Olympische Spelen 2000

Nieuws

Verslagen

Sporters

Digitaal dagboek

Boemerang

Programma

De Chinese tafeltennislegende Deng Yaping is bij de Spelen in Sydney niet alleen aanwezig als lid van de atletencommissie van het IOC. De tweevoudig olympisch kampioene zet zich ook in om de Spelen van 2008 naar Peking te halen.

Door Robèrt Misset

De Hongaarse Csilla Batorfi wist niet wat haar overkwam toen ze deze week vriendelijk werd begroet door de Chinese tafeltennislegende Deng Yaping. Na achttien wereldtitels in het enkel- en dubbelspel en vier gouden medailles op de Spelen van Barcelona en Atlanta beëindigde Yaping in 1997 op 25-jarige leeftijd haar illustere carrière zonder haar Europese concurrenten ook maar een blik waardig te hebben gegund. "Ik wist niet eens dat Deng tanden had, want ik heb haar al die jaren nooit zien glimlachen", vertelde de onthutste Batorfi. Laat staan dat Yaping toen ook maar één woord Engels sprak. Maar als lid van de atletencommissie van het IOC voert Yaping bij de Spelen in Sydney op twee fronten een public-relations offensief. China heeft het voormalige boegbeeld van de tafeltennissport een prominente positie gegund in het organisatiecomité dat de Spelen van 2008 naar Peking moet halen. In het State Sports Centre op Homebush Bay werkt ze tegelijkertijd hard aan een nieuw imago. Yaping heeft tegenwoordig lang haar en ze spreekt na haar studie aan de universiteit van Oxford heel behoorlijk Engels met alle speelsters, die ze tot voor kort vernietigde met een batje in haar hand. "Ik ben veranderd hè?", zegt Yaping met een glimlach.

De vroegere Chinese 'bloedhond' heeft inderdaad een transformatie ondergaan. Vijf jaar geleden droomde de Nederlandse tafeltennisster Bettine Vriesekoop bij de WK in het Chinese Tianjin nog van de ultieme overwinning op de vrouw die zij toen "een symbool van de Chinese wreedheid" noemde. Het is er nooit van gekomen. "Deng Yaping is een instituut, ik kan haar nauwelijks als een mens zien", zei Vriesekoop destijds. Ze zou Yaping nu eens moeten ontmoeten. , ,Ik weet hoe Vriesekoop over mij dacht", zegt ze lachend.

En verontschuldigend: "Ik had nu eenmaal een taalprobleem. Maar nu ik het Engels beheers, wil ik eindelijk een andere kant van mezelf laten zien. Ik ben niet langer de koele, onbenaderbare tafeltennisster van vroeger. Zo was ik ook niet, al dachten mijn tegenstanders dat ik een beest was. Als speelster was ik inderdaad keihard, ook voor mezelf. Ik straalde waarschijnlijk ook uit dat ik ze wilde vernietigen, dat zat in mijn spel opgesloten en het werd in China ook van mij verwacht.

"Mijn ware gevoelens kon ik niet uiten. Dat wil ik nu inhalen en daarom praat ik in Sydney zoveel mogelijk met mijn vroegere tegenstanders. Ik wil dolgraag dat ze een ander beeld krijgen van de Deng Yaping, die ze vroeger achter de tafel ontmoetten. Daarom ben ik ook drie jaar geleden aan de universiteit in Oxford Engels gaan studeren. Daar is mijn persoonlijkheid veranderd. Ik wil nu tonen dat ik wel degelijk een warm en vriendelijk mens ben."

Het was al bijzonder dat Yaping toestemming kreeg van autoriteiten om in het buitenland te gaan studeren, want na de Spelen van 1996 werd haar verzoek om te mogen stoppen nog geweigerd door de Chinese tafeltennisfederatie. "Ik speelde al vanaf mijn vijfde jaar, ik wilde een leven buiten het tafeltennis gaan opbouwen", legt de 28-jarige Yaping uit. "Ik had na de Spelen in Atlanta alles gewonnen wat bij de vrouwen te winnen viel. Ik heb in mijn loopbaan slechts twee WK- finales verloren, in het mixed-dubbelspel." Met het verbeten gezicht dat we zo goed kennen van vroeger: "Grrr, daar baal ik nog steeds van. Maar het was mooi geweest. Ik kreeg bovendien last van blessures aan mijn rug en mijn enkel. Toch moest ik van de Chinese coaches na Atlanta nog een jaar doorgaan, omdat ze de jonge talenten te onervaren vonden. Daarom heb ik in 1997 nog meegespeeld op de WK in Manchester. Dat viel me zwaar, want ik studeerde toen ook al in Peking. Pas voor de Asian Games in 1998 kreeg ik toestemming mijn carrière te beëindigen. Nu ik als toeschouwer de Spelen bezoek, merk ik hoeveel afstand ik van het tafeltennis heb genomen. "Toch probeer ik mijn landgenoten wel te steunen. Ik merkte meteen dat Wang Nan en Li Ju zichzelf niet zijn op dit toernooi. Ze zijn veel te nerveus. Wang Nan had al in de eerste ronde van het hoofdtoernooi kunnen verliezen, toen ze vier matchpoints overleefde. Ik heb haar verteld hoe ik met de stress omging tijdens mijn olympische debuut in Barcelona. Wang Nan moet uitstralen dat ze niet voor niets de beste tafeltennisster van de wereld is."

Deng Yaping wist als geen ander hoe dat moet. Des te opmerkelijker was haar gedurfde stap om onder te duiken in de anonimiteit van een Britse universiteit. "Ik heb me nooit een ster gevoeld, hoewel ik in China uiterst populair ben. Telkens als ik met een gouden medaille thuiskwam, zij mijn vader: 'Deng, vergeet deze triomf, morgen moet je weer op nul beginnen om dit succes te herhalen.' Dat merkte ik vooral toen ik voor het eerst in Engeland kwam. Daar telde mijn reputatie in het tafeltennis niet. Ik sprak geen Engels, ik kende niemand en ik moest een nieuw leven opbouwen. Gelukkig heb ik een sterk karakter. Na drie jaar is mijn wereld een stuk groter geworden."

Als vaandeldrager van de Chinese sport tracht ze de wereld op haar beurt te veroveren om de Spelen van 2008 naar Peking te krijgen. Yaping hoopt komende week - net als de Nederlandse volleyballer Peter Blangé - te worden herkozen in de atletencommissie van het IOC. Dat zou de positie van het organisatiecomité voor Peking 2008 alleen maar versterken. Yaping: "Het is voor China van levensbelang om de Spelen te mogen organiseren. De Spelen zullen onze economie een geweldige impuls geven. Tegelijkertijd bieden de Spelen in Peking westerse multinationals een ideale mogelijkheid om te investeren in China.

"Namens het organisatiecomité van Peking 2008 heb ik afgelopen week in Sydney diverse sponsors van het IOC bezocht. De directies van Visa en Nike staan te popelen om naar China te komen. Ook zij weten dat wij een markt bieden van anderhalf miljard mensen. Het is een simpel verhaal, iedereen wordt er beter van als de Spelen volgend jaar bij de verkiezingen in Moskou aan Peking worden toegewezen."

In het bidbook voor 2008 is een miljardeninvestering opgenomen om de hoofdstad van China te bevrijden van de smog. Fabrieken en huishoudens zullen binnenkort worden gedwongen te gaan stoken op gas in plaats van kolen. Daarnaast belooft het Chinese comité een ingrijpende renovatie van Peking om de stad een groen karakter te geven. Yaping garandeert bovendien volle stadions bij elk evenement. "De Chinese turncoaches waren verbijsterd dat de Superdome niet vol zat bij de finale van de landenwedstrijden", vertelt ze.

'Houden de Australiërs niet van turnen?' vroegen zij zich af. "Australië had zich weliswaar niet weten te plaatsen voor de finale, maar dat zou in China niet gebeuren. Het Chinese volk is gek van sport. Voor de atleten is het ook een inspirerende gedachte dat ze over acht jaar in volle stadions kunnen sporten. Miljoenen Chinezen zullen de Spelen bezoeken." Giechelend: "Nu zijn er ook wat meer Chinezen in de wereld dan Australiërs."

China waakt krampachtig over zijn olympische selectie in Sydney om de campagne voor 2008 niet in gevaar te brengen. Het belangrijkste huiswerk was al in eigen land verricht toen het Chinese olympisch comité twintig dopinggebruikers een startverbod in Sydney oplegde. "Dat bewijst toch juist dat wij het dopingvraagstuk serieus nemen?", zegt Yaping uitdagend. "Doping is een probleem van de hele wereld. Maar ik krijg soms de indruk dat alleen Chinese atleten worden nagewezen als dopinggebruikers. China heeft de andere landen het voorbeeld willen geven hoe bedriegers moeten worden aangepakt. "Een Bulgaarse gewichtheffer moet zijn medaille inleveren, omdat hij bij een dopingcontrole positief is bevonden. Maar neemt het Bulgaarse olympisch comité zijn verantwoordelijkheid of zoeken ze uitvluchten? De hele olympische beweging staat namelijk voor schut nu in Sydney alweer enkele atleten zijn betrapt op doping. Het Chinese olympisch comité heeft er geen geheim van gemaakt dat ook wij dopinggebruikers in de olympische ploeg hadden. Daarom zijn ze geschorst om er voor te zorgen dat onze ploeg clean is."

Ook op politiek terrein wordt voorzichtig gemanoeuvreerd om een herhaling van het echec in 1993 te voorkomen. Toen verloor Peking de strijd om de Millennium Games met twee punten verschil van de huidige gastheer Sydney, omdat de herinneringen aan het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in de lente van 1989 nog te vers waren. Yaping weigert het geweld van het Chinese leger tegen de voor vrijheid demonstrerende studenten te veroordelen. Indirect herhaalt ze het standpunt van de regering door te verwijzen naar de chaos in het land. "Het westen heeft alleen de dramatische ontknoping van het conflict gezien", zegt Yaping. "Maar niemand wil weten wat daar aan vooraf ging. "Ik weet nog heel goed dat ik in die periode de Open Chinese kampioenschappen in Sjanghai speelde. Bij dat toernooi waren minder toeschouwers dan deelnemers, terwijl onder normale omstandigheden elk tafeltennistoernooi in China is uitverkocht. Maar de mensen konden de sporthal niet bereiken, omdat de straten waren geblokkeerd door protesterende studenten. Het ging van kwaad tot erger. Fabrieken werden afgesloten, de Chinezen konden niet naar hun werk. Vervolgens kwam zelfs de voedselvoorziening in gevaar door de acties van de studenten. Ik heb in Peking urenlang in de rij gestaan om een brood te kopen. Het hele land was verlamd. Ik wil geen oordeel vellen over de acties van de studenten. Maar de regering moest wel ingrijpen."

En op felle toon: "Ik verzin dit verhaal niet. Ik vertel de waarheid. Noem mij één westers land dat de studenten hun gang had laten gaan. Ik ben ervan overtuigd dat de Amerikanen al veel eerder hadden ingegrepen dan de Chinese regering in 1989. Ik wil ook hun optreden niet goedpraten. Maar ik constateerde met eigen ogen dat China ten prooi was gevallen aan anarchie." Ook het Chinese olympisch comité weigerde destijds in de spiegel te kijken en veronderstelde zelfs racistische motieven in de aanwijzing van Sydney als organisator van de Spelen in 2000. Het Chinese minderwaardigheidscomplex is diepgeworteld en het sluimert ook bij Deng Yaping. "Ik heb in Europa ondervonden dat de mensen de Chinese mentaliteit niet begrijpen. Ze hebben geen idee wat bij ons gebeurt. Het wordt tijd dat het westen zijn vooroordelen ten opzichte van China laat varen. Daarom is het essentieel dat de Spelen van 2008 in Peking worden gehouden, zodat iedereen met eigen ogen kan zien hoe China zich ontwikkelt. De Europeanen zullen versteld staan van onze gastvrijheid. De deur staat wijd open, China heeft niet langer geheimen te verbergen."