Dossier Rechtszaak Bouterse

Nieuws

Proces

Aanloop tot het proces

OM verliest, Bouterse wint niet echt

Het Haagse hof vond de anonieme getuigenissen tegen Desi Bouterse niet overtuigend. "Dit is wat er over is van de grote Bouta."

Door onze redacteur BAS BLOKKER

DEN HAAG, 1 JULI. "Verhalen leiden niet zonder meer naar verdachten", zei de president van het Haagse gerechtshof, mr. E.P. von Brucken Fock, "laat staan tot veroordeling van die verdachten." De president las gisteren een uitgebreide samenvatting voor van het 172 pagina's beslaande arrest in de zaak-Bouterse en veegde daarin en passant tien jaar werk van het zogeheten CoPa-team van tafel. Verhalen waren het, waarmee het openbaar ministerie een veroordeling van Desi Bouterse als drugsbaas had gehoopt te bewerkstelligen - meer eigenlijk niet.

Jarenlang heeft het CoPa-team (Colombia-Paramaribo) onder Surinamers gezocht naar personen die belastende getuigenissen konden afleggen tegen Desi Bouterse. Ze vonden er acht die anoniem wilden getuigen. Na onderzoek door de rechter-commissaris bleven er zeven over. Van drie getuigen is de identiteit toch bekend geworden. En tot overmaat van ramp werd het grootste deel van hun verklaringen gisteren door het hof naar de prullenbak verwezen.

Het hof had weinig aan te merken op het gebruik van verklaringen van bedreigde getuigen als zodanig. De advocaat van Bouterse, A. Moszkowicz, had aangevoerd dat de obstakels voor de verdediging bij het horen van deze getuigen een eerlijk proces in de weg staan. De getuigen zaten tijdens het verhoor in een soort diepvrieskist, slechts zichtbaar vanaf de schouders. Ze droegen snor en pruik, hun stem was vervormd en in sommige gevallen mocht alleen de rechter-commissaris de vragen stellen. Toch, zei de president van het hof, is het belang van Bouterse daarmee niet fundamenteel geschaad.

Maar vervolgens brandde hij de getuigenissen één voor één inhoudelijk af. Ook de verklaring van getuige 'NN III', waarop de belangrijkste beschuldiging stoelde: dat Bouterse deel uitmaakte van een criminele organisatie. Doordat de identiteit van deze getuige bekend werd, kon het hof hem horen, wat de rechtbank vorig jaar nog niet kon. Zo werd duidelijk dat de kennis van NN III niet meer was dan van horen zeggen, gehoord van twee niet nader genoemde leden van de Surinaamse krijgsmacht. "Niet voor bewijs bruikbaar", oordeelde het hof.

De president deelde ook een klein tikje uit aan de Haagse rechtbank. Inzake de veroordeling vorig jaar van Bouterse voor deelname aan een criminele organisatie schreef het hof in zijn arrest dat "het bestaan van die organisatie kennelijk op voorhand al aangenomen" is. Het hof vind dat daarvoor het wettig bewijs ontbreekt.

Zowel voor de verschillende rechters-commissaris als voor de behandelende officieren van justitie is het oordeel van het hof over de inhoud van de getuigenissen een pijnlijke aangelegenheid. Persadvocaat- generaal H. Wesselink zei na afloop dat het tijd werd voor een analyse van het gebruik van bedreigde getuigen. "Misschien is aanpassing van de wetgeving nodig."Het openbaar ministerie had rekening gehouden met vrijspraak op verschillende onderdelen. Een medewerker van het OM verwachtte dat het hof twee van de zeven feiten bewezen zou achten: smokkel van 474 kilo cocaïne in 1997 en deelname aan een criminele organisatie. Door die laatste beschuldiging haalde het hof een grote streep.

Het is uiteindelijk de verklaring van een 32-jarige Belg die de Nederlandse justitie voor totaal gezichtsverlies heeft behoed en die de voormalige legerleider heeft helpen veroordelen tot elf jaar gevangenisstraf. De Belg kreeg acht jaar gevangenisstraf voor zijn aandeel in hetzelfde drugstransport als waarvoor Bouterse nu elf jaar krijgt.

"Dit is wat er over is van de grote Bouta, de leider van de wereldhandel in cocaïne", smaalde advocaat A. Moszkowicz gisteren. "Een transportje, vierhonderd kilo cocaïne." De raadsman huppelde na de uitspraak met een danspasje de rechtszaal uit en liet zich buiten uitgebreid feliciteren. Toch is zijn vooral op de procedure gerichte verdediging nauwelijks van invloed geweest op het arrest.

De getuigenis van Van L. is niet onomstreden, aangezien hij een overeenkomst met het OM mocht sluiten, waarbij hij voor zijn belastende verklaring over Bouterse strafvermindering van 21 maanden krijgt. In cassatie zal advocaat Moszkowicz zijn pijlen vooral op deze constructie richten. Mocht de Hoge Raad het arrest van het hof vernietigen, dan begint het proces in feite van voren af aan.