Dossier Nederlandse Antillen

Nieuws

Achtergrond

Bonaire

Curaçao

Saba en Sint Eustatius

Sint Maarten

Verhouding met Nederland

Zijn regeringsdelegatie overlegt vandaag met Nederlandse bewindslieden over extra steun voor een land in crisis. Gesprek met de Antilliaanse premier M. Pourier: "Tegen critici zeg ik: God zij met u."

M. Pourier (Foto Roel Rozenburg)

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN

AMSTERDAM, 29 AUG. Terwijl Nederlandse bewindslieden met waardering over zijn daadkracht spreken, wordt hij op de Antillen al vergeleken met dictators: "Met Pinochet. Met Hitler zelfs. Maar als je je die dingen gaat aantrekken, heb je geen leven meer."

Miguel Pourier, minister-president van de Nederlandse Antillen, kwam zondag met een regeringsdelegatie aan in Nederland. Voor de Antillen wordt dit een beslissende week, waarin bij het Nederlandse kabinet een miljoenenkrediet moet worden losgepraat. Staatssecretaris G. de Vries (Koninkrijksrelaties) zei vorige week in deze krant bereid te zijn de Antillen dit jaar extra steun te geven. Hoeveel, dat moet na de besprekingen van deze week duidelijk zijn. Vandaag zou Pourier, die nog niet wil zeggen hoeveel hij precies gaat vragen, op het Catshuis in Den Haag staatssecretaris G. de Vries, minister van Binnenlandse Zaken K. de Vries en premier Kok spreken.

Voor het eerst in lange tijd lijkt een Antilliaans kabinet bereid forse bezuinigingsmaatregelen te nemen om de dramatische economische situatie van de Antillen te lijf te gaan. Sinds in juli de machtigingswet is aangenomen, waardoor het Antilliaanse kabinet versneld kan saneren zonder onmiddellijke instemming van het parlement, krijgen Pouriers maatregelen ginds de volle laag. Zoals kort voor zijn vertrek, toen ondernemers fel reageerden op stijgende belastingen. Pourier: "Die is bedoeld om de laagste inkomens te ontzien." Dit in een poging de uittocht van duizenden uit deze groep naar Nederland een halt toe te roepen. Pourier: "We verwachten dat door het herstelplan werkgelegenheid ontstaat. Maar dan moeten er nog wel mensen over zijn om dat werk te doen. Dus tegen de critici zeg ik op zo'n moment: God zij met u. En verder zijn er gelukkig ook mensen die nog voor me door het vuur gaan."

Nederland eist dat het economisch herstelplan van de Antillen wordt goedgekeurd door het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Op weg van Willemstad naar Amsterdam vloog Pourier via Washington, waar hij het plan aan uitvoerend directeur J. de Beaufort Wijnholts van het IMF heeft toegelicht. Met succes: eindelijk is het IMF weer bereid een missie naar de Antillen te sturen. Van 5 tot 15 september komen ze naar Willemstad, zo werd maandag bekendgemaakt. In 1995, tijdens zijn vorige premierschap, was het Pourier die als eerste steun vroeg aan het IMF. Dat kostte hem de kop bij de volgende verkiezingen; de weerzin tegen de 'kille saneerders' van het IMF is op de Antillen immens. Of zijn huidige beleid in 2002 opnieuw door zijn electoraat wordt afgestraft interesseert hem nu niet, zegt Pourier. "Zolang we voor die tijd maar garanties inbouwen waardoor saneringsmaatregelen dan niet kunnen worden teruggedraaid. Discipline moeten we in wetten vastleggen." Het IMF weigerde lang opnieuw een missie te sturen toen het constateerde dat het begrotingstekort nog steeds toenam. Pourier is ervan overtuigd dat de sanering deze keer slaagt. "We hebben nu een veel bredere coalitie." Van de 22 zetels in de staten, het Antilliaanse parlement, zijn er nu 18 bezet door coalitiegenoten.

Maar gelooft het IMF nog in Antilliaanse daadkracht? "Voor mijn bezoek aan Washington kreeg ik de indruk dat het IMF nog steeds niet staat te springen om naar de Antillen te komen", zegt Pourier. "Sterker: het leek alsof ze op allerlei manieren proberen om daar onderuit te komen." Hij zegt dat te begrijpen: "We hebben er een slecht imago, voorheen is het IMF ronduit de deur gewezen." Dat was niet in de laatste plaats te danken aan voormalig premier S. Römer, Pouriers voorgangster tot vorig najaar, die nu als minister van Economische Zaken verantwoordelijk is voor de uitvoering van het economisch herstelplan. Pourier beaamt dat dat het vertrouwen van het IMF wellicht niet vergroot. "Maar deze regering vaart een eigen koers. Wat we hebben afgesproken, wordt uitgevoerd."

Pourier hoopt via het IMF herstelkredieten te kunnen krijgen bij de Wereldbank. Voor de middellange termijn is volgens berekeningen nog eens 536 miljoen gulden nodig. De premier heeft de indruk dat de top van het IMF hem langzamerhand gunstiger gezind wordt. "Men was in Washington onder de indruk van de machtigingswet en van ons streven om alle noodzakelijke ingrepen binnen een half jaar te bewerkstelligen." Pourier meent dat de IMF-top daarop zelfs enigszins "in euforie" reageerde. "Maar op ambtelijk niveau is men nog sceptisch. Dat kan ik begrijpen. Zíj hebben heftige confrontaties in het verleden meegemaakt. Zij weten dat de Antillen jarenlang van alles op papier beloofden, zonder dat het tot daden kwam."

Het voormalige overheidsbeleid op de Antillen beschrijft Pourier als "ad hoc, weinig gecontroleerd, weinig gedisciplineerd. Ongestructureerd bij het nemen van besluiten." De afgelopen jaren is op de Antillen hobbyisme troef geweest, zegt Pourier: "Iemand had een ideetje, kreeg daar geld voor van Nederland en dan kwam er weer niets van terecht."

Juist daarom, zegt Pourier, wil hij benadrukken dat hij niet alleen voor geld naar Nederland komt. "Het gaat ook om technische ondersteuning, hulp bij het wegwerken van de enorme achterstanden. Jeugdbeleid, onderwijs, sociale voorzieningen: Dat zijn terreinen die we graag structureel met Nederland willen aanpakken." Om vergelijkbare redenen maakt zijn delegatie deze week ook een tour langs het Nederlandse bedrijfsleven. Gistermorgen was er vertrouwelijk overleg met de top van ING, waarover Pourier nog niets wil zeggen. Ook wordt een bezoek gebracht aan de door Brabantse ondernemers opgerichte Stichting Vriendschap voor Curaçao. Het is de bedoeling de stichting uit te breiden tot een landelijk netwerk van ondernemers die bereid zijn kennis en geld in de Antillen te investeren.

Veel te lang hebben de Antillen ten opzichte van de hele wereld én Nederland een "closed door policy" gevoerd, zegt Pourier. "Nu hebben we Nederlandse steun nodig om te worden klaargestoomd voor aansluiting bij de wereld."

Verkondigt Pourier nu te gretig wat de Nederlandse overheid graag wil horen? De vooraanstaande Antilliaanse romanschrijver Frank Martinus Arion noemde hem gisteren in de Volkskrant een "lummel" die veel te gemakkelijk bedelt bij Nederland. Volgens Arion zou Pourier eenvoudigweg "herstelbetalingen" moeten eisen van Nederland, wegens eeuwenlange beknotting door het moederland. "De heer Frank Martinus Arion", zegt Pourier eerst kalm, "is een goed romanschrijver maar een slecht politicus."

Dan, fel: "Ik ken hem goed, hij zat in de groep met wie we mijn partij PAR hebben opgericht. Maar hij moest afhaken wegens een teveel aan romantische ideeën. Herstelbetalingen! Alsof we nog in de achttiende eeuw leven! We moeten zo langzamerhand eens af van het afschuiven van de schuld op anderen. Van het idee dat anderen op moeten draaien voor onze fouten. Wíj, en niemand anders, zijn er niet in geslaagd een krachtige samenleving op te bouwen."

Waarom hij zich deze kritiek wél aantrekt? Pourier: "Omdat deze kritiek komt van iemand die beter hoort te weten. Wij kunnen het zelf en moeten het zelf doen, we vragen Nederland alleen om serieuze hulp. We zijn hier niet voor onzinnige claims."