John Maynard Keynes (1883-1946)

John Maynard Keynes wordt in 1883, het sterfjaar van Marx, geboren als de zoon van een bekend economist: John Neville Keynes. Hij wordt opgevoed in een Victoriaans milieu en legt al jong zijn wil op aan anderen: zo heeft hij op de lagere school een ‘slaafje' dat zijn boeken draagt in ruil voor hulp bij het huiswerk. Hij behaalt uitnemende resultaten op Eton en viert triomfen op King's College, Cambridge, waar de grote economen Marshall en Pigou zich over hem ontfermen.

Hoewel hij het liefst een spoorweg zou beheren, wordt hij in 1907 ambtenaar bij het Ministerie van Koloniën. Inmiddels heeft hij een hoog geprezen boek over mathematische waarschijnlijkheidsrekening gepubliceerd.

In 1913 laat hij 'Indian Curreney and Finance' het licht zien. Hij keert als docent terug naar Cambridge; wordt hoofdredacteur van Engelands meest invloedrijke economische tijdschrift 'The Economic Journal'.

In de eerste wereldoorlog bekleedt hij een post bij het ministerie van Financiën en is in 1918 als vertegenwoordiger van de schatkist aanwezig bij de vredesconferentie van Versailles. Machteloos en woedend ziet hij een verdrag tot stand komen dat de basis legt voor de ellende in de komende decennia.

Hij neemt ontslag en schrijft het beroemde 'The Economic Consequences of the Peace'. Een briljant en vernietigend boek. Niet het herstel van Europa stond voorop bij de Conferentie, maar het roekeloos uitleven van politieke wrok. Keynes schrijft onder meer:

'Het gevaar dat ons bedreigt, is een zo snel dalen van de levensstandaard in Europa, dat een deel van de bevolking van honger omkomt. Niet alle mensen zullen rustig de dood tegemoet gaan. Sommigen maakt ontbering loom en onverschillig, maar er zijn temperamenten die erdoor tot een nerveuze, labiele hysterie en wilde wanhoop gedreven worden. Deze laatsten zullen in staat zijn in hun razernij de laatste resten van organisatie omver te werpen, en in hun pogingen de eigen overweldigende behoeften te bevredigen de westerse beschaving vernietigen. Dat is het gevaar waartegen al onze hulpbronnen, onze moed en ons idealisme nu verzameld moeten worden'.

In 1923 schrijft hij zijn 'Tract on Monetary Reform' en in 1930 de 'Treatise on Money', waarin hij de afwisseling van nu weer oplevende en dan weer inzakkende bedrijvigheid aan de orde stelt.

In 1936 verschijnt de 'General Theory of Employment, Interest and Money'. Een moeilijk toegankelijk boek waarin Keynes de gedachten ontvouwt die hem tot een van de belangrijkste economen van de twintigste eeuw maken: een economie herstelt zich niet vanzelf als hij in een depressie terecht is gekomen; de overheid zal door middel van een investeringsprogramma de produktie weer op gang moeten brengen.

Keynes was een briljant en veelzijdig man. Niet alleen publiceerde hij baanbrekend werk op zijn vakgebied, hij was ook een vooraanstaand lid van de Bloomsburygroep, Engelands 'avant-garde' van intellectuelen en kunstenaars. Zijn vrouw was de beroemde ballerina Lydia Lopokova. Tussen alle bedrijven door wist hij zich door handel in buitenlandse valuta een zeer groot vermogen te verwerven.

Tegen het einde van zijn leven speelt hij nog een belangrijke rol bij de wederopbouw van het internationaal geldstelsel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog reist hij daarvoor regelmatig naar de VS om deel te nemen aan de besprekingen die de grondslag moeten leggen voor het naoorlogse internationaal geldstelsel met het IMF (Internationaal Monetair Fonds) als middelpunt. In 1946 sterft hij als Lord Keynes, met eredoctoraten van Edinburgh, de Sorbonne en Cambridge. Bij de rouwdienst in Westminster Abbey zijn zijn vader, 93 jaar oud, en zijn moeder aanwezig.

De 'Times' schrijft: 'Door zijn heengaan is ons een groot Engelsman ontvallen'.