Dossier Microsoft

Nieuws

Proces

Achtergrond

Links

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT
Tegenstanders van Microsoft hopen dat de dominante positie van de softwaremaker zal verminderen door de opmars van Internet. Topmensen van vijf grote Amerikaanse computerbedrijven bespreken actieplannen tegen Microsoft. Maar Bill Gates is niet eenvoudig van de troon te stoten.

ROTTERDAM, 20 NOV. Personal computers zijn onbetrouwbaar, te duur en onnodig ingewikkeld. Ze zullen daarom grotendeels verdwijnen. Hun plaats wordt ingenomen door eenvoudiger en goedkopere apparaten die, bijvoorbeeld via Internet, zijn aangesloten op krachtige computers die het moeilijke werk doen.

Deze revolutie wordt al bijna twee jaar voorspeld door een groep computerbedrijven die droomt van de ondergang van Microsoft. Larry Ellison, topman van het softwarebedrijf Oracle en evenals zijn rivaal Bill Gates multimiljardair, typeert de confrontatie graag als een strijd van 'de mensheid' tegen Microsoft. ,,Wij zijn lid van team mensheid'', stelt hij in publieke aanvallen op het dominante softwarebedrijf.

Het sportvocabulaire van Ellison doet het goed in de Amerikaanse media, maar er is meer aan de hand. Deze week werd bekend dat de Oracle-topman al maandenlang - soms wekelijks - samenkomt met collega's van Netscape, IBM, Sun Microsystems en Novell. Onderwerpen van gesprek: Hoe kan er maximaal worden geprofiteerd van de veranderingen die Internet brengt en wat valt er te ondernemen tegen de hegemonie van Microsoft?

Naast een toekomstvisie delen de vijf computerbedrijven ook een geschiedenis. Ze kwamen allen meer dan eens in aanvaring met Microsoft, meestal met uiterst pijnlijke gevolgen. Zo was Microsoft IBM te slim af met zijn besturingssysteem Dos voor de pc. Sun, en (weer) IBM zuchten onder Microsofts aanval op de computermarkt voor bedrijven. Novell meent begin jaren negentig door Microsoft te zijn misleid met een fusievoorstel dat later werd ingetrokken. Netscape tenslotte is sinds een paar jaar met Microsoft verwikkeld in een gevecht op de markt voor zogeheten browsers, programma's waarmee op Internet kan worden gesurft. ,,Microsoft heeft mot met iedereen'', concludeert analist Marcel Warmerdam van het onderzoeksbureau International Data Corporation (IDC).

De geïntensiveerde samenwerking tegen Microsoft komt op een moment dat het bedrijf onder vuur ligt. Concurrenten hebben Microsoft aan de schandpaal genageld wegens contractbreuk en het Amerikaanse ministerie van Justitie onderzoekt of Microsoft misbruik maakt van zijn dominante positie. Vanuit het oogpunt van eerlijke concurrentie zou Justitie ook een vraagteken kunnen plaatsen bij de samenwerking van het vijftal tegen Microsoft. Misschien wordt echter een oogje toegeknepen in de hoop dat felle concurrentie tussen een dominante partij die zijn macht misbruikt en een ongeoorloofd kartel ten gunste van de computergebruiker zal uitwerken.

Tot op heden liet de samenwerking in het anti-Microsoftkamp te wensen over. Zo werd vorig jaar tevergeefs een gemeenschappelijke standaard afgekondigd voor de apparaten waarmee de aanval op Microsoft is ingezet. De alternatieven voor de pc hebben een gemeenschappelijke naam (netwerkcomputer), maar daarachter gaan vooralsnog uiteenlopende producten schuil. Vorige week is beterschap beloofd: vanaf begin volgend jaar wordt een gemeenschappelijke standaard ontwikkeld.

Dat wordt tijd, want tot nu toe bleken weinig gebruikers bereid af te stappen van de vertrouwde combinatie van software van Microsoft en pc's met een (Intel) microprocessor. ,,Wat de boer niet kent dat lust hij niet'', zegt Warmerdam van IDC. Hij schat dat er in Nederland dit jaar een paar duizend netwerkcomputers verkocht zullen worden, een aantal dat in het niet valt bij een miljoen pc's.

Intussen zit Microsoft bepaald niet stil. Op de toonaangevende computerbeurs Comdex, deze week in Las Vegas, worden de eerste eenvoudige terminals gepresenteerd die samen met computermakers zijn ontwikkeld. Deze apparaten lijken sterk op de netwerkcomputer, maar er is één cruciaal verschil: ze draaien op een versie van Microsofts besturingsprogramma Windows.

Vanwege zijn formidabele financiële positie kan Microsoft op meerdere paarden tegelijk wedden. In directe concurrentie met de netwerkcomputer werd eerder al de zogenoemde 'netpc' gelanceerd, een pc die is aangepast voor gebruik in een netwerk.

Tot overmaat van ramp (voor de concurrentie) introduceren diverse computerfabrikanten goedkopere pc's (minder dan 2.000 dollar).

In tegenstelling tot de concurrentie hoeft Microsoft niet in moeizame onderhandelingen met partners draagvlak te creëren voor elke nieuwe technologie. De software van het bedrijf heeft zo veel gebruikers dat elk nieuw product op zichzelf als een standaard beschouwd kan worden. De gelegenheidscoalitie die tegen Microsoft is gevormd zal moeten proberen tegenover dit geweld de eenheid te bewaren.

Als dat niet lukt zullen ze veroordeeld zijn tot samenwerking met hun aartsrivaal. Dat kan lucratief zijn. Sommige bedrijven hebben zich de afgelopen jaren verzekerd van een grote afzetmarkt door software te laten aansluiten op die van Microsoft.

Warmerdam: ,,Er wordt strijd geleverd tegen het Evil Empire van Bill Gates. Dat klinkt aardig, maar hij heeft ook goede dingen gedaan.''