Dossier Nederlandse Antillen

Nieuws

Achtergrond

Bonaire

Curaçao

Saba en Sint Eustatius

Sint Maarten

Verhouding met Nederland

DE BEVOLKING van Sint Maarten, onderdeel van het Koninkrijk in de Caraïben, heeft eind vorige week in grote meerderheid gekozen voor herziening van haar positie binnen de Nederlandse Antillen. De voorkeur van de kiezers gaat uit naar een `status aparte' zoals Aruba heeft, maar dat zit er voor het halve eiland (de andere helft is Frans) niet in. De Nederlandse regering wil daar niet aan. Toch is de constructie van de Nederlandse Antillen, en daarin de positie van de afzonderlijke eilanden, aan herziening toe.

Het bestuurlijke probleem is de hybride structuur van eilandbestuur en overkoepelend Antilliaans bestuur. Dat laatste wordt volledig gedomineerd door het grootste eiland, Curaçao. En Curaçao is het grootste probleemgeval van de Nederlandse Antillen: bestuurlijk zwak, economisch aan de grond, financieel bankroet, sociaal een drama. De Nederlandse hulp – een slordige 200 miljoen gulden per jaar – verdwijnt in Willemstad. Met Aruba, dat zich in 1986 heeft losgemaakt, gaat het behoorlijk. Saba en Sint Eustatius zijn vulkanische rotsen, het dunbevolkte Bonaire speelt geen rol.

BLIJFT OVER: Sint Maarten. De taal is er Engels, Spaans of Frans, de munteenheid de dollar of de Franse franc. Het ligt dichter bij Puerto Rico en de Dominicaanse republiek dan bij Curaçao. Het eiland heeft de pech dat het in een orkaangebied ligt, maar heeft een fantastisch natuurlijk voordeel als pleisterplaats voor toeristencruises en als uitvalsbasis voor de internationale zeilersgemeenschap in de noordoostelijke Caraïben. Beide activiteiten brengen economische ontwikkeling, geld en werkgelegenheid met zich mee. Sint Maarten heeft een centrale ligging en het trekt niet voor niets migranten van de omringende eilanden aan.

Volop mogelijkheden dus, en toch maakt het Nederlandse deel van het eiland een verslonsde indruk in vergelijking met het noordelijke deel dat onder Frans bestuur staat. Hierin zit het verschil: Sint Maarten is bestuurlijk afhankelijk van Willemstad en Saint Martin van Parijs. De Fransen handhaven een gecentraliseerd bestuur, op het Nederlandse deel kon Claude Wathey, een bestuurder met een twijfelachtige reputatie, jarenlang zijn gang gaan. Met een beetje inspanning valt de infrastructuur van Sint Maarten enorm te verbeteren. Maar dan moet de hulp uit Nederland na de orkaanschade niet in Willemstad blijven plakken.

ZONDER IEDER eiland een aparte status aan te bieden kan de bestuurlijke structuur van de Antillen worden herzien. De constructie met Curaçao als boveneilands scharnier werkt niet zolang Curaçao zelf het grootste zorggeval is. Grotere zelfstandigheid en rechtstreekse betrekkingen met Nederland zijn het overwegen waard. Anders heeft Sint Maarten de optie om zich te voegen bij het Franse deel van het eiland, waar het openbaar bestuur beter functioneert.