Dossier Kok / Van Aartsen

Nieuws

Wim Kok

Jozias van Aartsen

Buitenlands beleid

Documenten

Links

,,Wim Kok de beste politicus'', zo kopte De Telegraaf in de aanloop naar de verkiezingen van 6 mei. Kok was, zo bleek uit een onderzoek, het meest sympathiek, meest deskundig, meest betrouwbaar, meest besluitvaardig, meest sociaal bewogen, meest realistisch. Nu hanteert het grootste ochtendblad wel vaker overdrijving als stijlfiguur, maar dit keer werd de berichtgeving niet betwist. Kok is eenvoudig heel populair. In die zin kan hij de komende vier jaar bijna alleen maar verliezen. Tenzij hij heilig wordt verklaard of tussentijds weet te verdwijnen, bijvoorbeeld naar het voorzitterschap van de Europese Commissie, dat in het jaar 2000 weer aan een sociaal-democraat toevalt.

De populariteit van Kok is ten dele te danken aan economische rugwind. Maar zijn persoonlijkheid - of misschien beter gezegd: zijn imago - is een niet te onderschatten factor. De 'timmermanszoon' Kok is een politicus die op zijn kiezers lijkt. En dat is blijven doen, ondanks zijn vier jaar premierschap. De premier kan oesters eten, maar hij houdt van aardappelen met groente. Hij is verzorgd gekleed, maar geeft niet om pakken van Armani of schoenen van Bally. Hij spreekt zijn talen maar doorspekt zijn Nederlands met termen als ,,broodnodig'', ,,mijn ogen en oren goed de kost geven'' en ,,niet op je krent gaan zitten''. Kortom, Kok is de verpersoonlijking van het Nederlandse motto 'doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg'. Op de avond van de verkiezingsuitslag - zeven zetels winst - begon hij zijn toespraak tot juichende en applaudisserende partijgenoten met de woorden: ,,Zo is het wel weer genoeg.''

Door zijn collega-politici wordt deze premier geprezen om de manier waarop hij de kabinetsvergaderingen leidt. Waar CDA-premier Lubbers nog wel eens ongevraagd met ministers wilde 'meedenken', laat Kok iedereen de ruimte. Zoveel ruimte dat critici wel eens wat meer doortastendheid verlangen. ,,Het ligt me om leiding te geven en mensen met verschillende opvattingen tot hun recht te laten komen, ze aan elkaar te binden en oplossingen te zoeken als de meningen uiteengaan'', zei Kok eerder dit jaar in Trouw. ,,Voor mezelf heb ik dan het gevoel dat ik iets bijdraag aan de samenleving.''

Ondanks alle lof is Kok geen man met vrienden in de politiek. Waar de vertrekkende VVD-leider Bolkestein een schare van vertrouwelingen om zich heen heeft verzameld, is Kok zijn eigen adviseur. Op de tweede plaats komt zijn vrouw Rita en ver daarachter, in een meer logistieke rol, de partijgenoten van de PvdA. Hij is eenvoudig te voorzichtig en te achterdochtig om vrienden te maken op zijn werk. Legendarisch inmiddels is zijn norsheid. ,,Sommige mensen hebben een ochtendhumeur, Kok heeft het 24 uur per dag'', zei een van zijn ambtenaren eens. Oud-partijvoorzitter Rottenberg omschreef zijn partijleider in het boek Regerenderwijs als ,,de rector van een jongensgymnasium''.

Wie Kok vraagt om een visie op de toekomst van Nederland - ongevraagd zal hij er niet mee komen - krijgt een verhaal over spoorlijnen, bruggen en woonwijken. Een verhaal over gelijke kansen, rechtvaardigheid, veiligheid. Idealen die politici van alle gezindten kunnen delen en daarom misschien passend zijn voor de leider van een kabinet met erfvijand VVD. Een kabinet dat, laat daar geen misverstand over bestaan, in de ogen van Kok uiteraard ,,doodgewoon'' is.