Olympische Spelen 2000

Nieuws

Verslagen

Sporters

Digitaal dagboek

Boemerang

Programma

Over tweeënhalve week beginnen in Sydney de Paralympics, de Olympische Spelen voor gehandicapten. De blinde atlete Marla Runyan deed al aan de gewone Spelen mee. Ze werd achtste op de 1.500 meter. Een opmerkelijke prestatie.

Door Hans Klippus

Wie had gewonnen? Welke atlete was gevallen? En hoeveelste was ze zelf geworden? Marla Runyan zat zaterdagavond na afloop van de finale van de 1.500 meter met veel vragen. De Amerikaanse atlete was één van de twaalf deelneemsters, maar als je een zeer beperkt gezichtsvermogen hebt, ontgaat je wel eens wat.Met een zicht van ongeveer tien procent in beide ogen is Runyan medisch gezien blind. Daarom deed ze twee keer mee aan de Paralympics, de Olympische Spelen voor gehandicapten. Ze won in Barcelona en Atlanta in totaal zes gouden medailles. Nóg mooier is het natuurlijk om aan de grote Spelen te mogen meedoen. Nadat ze een opmerkelijk snelle tijd op de 1.500 meter had gelopen, stortte Runyan, van oorsprong een meerkampster, zich een jaar geleden volledig op die afstand.

De inspanning resulteerde bij de Amerikaanse trials in een plaats in de ploeg voor Sydney. Het was in de geschiedenis voor de eerste keer dat een gehandicapte sporter zich voor de gewone Olympische Spelen wist te kwalificeren. Geen wonder dat de belangstelling voor Runyan groot was. Ze had na thuiskomst van Sacramento, waar de trials plaatsvonden, 250 emails en ontvangt nu nog brieven en telefoontjes vanuit de hele wereld. "Ik ben verrast door de reacties. Mensen met dezelfde kwaal zeggen door mij inspiratie te vinden. Ik kreeg een brief van een jongen uit Turkije, een email uit Israël en telefoontjes uit Argentinië, Brazilië en Zuid-Afrika. Ik bied de mensen blijkbaar meer dan een wedstrijd van drie minuten."

Runyan lijdt aan een oogziekte die de naam Stargardt draagt. Die openbaarde zich bij haar toen ze negen jaar was. Ze kon in de klas ineens het bord niet meer goed zien en hield alles dicht voor haar ogen. Runyan kan vanuit het midden van haar ogen niets zien. Het lijkt, zoals ze zelf zegt, dat alles wat recht voor haar verschijnt "in een tunnel verdwijnt". Ze ziet schimmen en kan geen gezichten en nummers onderscheiden.

Bij het lopen probeert ze haar tegenstanders aan de kleur van hun tenue en haardracht te herkennen. Runyan wist dat ze zaterdag bij de start naast Gabriela Szabo stond, één van de beste atletes ter wereld, omdat de Roemeense altijd in opzichtig geel is gekleed. "Het klinkt misschien raar, maar met lopen heb ik nog het minste last van mijn handicap", zegt Runyan. "Op school had ik vaak problemen, maar op het sportveld voelde ik dat ik wel hetzelfde kon als ieder ander mens."

Runyan deed ook aan andere sporten, onder meer gymnastiek, en in de atletiek beoefende ze andere disciplines. Bij het hoogspringen hing haar coach reflecterende tape aan de lat, zodat ze precies wist hoe hoog ze moest springen. Met het hordenlopen ging het al niet anders. Ze zag de horden niet staan, maar wist precies hoeveel stappen ze moest maken tussen de verschillende hekjes. Op dit onderdeel stak de coach speelkaarten in de bovenkant van de horden.

Nee, Runyan heeft in het dagelijks leven meer last van haar blindheid dan bij het sporten. Ze heeft een computer met een stemgeluid en op het beeldscherm zijn de letters zestien keer zo groot. Maar ook dan heeft Runyan, die les geeft aan blinde en dove kinderen, nog wel eens problemen. "Dan geef ik het soms maar op." Zo houdt ze ook haar eigen, informatieve website bij. In Sydney maakte ze een dagboek van haar belevenissen op de Spelen.Het is, zo lopend op de baan, niet aan Runyan te zien dat ze blind is. Ze was zaterdagavond in de finale van de 1.500 meter ook niet bij twee valpartijen betrokken. Bij de eerste, in de één na laatste ronde, struikelde de Britse Hayley Tullett en op het laatste rechte eind kletterde de landgenote van Runyan, Suzy Favor Hamilton, tegen de grond. De favoriete voor het goud krab1 in een rolstoel het stadion uitgereden. "Ik vroeg hoe het met haar ging, maar ze gaf geen antwoord", vertelde Runyan later.

Runyan had zelf in de beginfase brutaal de kop genomen. "Niemand wilde hard lopen. Ik vond dat dat niet kon voor een olympische finale. Daarom ben ik maar naar voren gegaan. Het ging zo langzaam, belachelijk. Nu heb ik gemengde gevoelens over deze finale. Het was prachtig om mee te doen, maar de wedstrijd had een teleurstellend verloop."

Ze was ook ontevreden over haar achtste plaats. Runyan had eigenlijk een beetje op de vijfde positie gehoopt. Haar blindheid mag geen belemmering zijn om hoge klasseringen te halen, vindt ze zelf. Niet haar handicap, maar het gebrek aan ervaring is er volgens de atlete de oorzaak van dat ze nog niet beter presteert. "Jullie zullen me nog veel vaker zien", zei ze tegen de journalisten die zich na de 1.500 meter om haar heen verzamelden. "Ik wil volgend jaar aan de grote wedstrijden meedoen, de Golden League, de Grand Prix'."

Runyan vond het ook een hele belevenis om de Olympische Spelen buiten de baan mee te maken. In het atletendorp kostte het haar soms moeite om haar weg te vinden. In de enorme eetzaal bijvoorbeeld. Ze was een keer langdurig op zoek naar broccoli. Ze dacht het te hebben gevonden, maar bleek spinazie te hebben opgeschept. Soms haalde ze bij een eetafdeling het naambordje uit het plastic omhulsel om het vlak bij haar oog te houden en het zo te kunnen lezen. Ze beseft dat de atleten achter haar vreemd moeten hebben opgekeken. Die moeten hebben gedacht dat ze gek was geworden. Want wie verwachtte een blinde sporter bij deze Spelen? Die was toch pas over drie weken aan de beurt? Natuurlijk gaat het er bij de Paralympics anders aan toe. Daar worden de atleten in de eetzaal automatisch met opscheppen geholpen door het personeel en helpen ze elkaar. Want iedereen heeft een handicap. "Maar het grootste verschil is toch dat ik hier een normale atlete ben en niet zoals bij de Paralympics een gehandicapte atlete", zei Runyan na haar finale.

Ze vertelde over de ontmoeting in het dorp met een vrouwelijke schutter. Runyan zat naast haar op de bus te wachten. De vrouw bleek goud te hebben gewonnen. Ze had haar medaille veilig in de zak van haar trainingspak opgeborgen. Runyan vroeg of ze 'm even mocht vasthouden. Ze hield de medaille vlak bij haar rechteroog en zag de olympische ringen. Van emotie begon Runyan te huilen. "Ik was zo blij voor dat meisje en ik kende haar niet eens! Ik heb haar omhelsd en gefeliciteerd."

Was ze in het dorp trouwens nog bekende atleten tegengekomen? Ja, Hicham El Guerrouj, de Marokkaanse toploper, was een keer langs haar gelopen. Nee, dat had ze natuurlijk zelf niet kunnen zien. "Mijn vriend liep naast me. Hij had een dagpas. Hij vertelde me over El Guerrouj."

Runyan had later deze maand graag ook aan haar derde Paralympics meegedaan. Het was een unieke combinatie geweest, in één maand deelnemen aan twee Spelen. Maar in de categorie voor atletes met haar gezichtsvermogen staat nu bij de Paralympics alleen het onderdeel kogelstoten op het programma. "En daar ben ik niet zo goed in. Jammer." Ze wil nog wel even aandacht vragen voor de Paralympics. "Ik hoor soms over fantastische prestaties die mensen, vaak met amputaties, leveren met hun handicap. Daarbij vergeleken is mijn situatie no big deal."