Dossier Nederlandse Antillen

Nieuws

Achtergrond

Bonaire

Curaçao

Saba en Sint Eustatius

Sint Maarten

Verhouding met Nederland

'Geen tijd te verliezen'

Door onze redacteur CEES BANNING
ROTTERDAM, 11 OKT. Suzy Römer zoekt een nieuwe coalitiegenoot. Met spoed: zonder harde saneringen zijn de Antillen binnenkort failliet.

Ze baalt ,,als een stekker''. Suzy Camelia-Römer, premier van het coalitiekabinet op de Nederlandse Antillen dat eind vorige week is gevallen, maakt van haar hart geen moordkuil. Na een moeizame formatie vormde haar partij, de PNP, vorig jaar zomer een coalitie met de 'arbeiderspartij' FOL van Anthony Godett en de 'vakbondspartij' PLKP van voormalig vakbondsvoorzitter Errol Cova. ,,We wisten dat het een zware klus zou worden'', zegt Römer via de telefoon. ,,Maar we hadden er vertrouwen in. Dat vertrouwen hebben FOL en PLKP beschaamd.''

De veertigjarige premier is geïrriteerd over de opstelling van haar coalitiegenoten. ,,Verstarde vakbondspartijen'', oordeelt ze. ,,Met praten, praten, praten en nog een keer praten los je de financieel-economische problemen niet op. Maar daar zijn de PLKP en de FOL nog niet van doordrongen. Ik vind het schandalig dat mijn partij zo lang door hun aan het lijntje is gehouden.'' De coalitie viel afgelopen vrijdag omdat men het niet eens kon worden over bezuinigingen op de overheidsuitgaven.

Een dag later, zaterdag, startte Römer besprekingen met de huidige oppositiepartij PAR van voormalige premier Miguel Pourier. ,,De inzet van de PNP is duidelijk. Ik wil met een andere partij een nieuwe coalitie vormen. En dat moet lukken, want als er eerst verkiezingen komen verliezen we tijd; en we kunnen geen tijd verliezen om de problemen aan te pakken.''

De partij van Römer, de PNP, wordt wel getypeerd als de Caribische variant van het CDA. Römer ziet in Ruud Lubbers een voorbeeld. Toen de CDA-premier in 1982 aantrad werd zijn beleid omschreven als no-nonsense. Overheidstekort omlaag en versterking van de economische bedrijvigheid was de kern van zijn beleid. ,,Ik wil ook een zo'n no nonsense-beleid voeren.''

Het Nationaal Herstelplan dient daarbij als basis. Lubbers voerde de aanbevelingen van de commissie-Wagner ('een nieuw industriaal elan') en kreeg in 1982 te maken met een zeer strak regeerakkoord; Römer heeft haar Commissie Nationaal Herstelplan. Drie wijze mannen, onder wie de Centrale Bank-president E. Tromp, leverden met 'Plan Nashonal' een blauwdruk om uit de economische crisis te komen, vindt Römer. ,,Dit plan moeten we uitvoeren. Het is de enige manier om onze economie weer gezond te krijgen.''

Kern van het plan zijn ingrijpende bezuinigingen op de overheidsuitgaven. Het financieringstekort, bijna tien procent van het bruto binnenlands product, moet zo worden verlaagd. De bezuinigingen moeten onder meer worden gerealiseerd door eenderde van de ruim zevenduizend ambtenaren te ontslaan. ,,Ik heb gemerkt dat dat met vakbondsgeoriënteerde partijen als PLKP en FOL een onbegonnen zaak is.'' Saillant is dat Römer haar politieke carrière juist dankt aan de vakbeweging. Na een studie rechten in Groningen werd ze advocaat van een aantal vakbonden en toen de bonden in 1992 massaal gingen staken viel ze op als onderhandelaar. De toenmalige premier Maria Liberia-Peters maakte haar vrij snel tot kroonprinses en in 1993 kreeg Römer de leiding van de partij.

Onder Römers leiding naderen de Antillen nu het faillissement. De salarissen van ambtenaren kunnen niet meer worden betaald. ,,Curaçao verkeert in een ernstige financiële crisis. We hebben een lening met banken moeten afsluiten om aan financiële middelen te komen. Ons onderpand waren onder meer de aanbevelingen van de Commissie Nationaal Herstelplan. Dat zegt dus ook wel iets over de kwaliteit van de aanbevelingen'', vertelt Römer. ,,Vorige week zijn de onderhandelingen over nieuwe leningen begonnen en weer deden PLKP en FOL moeilijk. Met als resultaat dat nu wel de belastingen zijn verhoogd, maar de overheid weigert orde op zaken te brengen in eigen huis.''

De premier wil (nog) geen beroep doen op Nederland. ,,Ik vind dat we eerst zelf orde op zaken moeten stellen. We hebben van de de drie wijze mannen genoeg huiswerk meegekregen. Daar moeten we mee aan de slag.''

In een later stadium vindt ze wel dat Nederland ,,over de brug'' zou moeten komen. De Nederlandse Antillen verkeren in een zeer specifieke positie. ,,Alle eilanden hebben een luchthaven, een zeehaven, een bestuursapparaat, medische voorzieningen, scholen en ga zo maar door. Het zijn eigenlijke allemaal kleine landen. De kosten om de zaak draaiende te houden, zijn erg hoog. Ik vind dat daar in Nederland wel eens te weinig begrip voor is. Je kunt de eilanden niet vergelijken met een gemeente van 220.000 inwoners.'' De Antillen krijgen op dit moment zo'n 200 miljoen gulden per jaar aan financiële steun van Nederland.

De 'burgemeester' van deze gemeente staat het water aan de lippen. Römer: ,,Ik heb mijn nek uitgestoken. Ik ga harde ingrijpende maatregelen niet uit de weg. Ik hoop de komende tijd een partner te vinden die ook verantwoordelijkheid neemt. Gebeurt dat niet dan kunnen we de Nederlandse Antillen afschrijven; althans op financieel-economisch gebied.''