Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie Bakker

Achtergrond

Opinie

Links

HARM VAN DEN BERG en FRANK WESTERMAN

ROTTERDAM, 26 AUG. Dutchbat -militairen hebben in juli na de val van Srebrenica veel meer gezien van de massa-slachting onder de Bosnische moslims dan tot nog toe door hun politieke en militaire leiding naar buiten is gebracht.

Vanuit een bus zagen zeventien Nederlandse VN-soldaten “rijen lijken langs de weg” liggen. “Een paar honderd”, schat gewondenverzorger Y. Schellens.

Landmachtgeneraal H. Couzy heeft steeds verklaard dat de Serviërs zich in het blikveld van Dutchbat “correct” hadden gedragen. “Al die geruchten over slachtingen komen van de vluchtelingen zelf”, zei hij in de Defensiekrant van 27 juli. Minister J. Voorhoeve (defensie) maakt in zijn brieven aan de Tweede Kamer evenmin melding van grote aantallen waargenomen lijken. Slechts een van de VN-militairen zou “een kipauto, een tractor met een kar, en een shovel met lijken” hebben gezien, zo schrijft hij op 3 augustus.

Een woordvoerder van defensie verklaarde gisteren dat er “zoals eerder aangekondigd nog een grondig onderzoek” volgt naar de ervaringen van het Nederlandse bataljon. “Het moet niet worden uitgesloten dat hierbij oorlogsmisdaden aan het licht komen. We kunnen nu niet op individuele getuigenissen ingaan”.

Onder Servische begeleiding werden de zeventien getuigen op 15 juli van Milici vervoerd naar Bratunac. Onderweg in dit deel van Oost-Bosnië moest het transport wachten voor het opruimen van “honderden lichamen in burgerkleren in slordige rijen langs de weg”, zegt de soldaat Y. Schellens uit Leeuwarden vandaag in een door deze krant gepubliceerde reconstructie van de val van Srebrenica . “Door de verschrikkelijke stank wist je dat het geen film was.”

Sergeant W. Ceelen zag ook nog een tractor met een aanhangwagen waarop zes of acht paarse, opgezwollen lichamen. Een andere soldaat in de bus attenteerde hem op “een bospad met lijken”. Het beeld van een man met handschoenen die de persoonlijke bezittingen van de doden bijeenraapte deed Ceelen vermoeden dat het om moord op burgers ging en niet om gesneuvelde soldaten op het slagveld.

Een door NRC Handelsblad verkregen videoband van 13 juli - met daarop niet eerder getoonde fragmenten van de Servische klopjacht op de duizenden moslims die na de val van Srebrenica de heuvels invluchtten - bevat een schakel in de bewijsvoering voor massamoord. De beelden tonen honderden gevangen moslims met blote bovenlijven, zittend op een veldje bij Konjevic Polje. Dit gehucht ligt langs de weg die de Dutchbat -soldaten twee dagen later hebben afgelegd. Kort na het passeren van hun bus heeft een Amerikaanse spionagesatelliet bovendien opnamen gemaakt van vers graafwerk en sporen van zware voertuigen in de weilanden langs deze weg. Madeleine Albright, de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, heeft deze foto's gepresenteerd als massagraven waarin de lichamen zouden liggen van door Bosnische Serviërs geëxecuteerde moslims uit Srebrenica .

Dutchbat heeft met het vertrek uit de bezette enclave niet gewacht tot het Internationale Rode Kruis toegang had tot de afgevoerde mannen. “Dat was wel de afspraak”, zegt een Westerse diplomaat in Belgrado. De Nederlandse ambassade in Belgrado heeft volgens deze bron met klem aan Den Haag verzocht het vertrek om die reden uit te stellen, wat als “politiek onhaalbaar” werd afgewezen. Voorhoeve wilde de Bosnische Serviërs “309 potentiële gijzelaars” uit handen nemen voordat er op de Bosnië-conferentie in Londen van 21 juli dreigende taal zou klinken.

Gisteravond maakte de VN-commandant van Unprofor in Tuzla, kolonel Brantz, in het televisieprogramma Nova bekend dat Dutchbat na de val van Srebrenica beschikte over een registratielijst met de namen van 239 moslim-mannen in de leeftijd van 17 tot 60 jaar. De lijst zou zijn opgesteld door de woordvoerder van de vluchtelingen in aanwezigheid van de Bosnisch-Servische generaal Mladic. De lijst kan als bewijs dienen voor mogelijke oorlogsmisdaden, begaan door de Bosnsiche Serviërs bij de etnische zuivering van Srebrenica .

Terug naar overzicht