'Politiek proces' tegen groei-informant

In Amsterdam begon gisteren het proces tegen de belangrijkste criminele medewerker van het IRT- politieteam. Justitie wil vrijspraak voor Kris J..

Door onze redacteur MARCEL HAENEN

AMSTERDAM, 6 FEBR. Op een week na precies een jaar na zijn aanhouding begon gisteren onder grote pubieke belangstelling zijn strafzaak. Twee maanden hebben de Haarlemse rechters de extra beveiligde zittingszaal in Amsterdam-Osdorp gerserveerd voor het proces tegen de 'groei-informant' van het IRT-politieteam Kris J. Maar volgens zijn advocaat C. Korvinus hebben de rechters geen andere keus dan onmiddellijk een einde te maken aan het spektakel.

In een gedreven betoog hield Korvinus de rechters voor dat het strafrechtelijk onderzoek tegen Kris J. zo evident onzorgvuldig en onrechtmatig is dat de rechtbank het OM zonder verder inhoudelijke behandeling nu al niet-ontvankelijk in de vervolging moet verklaren. Korvinus vindt het een politiek proces.

De 39-jarige Kris is de man die volgens justitie door de Haarlemse rechercheurs Langendoen en Van Vondel begin jaren negentig is opgeleid als groei-informant. Hij bracht met de agenten grote partijen hasj op de markt in ruil voor informatie over criminele collega's. Toen deze methode doordrong tot de top van de Amsterdamse politie en justitie werd eind 1993 het IRT-team ontbonden.

Vorig jaar werd Kris opgepakt na een onderzoek dat door de Tweede Kamer was afgedwongen. Een Kamercommissie onder leiding van de huidige staatssecretaris Kalsbeek concludeerde in 1999 dat Kris niet alleen hasj maar als "parallel-import" ook minimaal 15.000 kilo cocaïne had ingevoerd. "Medewerking van de douane en de politie is bij de parallel-importen noodzakelijk geweest", aldus Kalsbeek toen. Informanten speelden een dubbelrol. "Feitelijk organiseerden zij de hierboven genoemde parallel-importen", aldus de commissie in het rapport dat door de Tweede Kamer unaniem is aangenomen.

Maar zoals het openbaar ministerie vorige week al bevestigde, is justitie er niet in geslaagd materiaal te vergaren dat die stelling rechtvaardigt. Officier van justitie G. Sta verwierp de bevindingen van de commissie Kalsbeek in de meest stellige bewoordingen. "Er is geen wettig en overtuigend bewijs voor J.'s betrokkenheid in de bewuste periode (1993 en 1994, red.) bij de invoer van één gram cocaïne, laat staan van 15.000 kilo". In het gerechtelijk vooronderzoek - en bij huiszoekingen - is geen materiaal gevonden voor de beschuldigingen. "Het bewijs kon uitsluitend komen uit de verklaringen van getuigen. Maar velen wilden en of konden over die oude periode niet verklaren", aldus de officier van justitie die dit de belangrijkste reden noemde dat er geen bewijs is gevonden. Hij vroeg daarom vrijspraak over de verdenkingen uit de IRT-tijd. Justitie wil Kris wel nog vervolgen voor recente drugstransporten zoals een in 1999 onderschepte partij van 1.200 kilo cocaïne.

Advocaat Korvinus meent evenwel dat justitie het recht op vervolging heeft verspeeld. Hij hield de rechtbank voor dat het OM het openen van het gerechtelijk vooronderzoek heeft gebaseerd op een in zijn ogen ondeugdelijk ambtsbericht van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD). De BVD stelde in 1997 een verbaal op waarin staat dat Kris samen met Langendoen en Van Vondel honderden miljoenen guldens aan drugshandel heeft verdiend. Justitie had volgens Korvinus in 1997 al moeten weten dat dit niet kon kloppen. Officier van justitie M. Koelewijn verwierp dit betoog. Behalve het BVD-stuk hanteerde justitie voor het openen van een onderzoek ook een aangifte van een ondernemer die door Kris was bedreigd met een schot in zijn knieschijf wegens een betalingsprobleem. Bovendien waren er financiële transacties van Kris die hem verdacht maakten.

Korvinus vindt ook dat justitie zijn cliënt in levensgevaar heeft gebracht door de status van van Kris als informant bekend te maken. Terwijl het OM informanten juist behoort te beschermen, aldus de advocaat. Ook deze kritiek legde het OM naast zich neer. Officier van justitie Sta wees erop dat er sinds 1996 "een stroom van perspublicaties op gang is gekomen waarin voor iedere ingewijde herkenbaar de persoon van J. in verband wordt gebracht met het fenomeen groei-informant".

De Haarlemse rechters zullen donderdagochtend een reactie geven op de nu gehouden betogen. Binnen de Tweede Kamer bestaat groot ongenoegen dat het openbaar ministerie zegt geen materiaal te kunnen vinden die de conclusies van het parlement twee jaar geleden rechtvaardigen. De voormalige vice-voorzitter van de commissie Kalsbeek, A. Rouvoet (RPF), zegt dat hij deze week in het parlement onder collega's wil peilen wat de Kamerleden te doen staat. Probleem is dat parlementariërs niet willen interveniëren in een lopende strafzaak.

NRC Webpagina's
6 februari 2001