Dossier Microsoft

Nieuws

Proces

Achtergrond

Links

EEN NEDERLAAG van Goliath spreekt altijd tot de verbeelding. Zeker als Goliath zich een plaatsje in nagenoeg elke woning of kantoor van de Westerse wereld heeft verworven en aldus de standaard is geworden waaraan de burgers zich moeten conformeren. De voorlopige bevindingen van een rechter in de Verenigde Staten dat Bill Gates zich schuldig maakt aan monopolistisch gedrag, is daarom met genoegen ontvangen. Niet door de beleggers in Microsoft, de softwaregigant van Gates, maar wel door het Amerikaanse ministerie van Justitie, dat de zaak op grond van de antitrustwet had aangespannen, door concurrerende softwarebedrijven en door consumenten.

Volgens de rechter heeft Microsoft geprobeerd zijn positie veilig te stellen door bedreigende concurrenten op te kopen, tot samenwerking te dwingen of via wurgcontracten met hardwarefabrikanten te isoleren. Met deze werkwijze heeft Gates het voor elkaar gekregen dat de belangrijkste Amerikaanse producenten van personal computers (zoals Compaq en Dell) hun spullen over de hele wereld alleen met de software van Microsoft verkopen: van het besturingssysteem Windows tot en met het navigatieprogramma Explorer. Andere bedrijven zijn aldus buitenspel gezet. De gebruikers op hun beurt hebben minder keus gekregen.

In de VS kan zo'n monopoliepositie een doodzonde zijn. De anti-trustwetgeving, waarmee ruim honderd jaar geleden de periode van de ‘robber barons' werd afgesloten, heeft er een lange staat van dienst. Ogenschijnlijk onverwoestbare bolwerken als Standard Oil en American Tobacco werden met deze wet geslecht, waarna ze opgesplitst een tweede leven begonnen als Exxon, Mobil of Reynolds.

MET DE VOORLOPIGE bevindingen van de rechter is het proces tegen Microsoft nog niet ten einde. In februari volgend jaar volgt een echte uitspraak. Daarna wordt vastgesteld hoe Microsoft moet worden opgebroken. Het lijkt voor de hand te liggen dat Gates zijn bedrijf in drieën moet splitsten: één firma voor het besturingsmechanisme, een andere voor additionele software en een derde voor Internet-toepassingen.

Voordat het zover is, zullen er jaren verstrijken. De tijd is dan ook Gates' beste vriend. Het is niet uitgesloten dat Microsoft de finale niet afwacht en alsnog probeert de procedure in der minne te schikken, in de hoop zo schadeclaims van concurrenten voor te zijn. Informatietechnologie is een markt die zich razendsnel innoveert. Wat Gates afgelopen decennia nog lukte, zou komende jaren wel eens kunnen mislukken. In het brede landschap van hard- en softwareproducenten worden de hoekjes waarop de monopolist geen zicht heeft steeds relevanter.

De eerste slag is voor de Amerikaanse overheid, die er op moet toezien dat de markt niet door monopolies wordt beheerst. Dat is goed nieuws. Maar in de volgende ronde is nog van alles mogelijk. Microsoft staat tussen twee vuren: aan de ene kant voeren de rechter en de marktpartijen de druk op, aan de andere kant eisen beleggers waar voor hun geld. Gates vecht voor zijn levenswerk. Hij is er de man niet naar om zonder slag of stoot de handdoek in de ring te gooien.