Dossier Microsoft

Nieuws

Proces

Achtergrond

Links

Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG
Microsoft zal flinke concessies moeten doen in het pokerspel met Justitie. Acht dagen van onderhandelingen gingen vooraf aan het besluit van Justitie om de antitrustzaak tegen Bill Gates op te schorten. Ook de politiek en het publiek krijgen nu een hekel aan het dominante bedrag van Gates' softwaregigant in Redmond in de staat Washington.

NEW YORK, 16 MEI. Vorige week hield Microsoft in New York een pr-bijeenkomst om te laten zien hoeveel steun er was voor de op handen zijnde uitgave van Windows 98. Topmannen van grote bedrijven verklaarden dat vertraging van het uitbrengen van Windows 98 banen zou kosten en een ramp zou zijn voor het land, zonder dat iemand in de lach schoot.

Na afloop stond Bob Herbold, chief operations officer van Microsoft, in de lift en zei dat hij die avond een feestje had in Washington. Herbold loog misschien niet, maar hij had ook een afspraak met Joel Klein, hoofd van de afdeling van antitrust van het Ministerie van Justitie.

Microsoft blinked! Want die avond moeten de onderhandelingen zijn begonnen die nu hebben geleid tot het opschorten van een antitrustzaak tegen het bedrijf. Volgens Microsoft zijn er namelijk al acht dagen gesprekken gaande. Veel is er nog niet bereikt. In dit pokerspel op hoog niveau dacht Microsoft misschien dat Justitie zou terugdeinzen. Het moest tot donderdagochtend duren voor Justitie bereid was haar rechtszaak in te trekken - of uit te stellen.

Dat besluit betekent dat Justitie nu wel flinke concessies van Microsoft verwacht. Hoewel sommigen betwijfelen of Joel Klein het in de rechtszaal wel kan winnen, heeft Justitie het er nu zo op aan laten komen dat er iets substantieels uit moet komen. Tenslotte wordt Microsoft al zeven jaar in de gaten gehouden.

Het begon in 1991 met een zaak die diende bij de Federal Trade Commission (FTC), het orgaan dat de vrije markt overziet. Na onderzoek, tussentijdse stemmingen, nieuwe klachten en een keer staken der stemmen gaf de FTC de zaak na 38 maanden terug. WordPerfect, Borland, Novell - bedrijven die nu vrijwel zijn weggevaagd, klaagden steen en been. Toen besloot het Ministerie van Justitie Microsoft te onderzoeken. Het oefende flinke druk uit op het bedrijf en de twee partijen eindigden aan de onderhandelingstafel.

Topman Bill Gates bleef ontkennen dat zijn bedrijf ook maar iets verkeerd deed, maar zijn juridische adviseurs begrepen dondersgoed dat Justitie op het punt stond een volgende stap te nemen en een antitrustzaak aan te spannen. Zij hielden Gates' hand vast toen hij een akkoord tekende waarin Microsoft een aantal concessies deed.

Microsoft zou ervan afzien pc-makers te dwingen een vergoeding aan Microsoft te betalen voor elke pc die ze verkopen, ongeacht of er Windows op zit of niet. Microsoft zou stoppen met het eisen van langdurige contracten met pc-makers. Ze worden nu per jaar vernieuwd. Verder zou Microsoft geen overbodige geheimhouding meer eisen van anderen die inzage krijgen in Microsoft-programma's om toepassingsprogramma's te kunnen schrijven.

Achteraf bezien is Microsoft er toen betrekkelijk gemakkelijk vanaf gekomen want dit waren nauwelijks concessies te noemen. Het ging erom de wurggreep wat losser maken.

Sindsdien is Microsoft eigenlijk op dezelfde voet verder gegaan. Het kocht links en rechts concurrenten op, zette afnemers en potentiele concurrenten onder druk en bouwde zijn dominante positie verder uit. Er is voor pc's niet eens een ander besturingssysteem dan Windows meer, zoals vier jaar geleden nog wel het geval was.

Ook op andere terreinen van de high-tech breidde Microsoft zijn macht uit. Toen Internet in populariteit won maar Microsoft die ontwikkeling laat erkende begon het bedrijf een inhaalmanoeuvre in het laboratorium, maar ook op de vrije markt.

Microsoft maakte een afspraak met het nog piepjonge Netscape om te praten. Volgens de aantekeningen van Netscape-topman Marc Andreessen bood Microsoft met zoveel woorden aan de markt te verdelen. Hij had de sfeer van de bijeenkomst als dreigend ervaren. ,,Ik dacht dat ik de volgende ochtend wakker zou worden met een bloederige computerterminal naast me in bed'', aldus Andreessen, verwijzend naar de film The Godfather.

Microsoft wilde Intuit overnemen maar Justitie gaf hier geen goedkeuring aan, omdat het bedrijf anders de markt voor thuisbankierprogramma's zou monopoliseren.

Ook nam Microsoft de universele computertaal van Java in licentie, maar het maakte daar weer een eigen versie van zodat in Java geschreven programma's van Microsoft alleen op Windows werken. Sun, dat Java heeft ontwikkeld, heeft Microsoft daarvoor aangeklaagd.

Pas sinds vorig jaar oktober toen het bedrijf echt onder druk kwam te staan, zijn er schoorvoetend weer een paar concessies gedaan, net als in 1994. Sinds januari kan Windows 95 ook weer zonder Explorer worden geleverd en Microsoft stelt niet meer aan al zijn klanten de eis om zijn naam alom op andermans programma's te hebben.

Tegelijkertijd begint het publiek een beetje een hekel te krijgen aan de gigant uit Redmond, Washington. Dat is een groot verschil met vier jaar geleden.

Topman Bill Gates is niet alleen maar meer bekend bij techneuten, zakenmensen en jongeren, maar ook bij het grote publiek. De grappen over hem worden talrijker. (,,Waarom geeft de rijkste man ter wereld nog steeds maar vier dollar uit voor een knipbeurt'', vroeg Saturday Night Live zich afgelopen zaterdag af.)

Ook de politiek lijkt het welletjes te vinden. Vooraanstaande politici van zowel democratische als republikeinse zijde hebben bezwaren tegen de praktijken van Microsoft. Justitie verkeert dus in de riante positie dat het de politiek en de publieke opinie mee heeft en Microsoft is de afgelopen dagen toch geschrokken. Nu is het tijd om echte concessies af te dwingen.