Dossier EK 2000  

Nieuws

Veiligheid

Nederlands elftal

Toernooi

Geschiedenis

Tegenspraak

Links

Door Guus van Holland
De Engelse woorden die Edgar Davids donderdagavond bezigde tegenover een buitenlandse journalist zullen nog wel enige tijd doordreunen. De volzin mag nu al historisch worden genoemd, alleen al omdat het NOS-journaal ermee zijn berichtgeving opende. Davids werd uit de selectie verbannen, niet omdat verbaal geweld in het voetbalmétier ongebruikelijk is, maar omdat hij bondscoach Guus Hiddink in het openbaar beledigde. Een dergelijke overtreding van de fatsoensnorm vraagt in een team dat zich richt op het behalen van de Europese titel immers om treffende maatregelen. Een voetballer dient zich te houden aan de afspraken die in het kader van de solidariteit zijn gemaakt.

Verontschuldigingen, zoals die door Davids later op een minder emotioneel geladen moment zijn gedaan, komen te laat. Het kwaad is al geschied. Zeker in een groep die na een triomf de weg naar de titel gevonden heeft. De groepsleider rest slechts het evenwicht in de gelederen te bewaren en de rebel zo snel mogelijk te verwijderen. Bovendien zal door deze represaille bij de andere groepsleden de ernst van de zaak doordringen en beseffen ze nu dat gedragsregels niet voor niets gelden.

De maatregel is van militaristisch allooi. Maar zo nauw luisteren tegenwoordig de omgangsnormen in een voetbalgemeenschap en zo gevoelig liggen emotionele excessen. Het collectief verdraagt geen lichtgeraakte ego's. Voetballers horen in de pas te lopen, discipline in acht te nemen en vooral zichzelf te beheersen. Het resultaat is heilig. Wie aan beroepsvoetbal doet en in gezamenlijkheid naar het hoogste doel streeft, zal zich moeten conformeren. Het resultaat zal verheffend zijn en de blik op het leven mogelijk verhelderen. Maar de gang naar de top is wel moeilijk, zeer moeilijk voor wie het van huisuit niet gewend is.

Edgar Davids was een jongen van de straat. Een jongen die het gif in zijn lijf kwijtraakte door op straat te voetballen. Verhitte gevechten leverde hij. Op straat mocht gescholden, geslagen en geschopt worden wanneer de meningen verschilden. Het was de charme van het straatgevecht. Bij Ajax wachtte de warmbloedige pingelaar structuur. Door pedagogische geschoolde trainers werd hem geleerd zijn agressie te reguleren. Maar het lage kookpunt veranderde natuurlijk niet.

Davids groeide uit tot een fantastische voetballer, gestuurd door zijn driften en zijn talenten. Toch moest hij voortdurend worden herinnerd aan de grenzen van fatsoen. Door de open manier van communiceren binnen de collectieve geest van Ajax bleef Davids beheersbaar. Maar zelfs een normaal mens zou moeite hebben zich in een dergelijk regime in bedwang in bedwang te houden. Jonge jongens als Kluivert, Seedorf en Davids werden bovendien zonder nuance tot godenzonen verheven. Zelfs psychologische begeleiding is niet toereikend om jongens te leren omgaan met succes. Jeugdige overmoed kan nadelige gevolgen hebben voor een succesrijke voetballer.

Mogelijk beseft Davids nog steeds niet dat hij, Edje uit Schellingwoude, volgend jaar bij AC Milan mag spelen. Na de Champions League wacht Milaan en daarna onvermijdelijk het allerhoogste. Zoals hij achter een zonnebril schuilging toen hij aan het Italiaanse volk werd gepresenteerd, dat verried een verlegen kwajongen. En toen was er die wedstrijd op het Europees kampioenschap met het Nederlands elftal tegen Schotland. De wedstrijd liep niet zoals hij wenste: het veld was stroef, de bal remde en op zijn eigen vertrouwde positie voetbalde zijn grote concurrent en opvolger bij Ajax Richard Witschge als een veulen. Maar niemand werkte zo hard als Davids, want hij wilde winnen, zoals Edje altijd wil winnen.

Zijn inzet werd niet beloond. Nederland speelde gelijk en tegen Zwitserland werd hij niet in de beginopstelling geplaatst. Oranje won, Davids mocht uiteindelijk toch als invaller tussen de winnaars spelen. Maar Davids is geen invaller, hij is een winnaar, hij is een jongetje dat door AC Milan is gekocht. Diep gekrenkt als hij was, kwamen al die opgekropte emoties tot ontploffing. Het gif, het temperament, de aard van het beest dat jaren gekooid is geweest en nu losbrak. Davids liet even zien wie hij werkelijk is. Helaas voor hem vormt het Nederlands elftal geen therapeutische groep waarin het hart gelucht wordt en voelt de bondscoach er weinig voor ontspoorde voetballers te gedogen. Niet Davids moet de Europese titel winnen. Oranje moet winnen, daar draait alles om. Dat was Edgar Davids even vergeten.

Terug naar EK 1996