De lange schaduw van El Salvador

Bijna een jaar geleden is het nu dat Johan Cruijff werd ontslagen als trainer van FC Barcelona. En niet alleen de skinheadsvan de Boixes zijn de klap nog steeds niet helemaal te boven. ,,Hij zat vaak daar aan die tafel'', zucht een kelner van het luxueuze restaurant La Venta, een paar kilometer heuvelop waarts. Maar het is nu al maanden te rug dat Cruijff _ spreek uit: Kroejieff - voor het laatst op bezoek was.

Weg, maar niet vergeten. ,,De schaduw van Cruijff is zeer lang'', beaamt Mari Antonia Mila. Als presidente van een van de grootste Peñas, de honder den supportersverenigingen die Barcelona steunen, kon ze wel huilen toen het vertrek definitief werd bekendge maakt. En dat geldt ook voor de rest van de 900 leden van de Peña van Sant Boi, een voorstadje aan de overkant van Barcelona's grensrivier Llobregat.

Mari Antonia en haar Peña maken moeilijke tijden door. Want de man die ooit als El Salvador (De Verlosser) hun voetbalclub uit het moeras trok, blijft een bron van polemiek in de Catalaanse hoofdstad. De ruzie tussen Cruijff en de grillige voorzitter van Barcelona, Josep Lluís Núñez, dendert voort in de rechtszaken die de heren tegen elkaar hebben aangespannen.

Cruijff en Núñez eisen wederzijds dat de ander "de eeuwige zwijgplicht" krijgt opgelegd, een juridische curiositeit uit de tijd van koning Alfons de Wijze (1236) ter bescherming van de eer en goede naam. Een eis die bij voor baat reeds tot onrust bij de vaste com mentatoren heeft geleid. Met vrees wordt tegemoet gezien hoe de twee doodsvijanden elkaar straks alleen nog met gebaren het graf in kunnen wensen.

Vooral van de zijde van de Barcelona-bestuurders kennen de beschuldigingen immers hun dramatische kanten. Bij de definitieve aanzegging van zijn vertrek door ondervoorzitter Joan Gaspart zou de (ex-)trainer met stoelen hebben gesmeten. ,,Dat God jullie moge straffen, zoals hij trouwens al gedaan heeft'', zou Cruijff hebben uitgeroepen. Dat laatste sloeg op het overlijden van mijn kleindochter, zo verklaar de voorzitter Núñez met tranen in zijn ogen voor de rechter.

Al lang voor zijn gedwongen vertrek boterde het niet meer tussen Cruijff en Núñez. De afgelopen jaren leverde de trainer steeds openlijker kritiek op het beleid van de kleine voorzitter, die hij in de wandelgangen steevast als "de dwerg" zou hebben aangeduid. Op de vijfentwintigste verjaardag van de Peña de Sant Boi, drie maanden voor de uitbarsting, waren beiden nog aanwe zig, zo herinnert Mari Antonia Mila zich. Maar gezellig naast elkaar zitten was er toen al niet meer bij. En Núñez beklaagde zich na afloop van het feestje over de ,,slechte opvoeding'' van de trainer, omdat deze zijn vrouw niet gedag had gezegd.

Tussen al het gekissebis door over goede manieren en wie zich al dan niet in de kleedruimte van het stadion Camp Nou mocht begeven, worden evenwel de contouren duidelijk van een meer zakelijke strijd. Daarbij zou de "NV Cruijff" - zoals het conglome raat van financiële belangen van Bar celona's ex-trainer wel wordt aangeduid - steeds vaker in botsing zijn gekomen met al dan niet persoonlijke be slommeringen op directieniveau. Nùñez is immers, behalve voorzitter van een voetbalclub, ook een van 's lands grootste makelaars en bouwon dernemers. Regelmatig duikt zijn >>> EINDE KOLOM » naam op in verband met het zwart- geldparadijs Andorra. Als zodanig staat hij ook wel bekend als el Rey del Chaflán, wat zoveel betekent als "de Koning van het Hellend Vlak". Al eerder waren er wat knorrige opmerkingen gevallen over de manier waarop de "NV Cruijff" in de weer was met media rechten en andere bijverdiensten. Maar de maat bleek pas goed vol met de opname van een televisiespotje voor een complex luxe-appartementen in Andorra. ,,Laten we het even niet over voetbal hebben'', zegt de trainer, die samen met zijn hulptrainer Charly Rexach in de sauna van het complex zit: ,,Zie je niet dat ik uitrust?''

Dat Cruijff de training van Barcelona ervoor opschortte, was nog tot daar aan toe. Dat de kwestie juist speelde na de problematische onderhandelingen voor het nieuwe seizoen maakte de stemming er niet minder broeierig op. Maar wat Núñez pas echt hels moet hebben gemaakt, was dat de apparte menten werden gefinancierd door een groep rondom de Banco Andorrano, de belangrijkste concurrenten van zijn eigen aannemerij. De klap moet hard zijn aangekomen. Over Catalanen klinkt in de rest van Spanje immers het grapje dat er een portemonnee op de plaats van hun hart zit. Dit was dan ook meer dan belediging: dit was brood roof in Camp Nou.

De manier waarop de trainer er ver volgens werd uitgedonderd, zet nog al tijd kwaad bloed bij de trouwe aan hang. Ronduit fataal. Andere woorden heeft Mari Antonia Mila er niet voor over. ,,Alle mensen, inclusief zijn vijan den, vonden dat hij beter verdiend had'', meent de presidente van de Peña. ,,De gewone leden, die geen finan ciële of andere belangen bij de club hebben, zien hem toch eerst en vooral als de man die voor de mooiste periode uit de geschiedenis van Barcelona heeft gezorgd'', zegt zij.

Cruijff staat in Spanje bovendien be kend als buitengewoon sympathiek in de persoonlijke omgang. Hij is niet te beroerd belangeloos een middag lang te praten over patiëntenbegeleiding in de kliniek waar hij werd verpleegd na zijn hartproblemen. Hij is voorzitter van de Johan Cruyff Welfare Foundation die fondsen werft voor de financiering van sportprojecten voor gehandi capten. Hij is organisator van benefie tevenementen voor hulp aan drugsverslaafden.

Die populariteit komt goed van pas bij het aanhoudende gerucht dat Cruijff een gooi wil doen naar het voor zitterschap van FC Barcelona. Een vooruitzicht dat geldt als de ultieme nachtmerrie van voorzitter Núñez en daarom voor Cruijff alleen al de moeite van het instandhouden waard is. Tech nisch gesproken staat niets een kandi daatstelling bij de verkiezingen vol gend jaar in de weg. Precies een maand voordat de pleuris rondom zijn ontslag uitbrak, wist Cruijff het noodzakelijke lidmaatschap van de club te verwer ven. Juristen menen dat de statutaire bepaling dat de voorzitter een Spanjaard moet zijn in Europese context niet langer houdbaar is.

Maar de praktijk is weerbarstiger. Cruijff zal moeten opboksen tegen het Catalaanse establishment, een gesloten complex van zakelijk-politieke be langen in een relatief kleine gemeen schap. En ook de loyaliteit van de ove rige leden van voetbalclub Barcelona kent haar grenzen. Peña-presidente Maria Antonia Mila kiest, alle bewondering voor Cruijff ten spijt, voor Nuñez. ,,Het is goed als hij de club het jaar 2000 binnenleidt'', meent ze.

Maria gelooft niet in een serieuze aanval van Cruijff. ,,Zijn hart ligt uit eindelijk meer bij het voetbal zelf. Het heeft van hem een god gemaakt en hem zijn fortuin gegeven. Zo'n voorzitterschap is niets voor hem. Maar van ons krijgt hij wel een cadeau voor zijn verjaardag.''