Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie-Bakker

Achtergrond

Opinie

OPNIEUW GAAT de Tweede Kamer op openbaar onder zoek. Vandaag is de 'Tijdelijke commissie besluitvorming uitzendingen' onder leiding van de parlementariër Bakker (D66) begonnen met de hoorzittingen die een bijdrage moeten leveren aan het rapport over de politieke besluitvorming rond Nederlandse deelname aan vredesoperaties.

Het is een mond vol. De ingewikkelde benaming van de commissie zegt veel over de totstandkoming ervan. Zelden zal het begrip 'dubbele agenda' zo van toepassing zijn geweest als op de werkzaamheden van de commissie-Bakker. Het nu begonnen onderzoek is rechtstreeks terug te voeren op het drama Srebrenica. De naam van die voormalige enclave in Bosnië wordt in de opdracht van de commissie daarentegen angstvallig vermeden. Maar tevens is duidelijk dat Srebrenica direl indirect het centrale punt is in het onderzoek van de commissie.

De ingewikkelde aanloop van de commissie heeft alles te maken met de tournures die een meerderheid van de Tweede Kamer heeft gemaakt sinds de eerste vraagtekens over de gang van zaken rond het opgeven van de moslimenclave verschenen. Wat in de zomer van 1995 begon met een enthousiast onthaal van 'onze jongens' uit Srebrenica werd stukje bij beetje een nationaal drama. Telkens nieuwe onthullingen, elkaar tegensprekende verklaringen, onopgehelderde vragen zijn in Nederland synoniem geworden voor Srebrenica. Er zijn vele onderzoeken gehouden. Maar het waren vervolgens ook weer de onderzoeken zelf die nieuwe vragen opriepen.

DE MEERDERHEID van de Tweede Kamer heeft toen het moment daar was de geëigende weg van de parlementaire enquête afgesloten. In plaats daarvan is in 1996 het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie opdracht gegeven tot een brede studie met als gevolg daarvan ook een zeer ruime onderzoekstermijn. De commissie-Bakker kan beschouwd worden als het parlementaire antwoord op de vragen die sindsdien weer zijn gerezen over Srebrenica.

Formeel luidt de opdracht van de commissie dat een analyse moet worden gemaakt van de politieke besluitvorming over de deelname aan vredesoperaties alsmede van de politieke besluitvorming over de voortgang, afronding en evaluatie van vredesoperaties. Daarbij zullen conform de afspraak in ieder geval de uitzendingen naar voormalig Joegoslavië moeten worden beschouwd. Ook de Nederlandse vredesmissies naar Cambodja en Cyprus zullen ter sprake worden gebracht. Maar veel wijst erop dat deze laatste missies meer als referentiekader zullen worden gebruikt voor de uitzendingen naar voormalig Joegoslavië. De commissie-Bakker begint zodoende onder een moeilijk gesternte. Over de taakopvatting van de commissie lopen de meningen nu al sterk uiteen. De waarschuwende woorden van VVD-leider Dijkstal vorige week in de Tweede Kamer (en het afgelopen weekeinde nog eens herhaald) ten aanzien van het mandaat van de commissie zijn voortekenen van een nog zeer beladen procedure.

EEN PARLEMENTAIRE onderzoekscommissie met een 'schemeropdracht' gaat zich nu zetten aan een van de zwartste dagen van de naoorlogse geschiedenis. Aan de commissieleden zal het niet liggen als zij er de komende tijd het beste van proberen te maken. Maar veel ongemak was voorkomen als de Tweede Kamer van meet af aan het lef had getoond het drama Srebrenica te onderzoeken met een volwassen parlementaire enquête.