Dossier Microsoft

Nieuws

Proces

Achtergrond

Links

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT
ROTTERDAM, 8 NOV. Microsoft heeft zijn machtspositie misbruikt en belangen van consumenten geschaad, vindt een Amerikaanse rechter. Het softwarebedrijf is formeel nog niet schuldig, maar moet zich nu richten op beperking van de strafmaat.

In zijn eerste reactie op de uitspraak van rechter Thomas Penfield Jackson wekte Bill Gates dit weekeinde de indruk dat hij verdoofd was door de klap. De harde bewoordingen van Jackson leken nauwelijks tot de topman van Microsoft te zijn doorgedrongen. Gates wil ,,gewoon fantastische software'' maken. ,,Consumenten zijn daarvan de winnaars''.

Gates' onverminderd positivisme geeft de voorlopige, maar keiharde rechterlijke uitpraak van afgelopen vrijdag alleen maar meer perspectief. Zoals verwacht stelt de rechter in zijn finding of facts de feiten vast. Hij doet de strijd met Netscape, het gevecht waar het allemaal mee begon, uitgebreid uit de doeken. Deze strijd is beslecht. Microsoft domineert de browsermarkt en Netscape is in de armen gedreven van America Online.

Jackson gaat ook uitvoerig in op de strijd die Microsoft leverde met 's werelds grootste pc-maker Compaq, chipbouwer Intel en het eens zo machtige IBM. Een formeel schuldig of niet schuldig zal hij pas volgend jaar uitspreken in zijn finding of truth. Maar Jackson heeft zich in zijn huidige uitspraak niet beperkt tot een vaststelling van de feiten. Hij constateert niet alleen dat Microsoft een monopolist is, maar stelt ook vast dat het zijn ,,buitensporige macht'' en ,,enorme financiële reserves'' heeft gebruikt om de concurrentie te frustreren. Consumenten hebben daarvan de schadelijke gevolgen ondervonden, oordeelt Jackson. De schuldvraag lijkt daarmee beantwoord.

Het verweer dat Microsoft in de afgelopen twee jaar heeft gevoerd wordt in de tweehonderd pagina's tellende uitspraak stelselmatig ondergraven. Zo hebben gerenommeerde economen betoogd dat Microsofts concurrenten weliswaar niet direct zichtbaar waren, maar dat een nieuw besturingssysteem Windows in de toekomst zou kunnen wegvagen. Dat perspectief zou de prijzen in toom houden. Onzin, is kort samengevat het oordeel van de rechter. De consument die wil kiezen heeft nú geen serieus alternatief. Dat telt.

Kan de consument in de toekomst surfen op Internet met zaktelefoons? Mooi voor later, meent Penfield Jackson. ,,Voorlopig kan een bedrijf dat de licenties van software voor conventionele pc's beheerst, prijzen in rekening brengen die aanzienlijk hoger liggen dan de prijzen op een concurrerende markt.''

Gedurende het proces heeft Microsoft keer op keer gewezen op de merites van een universeel softwarepakket. Niemand kan om Windows heen, dat is een nadeel, maar daar staat tegenover dat andere softwarebedrijven een vaste basis hebben waarop zij hun spelletjes, tekstverwerkers en spreadsheets kunnen bouwen. Voor dit soort overwegingen is in de voorlopige uitspraak geen plaats. Jackson stelt slechts vast dat browsers mede dankzij Microsofts Internet Explorer gratis zijn geworden.

Tegenover dit voordeeltje staat een waslijst aan nadelen. Zo benadeelt de naadloze verbinding die Microsoft heeft gerealiseerd tussen Internet Explorer en Windows consumenten die geen Internet willen gebruiken. Brokjes software die beide programma's koppelen vertragen het conventionele besturingssysteem, aldus Jackson. Nog een nadeel: bedrijven en ouders die onverantwoordelijk Internetgebruik wilden tegengaan moeten zich moeite getroosten om alle zichtbare sporen van Internet Explorer te verwijderen. Penfield Jackson eindigt zijn ‘voorlopige uitspraak' met een vernietigend oordeel over de invloed die Microsoft heeft gehad op de branche. Beschouwde Microsoft zich als spil van de innovatie, naar het oordeel van de rechter heeft het bedrijf de branche juist enorme schade toegebracht met zijn boodschap dat elke innovatieve concurrent hard de kop zou worden ingedrukt.

Nu het oordeel grotendeels vastligt resteert de discussie over de strafmaat. Relatief lichte maatregelen zoals het verplicht splitsen van Windows en programma's die daarop aansluiten (Internet Explorer, software voor spraakherkenning) liggen gezien de zware beschuldigingen niet voor de hand. Een zwaardere sanctie is het openstellen van de onderliggende programmatuur van Windows zodat concurrenten daarmee hun voordeel kunnen doen. Tot slot is er het doemscenario voor Microsoft: opsplitsing in een onderdeel dat besturingssystemen maakt en een bedrijf dat applicaties ontwikkelt.

Microsoft zal alles doen om dit te voorkomen. Maar welke weg moet het daartoe bewandelen? Gates' ondergeschikten speculeerden dit weekeinde nadrukkelijk op een schikking. Dat scenario is echter voor Microsoft bepaald niet zaligmakend. Zo vloeide de splitsing van het telecombedrijf AT & T begin jaren tachtig ook voort uit een schikking. Dan laat Bill Gates zijn lot misschien toch liever in handen van de rechter. Hij kan hoop putten uit het feit dat de federale beroepsrechter in Washington al eens korte metten heeft gemaakt met de zware oordelen van rechter Jackson in deze zaak.