voor Amerikanen en Europeanen het dilemma waarmee ze al vanaf de aanvang van hun bemoeienis met voormalig Joegoslavië zijn geconfronteerd. Het gerechtvaardigde verlangen eerst de gewelddaden te stoppen om zich pas later in de verantwoordelijkheid voor een en ander te verdiepen heeft hen ertoe gebracht het met de belangrijkste aanjager van de ellende, Milosevic, op een akkoordje te gooien. Maar die aanpak verliest snel aan spankracht nu het regime in Belgrado ook in eigen land rechtsregels met voeten treedt, het protest daartegen zonodig met geweld smoort en daarmee zijn bruikbaarheid als geloofwaardig intermediair bezig is te verliezen.

Het onderzoek van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) naar de gang van zaken bij de Servische verkiezingen is bedoeld om het dilemma te ontwijken. Haar conclusie dat de uitslagen rechtmatig waren kan worden uitgelegd als een gebaar tegenover de betogers zonder dat Milosevic' politieke bestaan daardoor rechtstreeks wordt bedreigd. Het gaat er ten slotte om een oplossing te vinden voor in aanleg plaatselijk bepaalde ergernissen. Een, zij het late, erkenning door het regime van de uitslagen van 17 november zou de oppositie een kans geven om zich op lokaal niveau te bewijzen en Milosevic laten waar hij is zolang dat met het oog op het vredesproces in Bosnië wenselijk wordt geacht. De man zelf heeft bewezen als het erop aankomt de politiek als kunst van het haalbare volledig te beheersen.