MARIE-JOSÉ KLAVER

Bezorgde inwoners van de Amerikaanse staat Virginia overwegen een proces aan te spannen tegen het bestuur van de openbare bibliotheken. Het bestuur heeft onlangs besloten dat bibliotheken in Virginia geen vrije toegang tot Internet mogen bieden. Op de bibliotheekcomputers zal filtersoftware geïnstalleerd worden zodat bezoekers geen sites met seksueel getint materiaal kunnen bekijken.

Het bestuur heeft tevens besloten dat iedereen onder de 18 alleen met schriftelijke toestemming van de ouders gebruik mag maken van het Net en dat de terminals in het zicht van de bibliothecarissen moeten staan.

Het logo van NetNanny.

Er bestaan verschillende filterprogramma's die de toegang tot bepaalde sites verhinderen. De bekendste zijn Cyber Sitter, Cyber Patrol, NetNanny en SurfWatch. Ze werken met trefwoorden en dagelijks geactualiseerde zwarte lijsten met webadressen. Wie een filterprogramma heeft geïnstalleerd en vervolgens naar www.playboy.com surft, krijgt geen toegang tot deze site.

Het logo van Cyber Sitter.

Filterprogramma's doen meer dan de toegang tot sekssites blokkeren. Ook sites over AIDS preventie, menstruatie, homoseksualiteit, borstkanker, impotentie en de Sex Pistols verklaren ze tot verboden terrein omdat ze termen als vagina en penis bevatten. Bij sommige programma's kunnen de gebruikers zelf trefwoorden en URL's opgeven.

Sommige programma's gaan nog verder. Ze blokkeren sites waarop woorden voorkomen die vaak in een bepaalde context voorkomen. Zo verbiedt CyberPatrol sites met het woord 'pain' en CyberSitter met 'death'. De reden hiervooor is dat deze begrippen veel voorkomen op webpagina's met een sadomasochistische inhoud.

Feilloos zijn de programma's niet. Het aantal sites groeit sneller dan de surfers in dienst van de leveranciers van de programma's kunnen bijhouden. De actuele lijsten met verboden sites lopen altijd een paar dagen op achter.

Selectie op trefwoorden is niet altijd even effectief. Sommige programma's selecteren alleen op woorden die in de URL voorkomen. Een pornosite met het adres www.hardcoregalaxy.com is gewoon te bekijken.

Behalve software die de inhoud van het Web reguleert, bestaat er ook een systeem van vrijwillige kwalificatie van sites, rating genaamd.

Een bestaande rating-methode is RSACi (Recreational Software Advisory Council). RSACi is geintegreerd in de browser Microsoft Internet Explorer. De zoekmachine AltaVista en de onlinedienst CompuServe gebruiken RSACi om de inhoud van websites te beoordelen. De Recreational Software Advisory Council wordt gesponsord door Microsoft, IBM en Pointcast en ondersteund door president Clinton, die in rating en blokkering een vorm van 'technology empowerment' ziet waarmee de burger zonder wetgeving van de overheid kan bepalen wat hij of zij te zien krijgt op het WWW.

Wie zijn site volgens de RSACi-criteria beoordeelt, krijgt een cijfer voor bepaalde categorieën, bijvoorbeeld seks, schuttingtaal en naaktheid. Webmasters die hun site aanmelden, moeten een vragenlijst invullen. 'Wordt er hartstochtelijk gezoend op uw site?' is een van de vragen. Volgens de Recreational Software Advisory Council heeft het ratingsysteem een tweeledig doel: kinderen en jongeren komen niet in aanraking met ongewenste informatie en de vrijheid van meningsuiting wordt beschermd omdat RSACi is gebaseerd op vrijwilligheid.

Microsoft gaat heel ver in het beoordelen en blokkeren van sites. Gebruikers die met Explorer surfen en niets aan de instellingen van hun browser veranderen, hebben geen volledige toegang tot het Web. Daarnaast kunnen ouders en werkgevers met Microsofts 'Content advisor' zelfs alle sites blokkeren die niet aan het ratingsysteem RSACi meedoen.

Als multinationals zoals Microsoft en IBM met organisaties als RSAC gaan samenwerken, is er van vrijwilligheid geen sprake meer. Veel sitemakers zullen zich verplicht voelen om hun site te laten beoordelen omdat ze door minder bezoekers hun advertentie-inkomsten zullen verliezen.

Recreational Software Advisory Council: www.rsac.org