Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie Bakker

Achtergrond

Opinie

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 7 JUNI. De Nederlandse defensiestaf was aan het begin van de Kosovo-oorlog vorig jaar niet op de hoogte van Amerikaanse bombardementen die vielen buiten de centraal vastgestelde bombardementen.

Dat bleek vanmorgen uit het verhoor van de chef defensie-staf Kroon voor de commissie-Bakker. Nederland nam met zestien F-16 vliegtuigen deel aan de luchtaanvallen. De militaire top van Defensie kreeg pas in de loop van de luchtoorlog door dat de Amerikanen doelen bombardeerden buiten het centrale planningscomité op de Italiaanse vliegbasis Vicenza om. Het ging volgens de belangrijkste militaire adviseur van de minister van Defensie om vliegtuigen en kruisraketten van een Amerikaans vliegdekschip en om vliegtuigen die rechtstreeks uit de VS kwamen. Defensie heeft daar binnen de NAVO nooit een punt van gemaakt omdat het geen belemmering was voor de uitvoering van de Nederlandse taken. Kroon wilde geen oordeel uitspreken of dit een bewijs was van de niet optimale communicatie binnen de NAVO. Ook bleek, achteraf, dat Amerikaanse vliegtuigen eerder overgingen naar fase 2 (het aanvallen van Joegoslavische militaire grondeenheden) dan de andere deelnemende vliegtuigen. De missie van deze vliegtuigen was beperkt tot fase 1; het uitschakelen van de Joegoslavische luchtverdediging.

Het planningscomité kreeg de doelen door van generaal Clark, de opperbevelhebber van de NAVO in Europa, en bekeek ze op hun haalbaarheid. Nederland was via de zogenoemde sous-chef operatiën op de hoogte van welke doelen aan de deelnemende landen aan de luchtoperatie werden toegewezen. Tijdens zijn verhoor voor de parlementaire commissie die onderzoek verricht naar de besluitvorming van Nederlandse deelname aan internationale vredesmissies zei Kroon ook dat NAVO en Defensie er bij de voorbereiding van de luchtacties vanuit gingen dat de bombardementen snel het beoogde effect zouden hebben.

"We hoopten en verwachtten dat Milosevic snel zou stoppen", aldus Kroon, maar de Servische president "boog minder snel dan we hadden verwacht".

Het Tweede-Kamerlid Vos (GroenLinks) typeerde de vertrouwelijke briefings van het ministerie van Defensie tijdens de NAVO-luchtacties tegen Servië als "teleurstellend". De briefings waren bedoeld om de Tweede Kamer op de hoogte te houden van het verloop van de NAVO- bombardementen. "Wat ons verteld werd, stond ook gewoon in kranten en cruciale informatie over doelenkeuze kregen we niet." De fractie van GroenLinks was zeer verbolgen over bombardementen op burgerdoelen, waaronder een tv-station in Belgrado.

De Kamer was ook zelf tekort geschoten, vindt Vos. Het parlement had de goedkeuring voor het inzetten van Nederlandse vliegtuigen onder NAVO- commando in maart 1999 uitdrukkelijk aan de orde moeten stellen.