MARIE-JOSÉ KLAVER

Het zijn met name jongeren die voor de snelle groei van het aantal Internetgebruikers in de Verenigde Staten zorgen. Aangespoord door hun computer-savvy kinderen betreden volgens onderzoeksbureau Nielsen Media Research steeds meer Amerikaanse gezinnen de digitale snelweg. Inmiddels beschikken 70,5 miljoen Amerikanen, ongeveer een derde van de bevolking, over toegang. Erg volwassen worden jeugdige Internetgebruikers niet behandeld. Voor Amerikaanse jongeren is vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie op Internet geen vanzelfsprekendheid.

Onlangs werden twee wetten aangenomen, de Child Online Protection Act en de Internet School Filtering Act, die scholen en bibliotheken verplicht om jongeren met behulp van filterprogramma's als NetNanny (www.netnanny.com) te verbieden bepaalde webpagina's te bezoeken. Het gaat niet alleen om sites met porno of geweld, maar ook om informatie over homoseksualiteit, borstkanker, voorbehoedsmiddelen en zelfs romans als Huckleberry Finn van Mark Twain. Ook het rapport van Kenneth Starr over Clinton, een officieel overheidsdocument, wordt door filters verboden. Scholen die weigeren filters te installeren, krijgen geen geld van de overheid meer.

Juridisch kunnen minderjarigen niet onder de filterprogramma's uit. Voor de vrijheid van meningsuiting van jongeren gelden in de VS andere regels dan voor meerderjarigen.

De techniek biedt meer uitkomst. Een nieuwe generatie maakt zich op om de bekende uitspraak van Internet-pionier John Gilmore dat er op Internet altijd een route om de censuur heen is kracht bij te zetten. Een paar uur na de lancering van de nieuwe versie van Netscape, die een filtermechanisme bevat, verspreidde de 20-jarige informaticastudent Brian Ristuccia een programma om het filter uit te zetten ( www.osiris.ml.org/~brianr/nopics). Het werd de afgelopen maanden 24.000 keer gekopieerd. En via zijn anti-censorware website zijn ongeveer een half miljoen Internetgebruikers die gevangen zitten achter een 'fire wall' of een 'proxyserver' verder gesurfd naar een door school of bibliotheek verboden site, vertelt de whiz kid per e-mail.

De jongerenorganisatie tegen filterprogramma's Peacefire (www.peacefire.org) besloot deze week zijn koers radicaal te veranderen. Peacefire stelt nu programma's en methodes beschikbaar die alle bekende blokkeringssoftware onklaar maakt. Tot nu toe hield de organisatie zich vooral bezig met voorlichting over filterprogramma's. De nieuwe wetten, ook wel Communications Decency Act II genaamd, zijn voor Peacefire aanleiding om het gematigde beleid te wijzigen. De oorspronkelijke Communications Decency Act, die 'onbetamelijk' materiaal op Internet verbood, werd vorig jaar door het Hooggerechtshof ongrondwettelijk verklaard. Bennett Haselton (20), een van de oprichters van Peacefire is niet van plan daar deze keer op te wachten. ,,Peacefire wordt dé informatiebron voor jongeren die zelf willen bepalen wat ze wel en niet willen zien als ze achter de computer zitten.'' Hoewel Haselton verwacht dat nog meer filterprogramma's de website van de kritische jongerenorganisatie op de zwarte lijst zullen zetten om de informatie over het onklaar maken van de software te blokkeren, gaat hij ervan uit dat de actie een succes wordt. ,,De meeste jongeren kennen wel iemand die volledige toegang tot het Net heeft. Daar kunnen ze onze informatie en programma's dan kopiëren.''

Vooruitlopend op de filterwetten heeft zoekmachine AltaVista, eigendom van computerbedrijf Compaq, deze week een 'familie filter' geïntroduceerd. Ouders kunnen de website van AltaVista zo aanpassen dat hun kinderen bij sommige zoekacties geen verwijzingen meer krijgen. Wie op 'safe sex' zoekt, ontvangt wel de mededeling ,,AltaVista heeft 27944 webpagina's voor u gevonden'', maar krijgt niet te zien waar die sites zich bevinden. Volgens Haselton is het een koud kunstje om ook dit filter uit te zetten.