Dossier Microsoft

Nieuws

Proces

Achtergrond

Links

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT
Minder dan een maand nadat de Amerikaanse rechter de strijd aanbindt met softwaremaker Microsoft is een tweede gevecht aangekondigd met een dominant bedrijf in het hart van de pc: chipfabrikant Intel.

ROTTERDAM, 10 JUNI. Het kopieerpapier dat werknemers van Intel gebruiken zou standaard bedrukt moeten zijn met de waarschuwing 'Intel: vertrouwelijk materiaal'. Met deze scherts illustreren werknemers van de chipfabrikant in de bedrijfsbiografie 'Inside Intel' van Tim Jackson de obsessie binnen hun eigen bedrijf met geheimzinnigheid en bescherming van intellectueel eigendom.

Wie die obsessie kent kan zich de verongelijktheid voorstellen waarmee het bedrijf gisteren reageerde op beschuldigingen van de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC). De toezichthouder verwijt Intel misbruik van zijn dominante positie, omdat het potentiële concurrenten informatie heeft onthouden over de ontwikkeling van nieuwe chips. ,,De FTC vindt dat Intel zijn intellectuele eigendomsrechten niet mag verdedigen, zelfs niet tegenover een bedrijf dat de kern van zijn activiteiten bedreigt'', meent juridisch adviseur Thomas Dunlap van Intel.

Die 'kern van activiteiten' is de productie en verkoop van microprocessors, gecompliceerde schakelingen die cruciale berekeningen uitvoeren en opdrachten coördineren in zeker tachtig procent van 's werelds computers. Met haar aanval op verondersteld misbruik van dit monopolie neemt de Amerikaanse overheid nog geen maand na Microsoft opnieuw een bedrijf op de korrel dat een dominante rol speelt in het hart van de pc en steeds meer andere computers.

Het besturingsprogramma Windows van Microsoft zorgt ervoor dat gebruiksprogrammatuur (spreadsheets, tekstverwerkers) kan communiceren met een computer, waarvan de microprocessor het belangrijkste onderdeel is. Wintel, een courante samentrekking voor de norm die Windows en Intel de branche opleggen, weerspiegelt een hechte twee-eenheid.

De overeenkomsten tussen Microsoft en Intel zijn legio. In hun segmenten op de pc-markt eisen beide bedrijven een aandeel op van ruim 90 procent. Evenals Microsoft wordt Intel ervan verdacht zijn sterke positie te misbruiken om aangrenzende markten voor zich op te eisen. Microsoft doet dat volgens justitie op de markt voor browsers, programma's waarmee op Internet kan worden gesurft. Beschuldigingen over uitbreiding van Microsofts macht naar gecombineerde softwarepaketten (Office) of de zakelijke markt (Windows NT) zijn officieel geen onderdeel van de huidige rechtszaak, maar dreigen wel op de achtergrond.

Windows NT is een besturingsprogramma voor zware centrale computers en bijbehorende terminals in een netwerk waarmee Microsoft terrein wint op de zakelijke markt. Ook Intel heeft ingezet op de markt voor zwaardere computers die veelal door bedrijven worden toegepast. Computerfabrikant Digital, dat een sterke microprocessor (Alpha) heeft ontwikkeld voor deze markt, beschuldigde Intel er vorig jaar van dat het voor zijn eigen zware processor (PentiumPro) technologie van Digital misbruikte. Voordat het tot een schikking kwam, draaide Intel Digital de duimschroeven aan.

Het computerbedrijf, een belangrijke afnemer van Intel, kreeg geen prototypen meer en ontving bovendien geen cruciale informatie over de ontwikkeling van nieuwe chips. Doorgaans wordt Intels expertise met computermakers gedeeld. Dat is in het belang van beide partijen. Maar als het zo uitkomt, klapt Intel dicht als een oester en trekt het zich terug achter de barricades van zijn octrooien. Blijkens de stukken van de FTC ondervonden behalve Digital ook de fabrikanten Intergraph en Compaq deze opstelling.

Hoe zeer ook dergelijke zakenpraktijken doen denken aan die van Microsoft, er zijn verschillen. Eén daarvan is dat justitie voor zover bekend bij Intel geen interne memo's heeft gevonden waarin het 'slopen' van de concurrentie expliciet wordt aangeprezen.

Een belangrijk verschil ligt ook in de situatie waarin beide bedrijven verkeren. Microsoft was hard op weg zijn dominantie te herbevestigen.

Analisten verwachten dat Microsoft de concurrerende browser van Netscape onschadelijk zal maken. Tenminste, als Microsoft niet wordt verboden zijn browser Explorer zonder beperkingen te koppelen aan Windows.

Pagina 19: Prijsdaling drukt marges omlaag

Intel staat aan het begin van een zware slag. De prijzen op de markt voor pc's nemen sinds 1997 een duikvlucht. Deze ontwikkeling, die volgens sommige analisten binnen afzienbare tijd zou kunnen resulteren in een pc voor minder dan duizend gulden, werkt door in de prijzen die Intel kan rekenen voor zijn microprocessors.

Als gevolg daarvan staan de winstmarges voor het eerst in lange tijd onder druk. Gisteren nog verlaagde Intel de prijzen voor zijn grote winstmaker van dit moment, de Pentium II. Het was de derde keer dit jaar.

De prijsontwikkelingen veranderen bovendien de markt waarin Intel opereert ingrijpend. Tot voor kort werd de markt veroverd met superieure microprocessors, maar snelheid en betrouwbaarheid zijn niet meer de enige factoren die tellen. Concurrenten als Cyrix en Advanced Micro Devices (AMD) oogsten succes met microprocessors die acceptabele prestaties leveren tegen veel lagere prijzen. IBM en Compaq maken sinds kort niet alleen Intel-pc's, maar ook pc's met chips van AMD.

Na enige aarzeling heeft Intel medio april een microprocessor geïntroduceerd, speciaal voor goedkope computers, maar specialisten zijn niet enthousiast over de prestaties.

Is daarmee de ingreep waarop de FTC aanstuurt achterhaald? Dat is maar de vraag. Voormalig topman Andy Grove (nu president-commissaris) schreef een boek met de veelzeggende titel only the paranoid survive. Daarin adviseert hij managers alert te zijn op 'tienvoudige krachten', ontwikkelingen die aardverschuivingen in de branche teweegbrengen.

Nog altijd levert Intel tussen 90 en 95 procent van de chips in pc's en ook zonder op verbale agressie te worden betrapt, speelt het op het scherpst van de snede. Behalve Digital werden ook Compaq en Intergraph van Intels expertise uitgesloten toen zij patenten op concurrerende technologie via de rechter probeerden te handhaven. Bovendien suggereerde Intel dat de positie van deze fabrikanten als afnemers op de tocht stond. Een impliciet dreigement dus in plaats van de oorlogszuchtige taal van Microsoft.

Veel verschil maakt het niet, want voor veel computermakers staat het afkappen van de relatie met Intel nog ongeveer gelijk met een doodvonnis.