De Europese Commissie en de multimedia-industrie willen Internetgebruikers niet alleen tegen illegaal materiaal beschermen. Ook 'schadelijk materiaal' moet gereguleerd en desnoods geblokkeerd worden.

Door onze redacteur MARIE-JOSÉ KLAVER

BRUSSEL, 20 MEI. Een bibliotheekbezoeker die NRC Handelsblad op Internet wil lezen, slaagt daar niet in omdat foto's van dode Kosovaren onder de categorie 'geweld' vallen. Een leerling die een spreekbeurt over skaten of bergbeklimmen wil houden, vindt daar via zijn schoolcomputer niets over, want gevaarlijke sporten worden schadelijk geacht worden voor minderjarigen. Als de plannen ter regulering van informatie op Internet van de Europese Commissie en de multimedia- industrie doorgang vinden, kan dat grote gevolgen hebben voor de toegankelijkheid van digitale informatie. Op een conferentie in Brussel, gesubsidieerd door de Europese Commissie en gesponsord door software- gigant Microsoft, kwamen deze week zeventig vertegenwoordigers van multimediabedrijven en non-profit organisaties en een tiental ambtenaren van de Europese Commissie en de Raad van Europa bijeen om te bepalen hoe een beoordelings- en blokkeersysteem voor informatie op Internet eruit moet zien.

De voorkeur van de Commissie en het bedrijfsleven gaat uit naar twee bestaande systemen, PICS en RSCAi, die in de Verenigde Staten al gebruikt worden. PICS en RSACi kennen een zeer gedetailleerd systeem van labeling en rating, zoals het beoordelen en classificeren van informatie in Internetjargon wordt genoemd. De bladerprogramma's Explorer van Microsoft en Netscape van America Online ondersteunen PICS en RSACi. Internetproviders, scholen, bibliotheken en individuele Internetgebruikers kunnen met behulp van PICS en RSACi met één druk op de knop alles blokkeren dat ze schadelijk en ongewenst achten. In de Verenigde Staten gebeurt dit al veelvuldig.

"Het is niet erg dat er twee standaarden voor informatie onstaan", antwoordt John Carr van de Britse kinderbescherming op de vraag waarom voor volstrekt legale informatie op Internet strengere voorwaarden moeten gelden dan in traditionele media. "Een werkend systeem is beter dan helemaal geen systeem", vult Gerhard Heine van de Europese Commissie aan.

In eerste instantie moeten informatie-aanbieders op Internet hun sites vrijwillig registreren en beoordelen. Verwacht wordt echter dat een groot aantal informatie-aanbieders weigeren mee te werken omdat ze beoordeling en classificatie van hun sites te veel werk vinden of omdat ze het in strijd achten met de vrijheid van meningsuiting. Daarom willen Microsoft, America Online, Bertelsmann en MTV informatie-aanbieders met economische sancties dwingen hun websites te registreren en beoordelen.

"Als een informatie-aanbieder niet mee wil doen, wordt zijn site niet opgenomen door zoekmachines, aldus Yvonne Grtner van Microsoft Europa. Sites uitsluiten via zoekmachines en browsers (bladerprogramma's) is een effectieve methode om ongewenste informatie te blokkeren. Grote zoekmachines als Yahoo!, AltaVista en Lycos hebben zich al enkele jaren geleden bereid verklaard websites uit te sluiten die zich niet aan een beoordelings- en filtersysteem onderwerpen. Inmiddels beschikken Microsoft (tientallen miljoenen klanten wereldwijd) en America Online (17 miljoen klanten) over eigen zoekmachines en hebben ze allianties met andere grote search engines afgesloten. Microsoft en America Online zijn ook eigenaar van de meest gebruikte browsers, Explorer en Netscape.

Van censuur is geen sprake als de multimedia-industrie bepaalt welke websites toegankelijk zijn, meent Rüdiger Dossow van de mensenrechtencommissie van de Raad van Europa. "De Europese Conventie voor de Rechten van de Mens laat inperking van de vrijheid van meningsuiting door het bedrijfsleven toe. Alleen overheden mogen niet censureren", aldus Dossow.

Het zal dan ook niet zo zijn dat pornosites en andere schadelijk geachte websites geheel onbereikbaar worden voor Internetgebruikers. Via gespecialiseerde Internetaanbieders zal een ongefilterde toegang tot het Net mogelijk blijven.

Voor de snel groeiende multimedia-industrie biedt een wereldwijd systeem van beoordeling, classificering en blokkering van websites lucratieve mogelijkheden voor nieuwe diensten en producten. Nu al zetten producenten van filterprogramma's als NetNanny en Cybersitter jaarlijks tientallen miljoenen dollars om. Ook de markt voor gespecialiseerde Internetaanbieders, die bijvoorbeeld alleen informatie aanbieden die geschikt is voor kinderen of fundamentalistische christenen, groeit sterk. America Online, 's werelds grootste Internetprovider, biedt nu al 'kindvriendelijke toegang' tot Internet aan.