Strak geregisseerde verzoening
Premier Kok en minister Van
Aartsen kunnen weer door één deur, al kostte het
gisteravond veel toneelspel om dat aan de verzamelde pers duidelijk te
maken.
Door onze redacteuren GIJSBERT VAN ES en KEES VAN DER
MALEN
DEN HAAG, 3 NOV. W. Kok en J. van Aartsen, ministers van de Kroon, zijn
weer goed met elkaar. Althans, dat is de pointe van de sketch die
ze gisteravond in de Tweede Kamer hebben opgevoerd.
De poging tot verzoening verliep gisteren in diverse etappes. In het
Torentje, rondom de 'coalitie-broodjes', werd omstreeks het middaguur
geconcludeerd dat de impasse van knallende ruzie en bokkig zwijgen nu
snel moest worden doorbroken. Kok en Van Aartsen troffen elkaar
gisteravond in een Haags restaurant nabij de Dennenweg voor een
verzoenend diner deux. Deze afspraak was zorgvuldig buiten de
publiciteit gehouden om chaotische taferelen met camera's en microfoons
te voorkomen.
De media kwamen gisteravond omstreeks tien uur ruimschoots aan hun
trekken met een strak geregisseerd optreden van Kok en Van Aartsen, dat
alles bij elkaar krap anderhalve minuut duurde. De
Rijksvoorlichtingsdienst had vooraf de vertegenwoordigers van radio en
televisie geïnstrueerd zich op te stellen bij de uitgang van de
ministerskamer in het Kamergebouw. Premier Kok kreeg er welgeteld vier
vragen voorgelegd en hij sprak twaalf zinnen. Kern van de boodschap:
"Streep eronder, een dikke streep onder het verleden, en samen de weg
vooruit, met vertrouwen in elkaar en in onszelf."
Rondom het Binnenhof is de afgelopen dagen veel gesproken over de ijzige
lichaamstaal die de beide bewindslieden dinsdagavond in de Tweede Kamer
hadden geëtaleerd. Ook op dat beeld werd gisteravond een krachtige
correctie gepleegd, met een stevige hand die Kok en Van Aartsen
desgevraagd wel voor de camera's wilden schudden. Aansluitend dreigde
het nog even mis te gaan toen de premier en de minister van
Buitenlandse Zaken op verschillende deuren afliepen om de Tweede Kamer
te betreden. Maar de premier wendde op tijd het steven (ironisch
lachend: "o jee, we moeten door één deur"), waarna de
camera's konden vastleggen hoe Kok zijn hand op de schouder van Van
Aartsen legde en staatssecretaris Benschop hoffelijk de deur openhield
om de verzoenende shots af te ronden.
Dat het conflict tussen Kok en Van Aartsen niet verder zou escaleren,
was in de loop van woensdag al duidelijk geworden, maar alle
betrokkenen namen een dag langer om hun scherpste emoties te
overwinnen. Niemand sprak intussen over een dreigende ministers- of
zelfs kabinetscrisis.
Van VVD-bewindslieden en prominente VVD-fractieleden viel steeds te
vernemen dat zij absoluut geen 'ramkoers' zouden kiezen, omdat de ruzie
tussen de PvdA-premier en VVD-minister volstrekt niet aan de kiezers zou
zijn uit te leggen. Het conflict was immers begonnen als een
Binnenhofse kaasstolp-rel: 'wie wist wanneer wat als eerste en wie
vertelde wel of niet aan de ander dat niet Jan Pronk maar Ruud Lubbers
een hoge VN-post zou krijgen?' Het was weliswaar, tot ieders
verbijstering, uitgegroeid tot een ongekende staatsrechtelijke
wanvertoning, toen twee ministers van één kabinet
dinsdagavond tegenover de Kamer glashard twee verhalen bleven
vertellen. Maar breng die boodschap maar eens over aan 'de mensen in
het land', waar bijvoorbeeld Remco Campert vanmorgen in de
Volkskrant het volksgevoel verwoordde met de zinssnede: 'Ach, wat
verveelt me dit.'In het kamp van premier Kok werd gisterochtend geschokt
vastgesteld dat de commentaren in de ochtendbladen - en daarmee de
beeldvorming - zich volledig toespitsten op de rol van de premier in
het geschil en dat het optreden van minister Van Aartsen buiten
beschouwing bleef. Het bracht de 'entourage' van de premier ertoe
aandacht te vragen voor de mogelijkheid dat Van Aartsen wellicht
écht hooguit 'terloops' met Kok over Lubbers kan hebben gesproken
en dat het geheugen van de premier mischien wel beter zou kunnen zijn
dan dat van de minister van Buitenlandse Zaken.
Later vandaag, als de premier opnieuw de media bedient in zijn
wekelijkse perscontacten, moet blijken of de premier weer echt namens
Kok-II met één mond over de eenheid van het
kabinetsbeleid kan spreken.