NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 



Overzicht eerdere
afleveringen


 CROSSING BORDER
 CYBERPUNK EN PASTICHE
 VIDEOPROJECT
 FESTIVAL
 SPOKEN WORD
 MC'S EN DJ'S
 SCHRIJVERS, ZANGERS, MUSICI
 FAVORIETEN
 BORDERKIDS
 DANSEN
 SELECTIE
 INFORMATIE
 MEDIA
 LINKS

Het beeld beweegt aan alle kanten
Videoproject

Aranka Klomp
Studenten van het Sandberg Instituut hebben voor de aankleding van het festival zorggedragen. Met videobeelden op schermen die zelf ook bewegen, zullen ze inspelen op de vibraties van het moment. Ook maakten ze een website.

Videoproject
Montagefoto van het videoproject in de Statenhal. Illustratie Rob Haarsma

BEELDEN VLIEGEN heen en weer over de projectieschermen die bovenin de zaal hangen. De schermen rollen ogenschijnlijk op eigen gezag van voor naar achter. De toeschouwer wordt meegezogen door een lift die razendsnel een schacht induikt, terwijl een moment later hooggehakte voeten langsschrijden. Het brein zoekt tevergeefs naar verbanden maar moet zich er dan bij neerleggen dat er geen plot is. Deze film, of beter: aaneenschakeling van geprojecteerde beelden overkómt de toeschouwer. Wat rest is een gevoel te verdwalen in beelden.

Als dit het is wat de bezoeker van het Crossing Border Festival overkomt, dan hebben de studenten van het Sandberg Instituut in Amsterdam hun concept met succes praktisch vormgegeven: Let's Get Lost.

Die woorden prijkten bovenaan het voorstel dat zij de organisatie van het festival een halfjaar geleden toonden. De opdracht: kleed het festival, en daarmee het tamelijk kille Congresgebouw, aan. Verzorg daarnaast een website en promotionele publicaties zoals flyers en toegangskaarten.

Het Sandberg Instituut is een tweedefase-opleiding met drie poten: vrije vormgeving, autonome kunst en ontwerpen. Het instituut is verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie, maar heeft studenten die afkomstig zijn van alle mogelijke academies en richtingen. Ze komen uit alle delen van de wereld en worden gevoed met een multidisciplinair studieprogramma. Behalve voor verplichte lesuren is daarin is ruimte vrijgemaakt voor projecten die vanuit de opleiding zijn geïnitieerd, zoals de opdracht van Crossing Border.

,,Het motto 'Lets Get Lost' ligt ten grondslag aan alle uitingen voor het festival'', zegt het hoofd van de opleiding, Rob Schröder. ,,Het is waar we op uitkwamen toen we probeerden te definiëren waar het Crossing Border Festival voor staat. Grenzen tussen woorden en muziek worden genegeerd, wat ontstaat is een nieuwe dimensie waarin je kunt verdwalen. Niets staat vast. Wat krijg je precies te zien? Je kunt van de ene in de andere verbazing vallen.''

In eerste instantie kregen de studenten de vrije hand. Met Let's Get Lost als leidraad kwamen zij tot een bewegwijzering op monitoren in de centrale hal, vergelijkbaar met de toestellen waarop op Schiphol de laatste vluchtgegevens staan. De bewegwijzering naar de verschillende optredens en zalen zou niet statisch zijn, maar onderhevig aan continue aanpassingen.

De monitoren moesten vooral als 'gevoelswijzer' dienen, vertelt Oskar Luyer (29). ,,Er zijn twee lagen: feitelijke informatie en associatieve informatie. Om te weten bij welk optreden je moet zijn, ontkom je niet aan feitelijke informatie: waar is het en hoe laat. Maar bij een festival telt evenzeer je gevoel. Je hebt bijvoorbeeld zin in een intieme sfeer, of juist in een optreden waarbij valt te dansen. Waar moet je dan zijn? Ook die bewegwijzering wilden wij bieden.''

Op de te ontwerpen website wilde Ruben Abels (26) dezelfde gevoelsmatige informatie bieden. De voorbijsurfende bezoeker zou terechtkomen in een beeldenpalet waarbij iedere klik een onverwacht gevolg zou hebben. De Internetbezoeker belandt dan steeds op andere pagina's, zonder enige klaarblijkelijke logica. Intussen krijgt hij alle informatie tot zich, maar met het idee dat dat slechts op toeval berust. Tijdens het festival zou de thuisblijver online kunnen zien hoe de diverse optredens scoren bij het publiek.

Voorzien van mobiele telefoons en notitieblokjes zou een aantal 'verslaggevers' (studenten van het Sandberg Instituut en vrijwilligers) elk optreden beoordelen op criteria als dansbaarheid, bezieling en respons van het publiek. Een centrale figuur zou alle beoordelingen ontvangen en verwerken. Elk optreden zou op deze manier continu worden gerecenseerd, wat had moeten resulteren in een score per criterium op de monitoren.

Maar de aanvankelijk verleende vrije hand bleek wat al te grif. De organisatie van het festival moest de plannen dwarsbomen omdat de kosten het budget voor de visuele aankleding overstegen. Studente Anneke Saveur (27): ,,Het oorspronkelijke plan moest vervallen. Wat bleef was het basisidee 'Let's Get Lost' en de behoefte de sfeer en het gevoel te vertalen in iets tastbaarders. De Internetsite is er gewoon gekomen, zij het minder conceptueel en met meer eenvoudig te vinden feitelijkheden.''

De Sandberggroep besloot een al gepland videoproject in de Statenhal uit te vergroten. Tijdens de twee festivaldagen mixen Anneke Saveur, Oskar Luyer en Rógerio Lira ter plaatse beelden, zoals een diskjockey dat doet met muziek. Lira (32): ,,We laten ons leiden door de muziek van een concert, of van de dj's in de pauzes. We spelen in op de stemming, de vibraties van dat moment. Niet alleen met de keuze voor bepaalde beelden, maar ook met woorden die we regelmatig op de schermen tonen. Het zijn vierletterwoorden die we naar eigen inzicht zo nu en dan laten zien. Bijvoorbeeld LOVE of HARD of HELP. Op deze manier is toch het recensie-idee rechtop gebleven.''

Bij een simpele projectie op een scherm, kan de toeschouwer ontsnappen door weg te kijken. Het videoproject zou dan niet meer zijn dan vrijblijvende decoratie. Om dat te voorkomen werd besloten de vier schermen ook zelf te laten bewegen in de Statenhal, die tijdens het festival in een lange, smalle ruimte verandert. De geprojecteerde beelden worden onder de beweging van de schermen kleiner en groter en scherp en onscherp. De vj's bewegen de beeldenstroom ook nog eens heen en weer tussen de schermen. Wat onstaat is een beeldenlawine, afgevuurd op de bezoeker.

Luyer: ,,Het is niet zo dat we een optreden willen domineren. We houden juist rekening met wat er op het podium gebeurt. Dus zijn we ingetogen, als dat nodig is. Tijdens de pauzes gaan we los. Dan is het: wij en de diskjockey.''

Of de plannen zo uitpakken als gehoopt, zal pas tijdens het festival blijken. De constructie van de bewegende schermen kon slechts in een beperkte opzet worden getest. Lira: ,,Dat is meteen het fascinerende van een dergelijk ontwerpproject. Als je drukwerk ontwerpt, hoop je dat het resultaat geen verrassingen heeft. Maar wij rekenen eigenlijk op een paar verrassingen, want pas dan is er voor ons de uitdaging er live op in te spelen.''

Opleidingshoofd Rob Schröder hoopt dat de samenwerking tussen het Sandberg Instituut en het Crossing Border naar meer smaakt. ,,Onze droom is natuurlijk dat het hele festivalgebouw ooit volhangt met projecties en animaties van studenten. Want eigenlijk is er maar één ding dat nog ontbreekt bij de symbiose van woord en muziek zoals het festival die voorstaat, namelijk beeld. Met dat driemanschap overschrijd je alle artistieke grenzen.''

NRC Webpagina's
8 oktober 1998

   Bovenkant pagina


NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) OKTOBER 1998