MOET NEDERLAND een tweede nationale luchthaven krijgen of niet? Het kabinet heeft opgeroepen tot een "dialoog in de samenleving" over de toekomst van de luchtvaart. Circa tachtig maatschappelijke organisaties is gevraagd hieraan actief deel te nemen.

NRC Handelsblad schreef eerder dit jaar een prijs vraag onder lezers uit om de vraag van het kabinet te helpen beantwoorden. Zo'n vierhonderd inzendingen getuigen van grote betrokkenheid bij dit nationale vraagstuk. In het algemeen reageerden de deelnemers positief op de vraag of er een tweede nationale luchthaven moet komen.

Intussen wordt er ook in Den Haag rekening mee ge houden dat de uitkomst van de dialoog wel eens zou kunnen zijn dat een tweede luchthaven gewenst is. Het tachtig jaar oude Schiphol blijkt veel sneller te groeien dan enkele jaren geleden nog werd gedacht. Het lijkt erop dat de luchthaven niet in 2015 maar al binnen acht tot tien jaar de grenzen van haar groei zal hebben bereikt: 44 miljoen passagiers per jaar, het maximum dat het kabinet en Tweede Kamer Schiphol hebben toegestaan.

Daarmee is de vraag sneller actueel of verdere ex pansie van de luchtvaart in Nederland gewenst is. Strikt geredeneerd, uitgaande van de Nederlandse ver voersbehoefte, is een tweede nationale luchthaven niet nodig. Schiphol kan het aantal luchtreizigers van en naar Nederland nog jarenlang moeiteloos aan. Maar de luchthaven wil veel meer zijn: een mainport, de spil van Nederland als distributieland. De groei zit hem vooral in de transfer-vluchten. Zo'n 38 procent van de passagiers gebruikt Schiphol alleen als overstapstation. Het kabinet wil dat de Nederlandse economie ook in de komende decennia jaarlijks met ge middeld drie procent groeit. Een tweede nationale luchthaven kan daaraan een flinke bijdrage leveren. Maar zo'n vliegveld heeft ingrijpende gevolgen voor de ruimte en het milieu. Het huidige Schiphol en de omliggende zone, waarin beper kingen gelden voor bijvoorbeeld woningbouw, nemen een oppervlakte van 230 vierkante kilometer in beslag. Dat is anderhalf keer zo veel als de gemeente Amsterdam. In dit gebied mogen wegens geluidsoverlast slechts 10.000 woningen staan; zonder Schiphol zouden dit er een half miljoen kunnen zijn.

De Rijksplanologische Dienst (RPD) is alvast op zoek gegaan naar mogelijke locaties voor een twee de nationale luchthaven - voorzichtig aangeduid met "zoekruimten". Het resultaat: negen plekken, waarvan acht nieuwe en Schiphol zelf waar de banen opnieuw zouden kunnen worden ingedeeld en intensiever ge bruikt. De locaties in Noord-, Oost- en Zuid-Neder land lijken daarbij het minst kansrijk omdat ze of ver van de economische centra liggen of relatief veel dicht bebouwde woongebieden bevatten. Volgens de plaatsvervangende directeur-generaal van de RPD, ir. L.H. Keijts, is de ruimte voor een tweede luchthaven in Nederland wel te vinden - te land of ter zee. Maar het benutten van die ruimte zal "een hoge prijs hebben''. Over die prijs gaat de dialoog.