Dossier Nederlandse Antillen

Nieuws

Achtergrond

Bonaire

Curaçao

Saba en Sint Eustatius

Sint Maarten

Verhouding met Nederland

Door RONALD ROVERS
ROTTERDAM, 22 JUNI. St. Maarten houdt morgen een referendum over zijn toekomstige bestuursvorm. De status aparte lijkt een goede kans te maken.

Al jaren klagen de bewoners van St. Maarten over de verdeling van geld door de centrale regering op Curaçao. Morgen kunnen ruim 16.000 kiesgerechtigde inwoners zich in een referendum uitspreken over de vraag of het eiland onderdeel moet blijven van de Nederlandse Antillen. De bevolking wil een aparte status voor het eiland, zeggen de eilandbestuurders, maar de Nederlandse regering wil daar vooralsnog niets van weten.

Tijdens een referendum in 1994 koos de bevolking voor behoud van het samenwerkingsverband tussen de Antilliaanse eilanden. Volgens gezaghebber Dennis Richardson van St. Maarten heeft het lokale bestuur, verenigd in de Eilandsraad, meer bevoegdheden nodig om de economie van het eiland te verbeteren. ,,De centrale regering wil wel uitrukken voor problemen op Curaçao, maar klopt hier alleen aan als de belastingen moeten worden geïnd.''

Het referendum biedt vier opties. Naast behoud van de huidige situatie is dat `herstructurering' van de relatie met Curaçao. Daarin neemt de Eilandsraad taken van de centrale regering over, maar de regering op Curaçao houdt de verantwoordelijkheid voor zaken als justitie, kustwacht en de centrale bank. Voor een recent tv-debat over het referendum kon er geen enkele voorstander van herstructurering worden gevonden. Deze mogelijkheid lijkt dan ook niet erg in trek te zijn evenmin als totale onafhankelijkheid.

De meest populaire optie is de zogenoemde status aparte, die Aruba in 1986 al kreeg toegekend. In dat geval neemt het eilandbestuur alle taken van de centrale regering in Curaçao over. De begroting wordt dan gecontroleerd door de Eilandsraad, maar Nederland blijft verantwoordelijk voor defensie en controle op de integriteit van het bestuur. De St. Maartenaren behouden in dat geval de Nederlandse nationaliteit.

Vice-voorzitter William Reed van de ambtenarenvakbond op St. Maarten vindt een overwinning van de status aparte niet vreemd. ,,Ten opzichte van 1994 is de economie van het eiland drastisch verslechterd.'' Hij verwijst naar de krachtige orkanen die St. Maarten in de afgelopen jaren hebben getroffen en die veel schade aan de toeristische sector toebrachten. ,,Daardoor wint zelfs de onafhankelijkheidsbeweging aan kracht en dat leidt tot paniek bij mensen uit het bedrijfsleven.''

Voor onafhankelijkheid, de meest vergaande hervorming, lijkt geen meerderheid te bestaan. De Antilliaanse krant Amigoe haalde gisteren een opiniepeiling aan waaruit zou blijken dat slechts 14,7 procent van de eilandbevolking hiervan voorstander is.

Minister De Vries van Koninkrijksrelaties heeft St. Maarten laten weten dat ,,als het aan Nederland ligt er geen sprake zal zijn van een status aparte voor St. Maarten''. Maar De Vries sluit niet uit dat hij zijn standpunt wijzigt als een meerderheid van de eilandbewoners voor de status aparte kiest. Nederland maakt vooral bezwaar tegen de versnippering die ontstaat als elk eiland een aparte status krijgt. Dat argument is niet overtuigend, vindt Richardson. ,,Ook Nederland moet voldoen aan het beginsel van behoorlijk bestuur. De Vries moet zijn argumenten grondig onderbouwen.''

Volgens Richardson beginnen de echte problemen pas na het referendum. ,,Eerst moeten we Nederland overtuigen. Daarna kunnen we het herstel van onze economie aanpakken.'' St. Maarten kan het geld om het land weer op te bouwen maar moeilijk ophoesten; de inkomsten komen vooral uit toerisme. Richardson: ,,Na de orkanen zijn er nog steeds hotels gesloten. Tot nu toe hebben we daarvoor praktisch geen aandacht gekregen uit Curaçao of Nederland. Dat zit de mensen dwars.''