Dossier Multiculturele Samenleving

Artikel Paul Scheffer

Reacties

Discussie

De Denen zijn trots op hun asiel- en immigratiebeleid, dat in de eerste plaats is gericht op integratie van buitenlanders. We moeten voorkomen dat het fundament van de Deense samenleving wordt aangetast, vindt minister van Binnenlandse Zaken, Karen Jespersen.

Door onze redacteur PAUL LUTTIKHUIS

KOPENHAGEN, 22 APRIL. Tolerantie heeft het moeilijk in Denemarken. "Maar het heeft geen zin om dat feit alleen negatief te benaderen. Je moet zoeken naar de oorzaken", zegt Karen Jespersen, de Deense minister van Binnenlandse Zaken. Ze is verantwoordelijk voor het vreemdelingenbeleid. Denemarken hecht veel waarde aan integratie van buitenlanders. Er bestaat een uitgebreid programma waaraan alle nieuwkomers verplicht moeten deelnemen, op straffe van het niet verkrijgen van een permanente verblijfsvergunning. Iets waar ook de Nederlandse oppositieleider en CDA-fractievoorzitter Jaap de Hoop Scheffer voorstander van is, zoals afgelopen week bleek tijdens een debat over het minderhedenbeleid in de Tweede Kamer.

De Deense regering tracht er verder alles aan te doen om gettovorming tegen te gaan en om te voorkomen dat buitenlanders binnen Denemarken volledig opgaan in hun eigen cultuur.

Denemarken is streng, te streng, vinden de critici - op en soms zelfs over de rand van wat humanitair aanvaardbaar is. Maar dat is kritiek, waar de regering niets van begrijpt.

"Denemarken is een zeer homogeen land", zegt minister Jespersen. "Die homogeniteit vinden we heel belangrijk en vormt de basis voor ons sociale gedrag. We zijn ook bereid daar flink voor te betalen. De belastingen zijn erg hoog in Denemarken, maar zolang dat geld wordt gebruikt voor degenen die buiten de boot dreigen te vallen, klagen de Denen er niet over.

"Maar nu hebben ze het gevoel dat de homogeniteit wordt bedreigd. Daarmee dreigt het fundament van de Deense samenleving te worden aangetast. Dat is niet de schuld van de immigranten, het is de schuld van de politici. Wij hebben de integratie laten liggen. Dus zullen we nu op zoek moeten naar instrumenten om daar iets aan te doen. Anders zoeken mensen hun toevlucht bij partijen die wel een oplossing zeggen te hebben. Of je het er mee eens bent of niet, het is een acceptabele, menselijke reactie als iemand zegt dat hij in zijn eigen land niet in een moslimwijk wil wonen."

Jespersen was eerder minister van Sociale Zaken. Ook toen kreeg ze veel kritiek op haar beleid. Mensen met een uitkering werden te hard aangepakt, de nadruk zou te veel liggen op bezuinigingen. Onrechte verwijten, vindt Jespersen dat. En ze ziet een duidelijke parallel met het huidige integratiebeleid. De hervorming van de welvaartstaat was er volgens haar op gericht om mensen met een uitkering meer bij het maatschappelijk proces te betrekken. "Dat was in feite wat we nu met de integratie van buitenlanders ook willen", zegt Jespersen. "Ineens ontdekten we dat mensen buiten de boot vielen en niet meer in staat waren vorm te geven aan hun eigen leven. Veel te lang dachten we de welvaartstaat in stand te kunnen houden door er steeds maar meer geld in te pompen. Maar je moet mensen niet alleen geld geven, maar vooral ook gevoel voor eigenwaarde. Je eist wel wat van ze, maar je kunt ze zo ook het gevoel geven dat ze weer controle krijgen over hun handelen. "Toen wij een jaar of tien geleden met die sociale politiek begonnen, hebben we veel kritiek gehad. We zouden de lat te hoog leggen voor sociaal zwakkeren. Het zouden allemaal verkapte bezuinigingsmaatregelen zijn. Totdat men zag dat het werkte, dat in Denemarken de werkloosheid afnam en de welvaart toenam zonder dat de inflatie steeg. Langzamerhand zie je dat de Deense sociale politiek elders in Europa wordt nagevolgd."

Jespersen voorspelt dat straks hetzelfde gebeurt met de Deense integratiepolitiek. "Het is waar, we maken het buitenlanders niet gemakkelijk. We eisen dat ze onze taal leren, we willen dat ze gaan werken. We verwachten dat ze integreren. Maar als je niets doet zal er een onderklasse ontstaan die niet meer te helpen is. Critici beginnen al snel over hoofddoekjes en het bouwen van moskeeën, maar daar heeft het beleid niets mee te maken - overigens zijn ze, als ik het goed begrijp, in steden als Ankara en Istanbul veel restrictiever als het gaat om fundamentalisme dan wij in Europa." De Deense regering heeft gezocht naar de blokkades voor integratie, aldus Jespersen. "Alleen met het leren van de taal ben je niet klaar. Je moet voorkomen dat ouders hun kinderen uithuwelijken, om hun familie in het land van herkomst te helpen. De sociale druk voor ouders is erg groot. Dus verbieden we gezinshereniging totdat jongeren minimaal 25 jaar zijn, overigens geldt die wet net zo goed voor autochtone Denen. Verder moet je zorgen dat de tweede en derde generatie een zelfstandig leven kan beginnen. Dus accepteren we niet langer dat uitgebreide families bij elkaar blijven wonen in te kleine appartementen. Ook hanteren we quota voor wijken met veel buitenlanders." Met dit soort maatregelen wil de Deense regering voorkomen dat ze de steun van de Deense bevolking voor het asielbeleid en voor de immigratiepolitiek verliest. "Europa voorziet nu al dat er in de komende jaren door de toenemende vergrijzing een groot tekort aan werkkrachten zal ontstaan. Tegelijkertijd zijn er asielzoekers en immigranten die hier verkommeren en die we buiten de samenleving houden. Dan klopt er toch iets niet?"