Softwarebedrijf misbruikte macht
Door onze correspondent
WASHINGTON, 6 NOV. Een
Amerikaanse rechter heeft gisteravond bepaald dat de softwarefabrikant
Microsoft een monopolie heeft op de markt van besturingssystemen voor
personal computers. Microsoft heeft daarvan misbruik gemaakt, waardoor
de consument is geschaad.
Hoewel de uitspraak nog geen definitief vonnis is in het proces van de
Amerikaanse overheid tegen Microsoft, sprak de regering-Clinton al van
"een enorme overwinning voor de consument". Het oordeel van de rechter
kan leiden tot zware sancties tegen Microsoft, de grootste
softwareproducent ter wereld en maker van Windows, het
besturingssysteem van de meeste personal computers. Microsoft reageerde
teleurgesteld, maar wees erop dat de uitspraak van de rechter slechts
een stap is, en nog niet de laatste, in een lang juridisch proces. Bill
Gates, oprichter en topman van Microsoft, sprak in een op video
opgenomen reactie de hoop uit dat er uit de confrontatie met het
ministerie van Justitie een uitweg te vinden is "die rechtvaardig is
voor Microsoft, voor de regering en voor de consument". Waarnemers
zagen die verzoenende toon als een teken dat Microsoft bereid is een
schikking te treffen.
Rechter Thomas Penfield Jackson heeft nog niet vastgesteld of Microsoft
de strenge Amerikaanse antikartelwetten heeft overtreden. Ook liet hij
zich nog niet uit over een eventuele straf voor de onderneming.
Daarover wordt pas de komende maanden een uitspraak verwacht. Beide
partijen krijgen eerst nog de kans voor de rechter te argumenteren over
de wetten die van toepassing zijn. Wel schreef de rechter in het 207
pagina's tellende document dat hij gisteren openbaarmaakte, een
zogeheten vaststelling van de feiten: "Microsoft heeft getoond dat het
bereid is om zijn enorme macht op de markt en zijn immense winsten te
gebruiken om ieder bedrijf te schaden dat initiatieven blijft
ontplooien die de concurrentie met een van Microsofts kernproducten
kunnen intensiveren."
Microsoft heeft daardoor schade berokkend aan de innovatie op het gebied
van de hightech en zowel zijn concurrenten als de consument gedupeerd,
aldus Jackson. Het is in Amerika niet verboden een monopoliepositie te
hebben, maar wel om daar misbruik van te maken bij het vasthouden van
die positie, of bij het uitbreiden ervan naar andere producten.
In het proces dat al ruim een jaar loopt betoogde de softwareonderneming
dat de markt waarop zij opereert veel breder is dan alleen die van
besturingssystemen. Microsoft zou voortdurend verwikkeld zijn in felle
concurrentiestrijd, die gedreven wordt door de razendsnelle innovatie op
het gebied van computers en het Internet.
Minister van Justitie Janet Reno verscheen gisteravond op een
triomfantelijke persconferentie met Joel Klein, het hoofd van de anti-
trustdivisie van haar ministerie en de drijvende kracht achter dat het
proces dat het departement en negentien deelstaten tegen Microsoft
hebben aangespannen. Reno zei dat het "een fantastische dag voor
Amerikaanse consumenten" was.
De rechtszaak tegen Microsoft draait om de vraag of het bedrijf zijn
monopolie op het gebied van besturingssystemen misbruikt heeft om
Netscape, zijn concurrent op het gebied van zogeheten internet-
browsers, van de markt te drukken. Volgens Jackson heeft Microsoft
"geweigerd om de keuze van de gebruikers voor een browser te
respecteren".
Een eventuele straf voor Microsoft zou kunnen bestaan uit het verplicht
opsplitsen van de onderneming, of lichtere sancties zoals het toelaten
van concurrenten op bepaalde markten. Maar waarnemers van de
hightechmarkt opperden gisteren dat de uitspraak van Jackson mogelijk
bedoeld is als aanmoediging aan beide partijen om het onderling eens te
worden over een schikking. Een schikking zou voorkomen dat de rechter,
in een procedure die nog jaren kan voortslepen, een oplossing moet
vinden voor deze uiterst complexe en economisch belangrijke kwestie. In
zijn reactie op de uitspraak verklaarde Bill Gates gisteren dat hij
optimistisch is over de kansen dat het daadwerkelijk tot een schikking
komt.
De regering-Clinton heeft ruim zeven miljoen dollar aan het proces
besteed. Tijdens het proces is Bill Gates nooit in levenden lijve als
getuige verschenen, wel beantwoordde hij vragen op video-banden, die in
de rechtszaal werden afgedraaid.
De uitspraak van rechter Jackson kwam gisteravond welbewust nadat de
beurs op Wall Street al was gesloten. In afwachting van de uitspraak
werd intensief gehandeld in het aandeel Microsoft, dat licht in waarde
daalde.
Gates hield gisteravond vol dat de rechter waardering weet op te brengen
voor de innovaties die Microsoft in de afgelopen jaren heeft
doorgevoerd: "De Amerikaanse computerindustrie is de meest
concurrerende in de Verenigde Staten. Consumenten zijn daarvan de
winnaars." Een juridisch medewerker van Microsoft wees erop dat de
belissing van Jackson niet meer is dan een stap in een lange juridische
strijd. Het proces tegen Microsoft heeft het bedrijf al een berg aan
negatieve publiciteit opgeleverd. Dramatisch was het op video
vastgelegde getuigenverhoor van Bill Gates waarin diverse keren bleek
dat de Microsofttopman zich belangrijke voorvallen niet kon herinneren.