Terug naar inhoudsopgave rapport
Terug naar Dossier Bijlmerenquête, NRC Handelsblad


3.4 Alarmering en mobilisatie van hulpverleners

3.4.1 Eerste meldingen

Rampen kondigen zich zelden aan. Om de gevolgen van een ramp zoveel mogelijk te beperken, is het zaak dat hulpverleningsdiensten tijdig en adequaat worden gealarmeerd. Rampenplannen bevatten daarom alarmeringsschema's die daarin moeten voorzien.

Op 4 oktober 1992 worden diverse instanties, waaronder de brandweer, de centrale post ambulancevervoer en het district Amsterdam van de rijkspolitie al gealarmeerd op het moment dat het vliegtuig nog in de lucht is. Medewerkers van politie en brandweer zijn bovendien zelf ooggetuige van het neerstorten van het vliegtuig. Agenten van de politie Amsterdam zijn bij de flat Kikkenstein in de Bijlmermeer in verband met een melding over autodiefstal en zien het vliegtuig vlakbij neerkomen. Brandweerlieden van de brandweerpost aan de Flierbosdreef zien vanuit het raam van de kantine hetzelfde gebeuren. De betrokken agenten en brandweermannen slaan direct groot alarm. Onmiddellijk na het neerstorten van het toestel worden de hulpverleningsdiensten in Amsterdam overspoeld met meldingen van burgers over de crash. Opvallend is dat autoriteiten via min of meer informele kanalen worden gealarmeerd. Een in de Bijlmermeer wonende portier van het stadhuis ziet het vliegtuig neerstorten en belt zijn dienstdoende collega's, die vervolgens allerlei instanties alarmeren. Een ambtenaar van de provincie Noord-Holland hoort via het mobilofoonkanaal van de politie dat een vliegtuig in problemen verkeert en neemt contact op met een ambtenaar van het kabinet van de commissaris van de Koningin. Een directeur-generaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken ziet vanuit zijn auto het vliegtuig naar beneden komen en belt met zijn collega voor openbare orde en veiligheid, die vervolgens het LCC informeert.

3.4.2 Alarmering en mobilisatie in schema

De mobilisatie van mensen en materieel van de verschillende hulpver-leningsdiensten komt direct na het neerstorten van het vliegtuig op gang. In onderstaande tabel wordt aangegeven wanneer welke dienst actie onderneemt.
Tijd Dienst Aktie
18.29 Brandweer Schiphol Wordt geïnformeerd over vliegtuig in nood en geeft aan paraat te staan.
18.33 Brandweer Schiphol Code "intern groot alarm" afgegeven. Dit betekent een ongeval op de luchthaven wordt verwacht. Melding wordt doorgegeven aan de Centrale Post Ambulancevervoer en de brandweer Amsterdam.
18.34 Rijkspolitie Amsterdam Getuige belt naar meldkamer met mededeling dat hij vliegtuig onderdelen ziet verliezen.
18.35 Schiphol, LVB Vliegtuig verdwijnt van radarscherm.
18.35 Politie Amsterdam Via mobilofoon geven agenten door dat ze vliegtuig zien neerstorten in K-zone.
18.36 Schiphol, LVB Verkeerstoren informeert Brandweer Schiphol over crash.
18.36 GG&GD Via het 06–11 alarmnummer komt de eerste melding over de crash bij de Centrale Post Ambulancevervoer binnen, gevolgd door vele andere.
18.36 Brandweer Schiphol Vertrekt via A9 naar rampplek met drie crashtenders.
18.36 Rijkspolitie Amsterdam Melding van een agent dat een vliegtuig is neergestort.
18.37 Brandweer Amsterdam Bij de brandweerkazerne Flierbosdreef van de brandweer Amsterdam de eerste melding binnen dat er vlakbij een vliegtuig is neergestort, voertuigen rukken uit. Officier van dienst geeft opdracht alle voertuigen uit de stad en omgeving te alarmeren, alsmede de reddingspelotons van de Regionale Vrijwillige Hulpverlening.
18.40 Brandweer Amsterdam Het eerste brandweervoertuig is ter plaatse.
18.42 Politie Amsterdam Een commando-verbindingswagen vertrekt naar de rampplek.
18.43 Burgemeester Amsterdam Burgemeester wordt thuis geïnformeerd over vliegramp.
18.46 RIT Het RIT wordt per semafoon door de meldkamer van de rijkspolitie in Driebergen gealarmeerd.
18.48 GG&GD De eerste ambulance komt arriveert op de hoek van de Bijlmerdreef en de Groesbeekdreef.
18.50 SIGMA Door de Centrale Post Ambulancevervoer worden Snel Inzetbare Groepen Medische Assistentie opgeroepen.
18.51 Politie Amsterdam Meldkamer krijgt van rijkspolitie door dat het gaat om een El Al- vrachtvliegtuig met vluchtnummer LY1862, registratienummer 4X-AXG dat boven Muiden een motor heeft verloren. Er zijn 3 á 4 mensen aan boord.
18.53 Brandweer Schiphol Crashtenders arriveren op rampplek.
18.57 Politie Amsterdam Verbindingscommandowagen van de politie is ter plaatse.
18.59 GG&GD Met VU-ziekenhuis wordt afgesproken traumateam in te zetten ten behoeve van medisch-specialistische hulpverlening en begeleiding. De verbindingscommandowagen van de GG&GD staat op de rampplek. Al het personeel wordt opgeroepen.
19.00 LCC Het Landelijk Coördinatiecentrum (LCC, thans Nationaal Coördinatiecentrum) op de hoogte van de vliegramp.
19.04 Brandweer Amsterdam De verbindingscommandowagen wordt opgesteld. Snel daarna zijn elf autospuiten ter plaatse.
19.07 Politie Amsterdam Al het personeel in nachtdienst wordt opgeroepen
19.30 PCC Het PCC wordt in kennis gesteld van de ramp.
19.40 SIGMA Het eerste SIGMA-team arriveert op de rampplek. Een tweede team arriveert om 20.31 uur.
20.00 Beleidscentrum Amsterdam De meest cruciale beslissers zijn het beleidscentrum aanwezig. Naast burgemeester Van Thijn zijn hoofdcommissaris van politie Nordholt, brandweercommandant Ernst en plaatsvervangend directeur van de GG&GD Coutinho aanwezig.
21.07 Brandweer Amsterdam Sein "brand meester".
22.30 Brandweer Amsterdam Chemische Adviesdienst van de brandweer verricht metingen
02.15 Bijlmersportcentrum Ongeveer 200 mensen maken gebruik van noodopvang.
Uit logboeken blijkt dat medewerkers van politie, brandweer en ambulancediensten binnen enkele minuten op weg zijn naar het rampterrein. Binnen een half uur zijn tientallen hulpverleners bezig met brandbestrijding, het weren van nieuwsgierigen en het opvangen van getroffenen. De bevelvoerders van de diverse diensten komen binnen een uur aan en coördineren vanaf dat moment de rampenbestrijding ter plaatse. Na een uur staan er 20 ambulances en 40 taxi's nabij het rampterrein voor het vervoer van slachtoffers. De brandweer is dan aanwezig met 45 voertuigen. In de loop van de avond worden er ongeveer 300 brandweermensen, 500 agenten en 170 medische en geneeskundige hulpverleners ingezet.

Bewoners en getroffenen hebben de Commissie laten weten dat het in hun beleving geruime tijd duurde voordat hulpverleners ter plaatse waren. Dat is de Commissie in het feitenonderzoek echter niet gebleken. Wel moet worden opgemerkt dat het rampterrein een relatief groot oppervlakte beslaat en dat daar niet direct op alle plaatsen politie, brandweer of ambulances hebben gestaan.

3.4.3 Conclusies

  • De Commissie constateert dat hulpverleningsdiensten snel en adequaat zijn gealarmeerd.
  • Hulpverleningsdiensten zijn in korte tijd op de plaats van het ongeval aangekomen.
  • De rampenbestrijding is naar het oordeel van de Commissie snel op gang gekomen.

  • NRC Webpagina's © NRC Handelsblad