Olympische Spelen 2000

Nieuws

Verslagen

Sporters

Digitaal dagboek

Boemerang

Programma

In de jacht op zijn vierde gouden medaille is de ruim 140 kilo zware Russische worstelaar Alexander Karelin bijna een mythe geworden. "Om van Karelin te winnen, moet je King Kong verslaan."

Door Robèrt Misset

Als een Romeinse gladiator wandelde Alexander Karelin vandaag na zijn tweede routineklus in het Grieks-Romeins worstelen door een erehaag van Russische collega's naar de uitgang van Exhibition Hall 2 in Darling Harbour. Zijn Hongaarse slachtoffer Deak-Bardos sjokte huilend van ellende achter hem aan. Na exact 1 minuut en 48 seconden was hij door de Russische beer op zijn rug gelegd. Al dertien jaar is Karelin ongeslagen en niemand weet wie de drievoudig olympisch kampioen in Sydney van zijn vierde gouden medaille moet afhouden. Als geen ander weerspiegelt de 33-jarige Karelin de Russische ziel en daarom mag Sasja van zijn landgenoten zeker niet van zijn voetstuk vallen.

In zijn eerste optreden bij de Spelen in Sydney had Karelin de Bulgaar Moreyko nog zes minuten in zijn nabijheid geduld. De nummer twee van het Europees kampioenschap was al blij dat hij de mat ongeschonden had kunnen verlaten. Het is immers een straf de Russische kolos van ruim 140 kilo te moeten uitdagen in een discipline waarin hij zijn gelijke niet kent. De eerste aanblik van Karelin is angstaanjagend. Het kaal geschoren hoofd rust op een stierennek, die door spieren als kabels wordt verbonden met een monumentaal lichaam. De armen van Karelin zijn sterker dan die van een inktvis en zijn reusachtige torso wordt gedragen door twee kolossale benen, die de fundamenten onder een flatgebouw zouden kunnen vormen.

Arnold Schwarzenegger; de ware Terminator bestaat echt en hij komt uit Novosibirsk in Siberië. Geen wonder dat Karelin niet meer weet wat verliezen is, want bij de meeste tegenstanders heeft hij de doodsnood in hun ogen gelezen. Welgeteld 22 keer heeft de Amerikaanse worstelaar Matt Ghaffari tegenover het standbeeld gestaan, dat hij met een gorilla vergeleek. Telkens moest hij zijn meerdere erkennen in de icoon van het Grieks/Romeinse worstelen. Nadat Ghaffari vier jaar geleden op de Spelen van Atlanta met een krappe marge (1-0) wederom had verloren van de drievoudig olympisch kampioen, riep hij wanhopig uit dat je "King Kong moet verslaan om van dit onmens te winnen".

Karelin heeft maar moeilijk kunnen wennen aan zijn afschrikwekkende postuur. Toch moet zijn moeder bij de geboorte van haar zoon al hebben geweten dat ze een bijzonder mens had gebaard, want toen woog Sasja al vijftien pond. Reeds als kind kreeg Karelin de indruk dat hij van een andere planeet kwam. "Op straat werd ik nagestaard", vertelde hij in 1991 aan het Amerikaanse tijdschrift Sports Illustrated. "Kinderen wezen giechelend naar mijn oren en mijn benen. Maar ik vond het nog vervelender dat oudere mensen schrokken als ze me zagen en riepen dat ik wel een crimineel moest zijn. Pas toen ik ging worstelen, ben ik van dit grote lijf gaan houden."

Zijn buren in Novosibirsk keken nog wel vreemd op, toen Karelin een koelkast van ruim 100 kilo naar de achtste verdieping in zijn flat zeulde. Maar met worstelaars gaat het Russische fenomeen nog een stapje verder - die werpt hij over zijn schouder alsof hij een vuilniszak buiten de deur zet. Het is bijna al zijn concurrenten wel eens overkomen en de Amerikaan Jeff Blatnick, de olympisch kampioen van 1984, huivert nog bij de herinnering aan The Reverse Body Lift; de inmiddels klassiek geworden Karelin-techniek. Niemand hield het voor mogelijk dat mastodonten van boven de 130 kilo als een propje papier konden worden weggegooid, maar Karelin doet het al dertien jaar lang.

Blatnick waande zich in topvorm, toen hij de harige armen van Karelin in een wurgende greep om zijn buik voelde. "Mijn haren in mijn nek gingen recht overeind staan", vertelde Blatnick. "Ik woog 265 pond, ik kon me niet voorstellen dat een tegenstander me zou kunnen optillen. Ik was bang, doodsbang, toen Karelin me over zijn schouder wierp. Ik houd er niet van om door de lucht te vliegen. Karelin deed het in de wetenschap dat hij op die manier zijn tegenstanders kleineert."

Zijn landgenoot Ghaffari overkwam drie jaar geleden hetzelfde. "Ik kon kiezen, mijn rug breken of een eindje vliegen", stamelde hij. "Ik besloot te vliegen en vreesde alle botten in mijn lijf te zullen breken."

Voor Ghaffari is vechten tegen de Russische oermens een obsessie geworden, waar hij nooit mee zal kunnen afrekenen. De inmiddels 38- jarige Amerikaan werd bij de trials in zijn land verslagen door de negen jaar jongere Rulan Gardner, die na een gelijksoortige ervaring als Ghaffari en Bradnick ook al met vliegangst kampt als hij Karelin ontmoet. De Amerikaanse worstelaars concludeerden voor de Spelen dat de negenvoudig wereldkampioen "mythische proporties heeft aangenomen". En Gardner beseft dat hij het in Sydney tegen de "nieuwe Hercules" moet opnemen, al meende hij bij Karelin slijtageverschijnselen waar te nemen. "Hij wordt langzamer en krijgt meer last van blessures."

Maar niemand kan tippen aan de Spartaanse trainingsmethoden die Karelin heeft ontworpen. Hij beantwoordt aan het romantische beeld van de atleet, die zichzelf bij temperaturen ver onder het vriespunt afbeult in de Siberische sneeuw. Schokkend is echter het contrast tussen de bulldozer in de arena en de bijna verlegen man buiten de mat. Wie de schroom overwint om hem aan te spreken, ontdekt de zachtaardige, melancholieke kant van Karelin.

De anekdote van de Russische worstelaar Mironov versterkt die indruk. "Bij een feestje werd Karelin door geen enkele vrouw ten dans gevraagd. Ze dachten dat Sasja een logge beer was. Toen één vrouw het eindelijk aandurfde, bleek Karelin de beste danser van allemaal." In een klassieke sport als het Grieks/Romeins worstelen wil Karelin ook "een klassiek mens zijn", zei hij over zichzelf. Hij is een groot kenner van de Russische literatuur en bewondert vooral het sublieme boek 'De Meester en Margaritha' van Michael Boelgakov. Geïnspireerd door de zwartgallige poëzie van de Russische dichter Sergej Esenin is Karelin zelf gedichten gaan schrijven.

Nu kwam Esenin op macabere wijze aan zijn einde door zijn polsen door te snijden, met zijn eigen bloed nog één gedicht te componeren om zich vervolgens op te hangen in zijn hotelkamer. Karelin zal zich op deze Spelen een vrolijker einde toewensen van zijn magistrale loopbaan. Maar hij vergeleek het worstelen al eerder met een gedicht. "Iedereen leest hetzelfde, maar heeft er andere gedachten over. Zoals een dichter droomt van zinnen die nog nooit geschreven zijn, droom ik van nieuwe bewegingen, die ik dan later tijdens een toernooi demonstreer. Eén keer leek mijn droom te onwaarschijnlijk. Maar toen werd de Reverse Body Lift geboren."

De gedoodverfde favoriet in de gewichtsklasse boven de 130 kilogram is de sport echter allang onstegen. Vier jaar geleden was Karelin in Atlanta de Russische vlaggendrager en die rol vervult hij nog steeds in een land dat na de jongste rampen steeds meer aan zichzelf twijfelt. De Russische president Poetin behoort tot de vriendenkring van Karelin en op zijn verzoek heeft de worstelkoning zich laten verkiezen in de Doema, het Russische parlement. Het wekt geen verbazing dat Karelin het uithangbord is van de partij De Beer. "Mijn collega's in het parlement vinden het geen probleem dat ik enkele weken weg ben", vertelde Karelin voor zijn vertrek naar Australië. "Zolang ik maar met goud terugkom."

Aan die druk is Karelin inmiddels gewend geraakt. Maar de Russen beschouwen hem vooral als het symbool van de hoop in een op drift geraakte natie. Die last is bijna niet te dragen. Zelfs niet met een lichaam dat door geen enkele worstelaar van zijn plaats te krijgen is.